KLASİZM

Edebiyatta eski Yunan ve Roma sanatını temel alan tarihselci yaklaşım ve estetik tutumdur. Yeniden doğuş diye adlandırılan Rönesans döneminde gelişmiştir. Bu akamın izleri bir önceki dönemde Rebelais ve Montaigne de hatta Aristoteles'tedir. Klasizmin temel öğeleri kendi içinde soyluluk, akılcılık, uyum, açıklık, sınırlılık, evrensellik, idealizm, denge, ölçülülük, güzellik, görkemliliktir. Yani bir eserin klasik sayılabilmesi için bu özellikleri barındırması gerekmektedir. Kısaca klasik bir eser, bir üslubun en yetkin ve en uyumlu ifadesini bulduğu eserdir. Klasizm temellerini Rönesans aristokrasisinden alır. Klasizm bir bakıma aristokrasinin akımıdır. 16. yüzyılda Fransa'da doğmuştur. Gerçeğin yalnızca akıl yoluyla bulunacağı savunulur. Sanat ideal insanı ele almalıdır, sanat eseri ahlaka uygun olmalıdır. Monteigne, Descartes, Racine, La Fontaine, Moliere, Comeille bu akımın önemli temsilcilerindendir.
Türk edebiyatında Şinasi klasizme yakınlığıyla bilinir. Ahmet Vefik Paşa da Moliere'den çeviriler yapmıştır.
Klasizmin İlkeleri
* Akıl ve sağduyu en önemli ölçüttür .
* Hayaller ve duygusallık akıl yolu ile denetim altına alınır.
* Aklın denetiminden geçmeyen hiçbir duygu eserde yer alamaz.
* Sanatçının görevi, tabiatı akla uygun bir biçimde taklit etmektir.
* Tabiatı taklit etmek, insanın değişmeyen, "akıl, irade" gibi asli öğelerini anlatmaktır.
Kaynak: ReformTürk http://www.reformturk.com/showthread.php?p=102004
* Anlatımda günlük konuşma dili değil; süslü, sanatsal bir dil kullanılır .
* Az sözle çok şeyanlatmak hedeflenmiştir.
* Kahramanlarını hep soylu tabakadan seçen klasikler, eserlerinde kaba ve çirkin sözlere de yer vermezler. * Klasisizmde genellikle din dışı konulara ilgi duyulmuştur .
* Tiyatro (trajedi) ve şiir önem kazanır, roman geri plana itilir.
* Konu önemli değildir; önemli olan, konunun işleniş biçimidir, anlatımdır. Bu yüzden, anlatımda mükemmellik amaçlanır.
* İnsanların her zaman, her yerde, her toplumda aynı duygu ve düşüncede oldukları kabul edilir. Onun için klasik sanatçılar eserlerinde değişmez tipler yaratırlar.
* Klasik sanatçılar, konularını çoğunlukla tarihten, hatta mitolojiden seçerler. Çünkü Yunan ve Latin edebiyatının etkisindedirier.
* Sanatta sıkı kuralların bulunması ve bunlara uyulması gerektiğine inanan klasikler, "üç birlik" (yer-zaman-olay) kuralının doğmasına neden olmuşlardır.

Klasizmin Temsilcileri
Boileau (şiir)
La Fontaine (fabl)
Racine, Corneille (trajedi)
Moliere (komedi)
Madame de La Fayette (roman)
La Bruyere (karakterleriyle)
Bossuet (hitabet)

Klasisizmin Türk Edebiyatındaki Temsilcileri Türk edebiyatı Batı'ya açıldığında Klasisizm dönemi kapandığından, bu akımın etkisi Türk edebiyatında fazla görülmez.
*Şinasi
*Ahmet Vefik Paşa
NOT:
Şinasi'nin "Şair Evlenmesi" adlı tiyatrosu La Fontaine'den yaptığı çeviriler ile Ahmet Vefik Paşa'nın Molier'den yaptığı çeviriler Klasisizmin etkisinde ortaya konmuş yapıtlardır