Fiillerde zaman

Fiillerde zaman

Fiillerin bildirdiği temel anlamlardan biride zamandır. Türkçe'de eylemin yapılıp bittiğini haber veren geçmiş zaman, eylemin yapılmakta olup devam ettiğini bildiren şimdiki zaman, eylemin gelecekte yapılacağını bildiren gelecek zaman olmak üzere üç ana zaman vardır.
Fiillerin bildirdiği zaman, basit ve birleşik zaman olmak üzere ikiye ayrılır.
Basit zamanlar

1. Görülen geçmiş zaman, (-di): gel-di-m
2. Öğrenilen geçmiş zaman, (-miş): gel-miş-i-m
3. Şimdiki zaman, (-yor): gel-i-yor-u-m
4. Gelecek zaman, (-ecek): gel-ece(k)-i-m
5. Geniş zaman, (i/e)r: gel-ir-i-m

Basit zamanlı bir fiilin yapısı
Kök/gövde - Basit zaman eki - Şahıs eki
gönder-di-m

Birleşik zamanlar

1. Hikâye birleşik zamanı, (-di): gel-di-y-di-m
2. Rivayet birleşik zamanı, (-miş): gel-iyor-muş-u-m
3. Şart birleşik zamanı, (-se, -sa): gel-miş-se-m

Yukarıdaki fiillerin açık şekli geldi idim, geliyor imişim ve gelmiş isem'dir.
Birleşik zamanlı fiilin yapısı
Kök/gövde - Basit zaman eki - Birleşik zaman ekiŞahıs eki
gönder-di (y)-di-m
Örnek:
Yazmak fiilinin şimdiki zamanın şartına göre çekimi:
yaz-ı-yor-sa-m
yaz-ı-yor-sa-n
yaz-ı-yor-sa
yaz-ı-yor-sa-k
yaz-ı-yor-sa-nız
yaz-ı-yor-lar-sa