Söz Sanatları
1) Benzetme (teşbih) : Aralarında en azından bir açıdan benzerlik bulunan iki şeyden , benzetilen yön açısından zayıf olanı diğeriyle eşit gösterme sanatıdır.
~Kömür gibi kara gözlerini kocaman açmıştı. (Kömür- kendisine benzetilen , Gibi-benzetme edatı , Kara- benzetme yönü, Gözlerini-benzeyen ... )
2) Güzel Benzetme ( Teşbih-i beliğ ) : Benzetme edatının ve benzetme yönunun soylenmedıgı benzetmedir.
~elma yanak, kırmızı dudak ...
3) Eğretileme (İstiare) : Benzeyen ya da benzetilenden birinin söylenmediği benzetmedir.
iki şekilde incelenir :
a)Açık istiare : yalnız kendisine benzetilen kullanılarak yapılan istiaredir.
b)kapalı istiare : yalnız benzeyen kullanılarak yapılan istiaredir.
4) Ad Aktarması (Mecaz-ı Mürsel) : Bir sözcüğü benzetme ilgisi kurmadan parça-bütün, neden-sonuç, yazayapıt, yer-insan, iç-dış gibi ilgiler kurarak başka sözcüğün yerine kullanmaktır.
~Ayaklarını paspasa sil de içeri gir. (ayaklarınıdan kasıt ayakkabıdır)
~Orhan Kemal okuyordu.( kitabını)
5) Kinaye : Bir sözün hem gerçek hemde mecaz anlamını düşündürecek biçimde kullanılmasıdı.rAsıl önemsenen mecaz anlamıdır.
~Ey benim sarı tanburam
sen ne için inlersin
İçim oyuk derdim büyük
ben onun için inlerim .
6) Kişileştirme (Teşhis) ve konuşturma (İntak) : İnsan olamayan bir varlığın insan gibi gösterilmesi kişileştirme, konuşturulması ise intak sanatıdır.
~Mor mekeşe boynun bükmeüş
Bülbül "senin nazın çekemem ..." diyordu güle.
7) Uygunluk(Tenasüp) : Anlamca birbiriyle ilişkili sözcüklerin Bir nazım biriminde kullanılmasıdır.
~Aşk derdiyle hoşem el çek ilacımdan tabip
8) Tevriye : Bir sözcüğün birden çok gerçek anlamını sezdirecek biçimde kullanılmasıdır.
~Gül yağını eller sürünür çatlasa bülbül..
9) Bilmezlikten Gelme (Tecahül-i Arif) : Bilinen bir gerçeği bilmiyormuş gibi davranmak.
~Gökyüzünün başka rengi de varmış
Geç farkettim taşın sert olduğunu
10) Güzel neden Bulma (Hüsn-i Tahlil) : Asıl nedeni bilinen bir olayı hayali bir nedene bağlamak .
~Ey sevgili sen bu ilden gideli
yaprak döktü ağaçlar, çoştu gökyüzü
11) Hatırlatma (Telmih) : Bilinen bir olayı hatırlatmaya.
12) Tezat : Zıt sözcüklerin bir arada söylenmesine .
