ULAMA

Cümle içerisinde sessiz harf ile biten bir sözcükten sonra sesli harf ile başlayan bir sözcük gelirse, bu iki sözcük okunurken bitişikmiş gibi okunur. Bu olaya ulama denir.
Ulama sadece okuma ve söylemede geçerlidir. Yazmada geçerli değildir.

NOT: Noktalama işlaretleri ulamayı bozar.
Anlamı bozulan sözcükler arasında ulama olmaz.

ÖRNEK ( 1 ) : Güzel bir ev satın aldık.
Bu cümlede, " bir " sözcüğü ile " ev " sözcüğü arasında ulama vardır. Yine " satın " ile "aldık " sözcükleri arasında da ulama vardır.

ÖRNEK ( 2 ) : Portokal, ağaçta yetişen turunçgil meyvelerdendir.
Bu cümlede, " portokal " ile " ağaçta " sözcükleri arasında ulama yoktur. Çünkü; bu iki sözcük arasında noktalama işaretlerinden olan virgül ( , ) vardır.

ÖRNEK ( 3 ) : Taze kan almış gibi koşuyordu.
Bu cümlede, " kan " ile " almış " sözcükleri arasında ulama yoktur. Çünkü, bu iki sözcük bitişikmiş gibi okunduğunda başka bir anlam, başka bir sözcük oluşmaktadır. Oluşan sözcük ise " kanalmış " dır.

NOT: Bileşik sözcüklerin hecelere ayrılmasında, ulama kuralına uyulur.

ÖRNEK: İlk + okul = İlkokul
Bu oluşumdan meydana gelen ve yeni bir anlam kazanan bileşik " İlkokul " sözcüğü hecelerine ayrılırken, kendini oluşturan " ilk " ve " okul " sözcüklerinin ayrı ayrı hecelerine ayrılmasına uygun olarak hecelerine ayrılmaz. Ya nasıl ayrılır?
Şöyle ayrılır: İl - ko - kul
Halbuki " İlk " ve " okul " sözcüklerini ayrı ayrı hecelerine ayırırken şöyle yaparız:
Kaynak: ReformTürk http://www.reformturk.com/turkce-dersi/60409-ulama.html#post124069
İlk= - İlk
Okul = O - kul
Çünkü, " İlkokul " sözcüğü bileşik sözcüktür. Yukarıda da belittiğimiz gibi, bileşik sözcüklerin hecelere ayrılmasında ULAMA kuralına uyarız.
Yani;" sessiz harf ile biten bir sözcükten sonra, sesli harf ile başlayan bir sözcük gelirse, bu iki sözcük bitişikmiş gibi okunur. " Hecelere ayırmada ise, böyle iki sözcük bileşmiş olduğu için sessiz harften sonra gelen sesli harfler, sessiz harfe ile birleştirilerek hecelerine ayrılır.
ÖRNEKLER: Kızıl = Kı - zıl
Ay = ay
Kızlay = kı - zı - lay

Baş = baş
Öğretmen = öğ - ret - men
Başöğretmen = ba - şöğ - ret - men

Hanım = ha - nım
Eli = e - li
Hanımeli = ha - nı - me - li

Semiz = se - miz
Otu = o - tu
Semizotu = se - mi - zo - tu

Kırk = kırk
Ayak = a - yak
Kırkayak = kır - ka - yak

Yayın = ya - yın
Evi = e - vi
Yayınevi = ya - yı - ne - vi

Kardan = kar - dan
Adam = a - dam
Kardanadam = kar - da - na - dam