3.2. Troposferik Gecikme
Nötr (iyonsuz) atmosfer, yeryüzünden 100 km. yukarısına kadar uzanan yaklaşık küresel bir kabuktur. Yeryüzünden 50 km.'nin yukarısına kadar değişen bu kabuğun alt kısmı, bütün atmosferik kütlenin %99.9'unu oluşturur (Kert?, 1971). Bu alt kısım, sıcaklığın yükseklikle azaldığı troposfer (0-10 km.), sıcaklığın sabit kaldığı tropopause (10 km.) ve sıcaklığın yükseklikle arttığı stratosfer (10-50)'den meydana gelir. Şekil l.. yeryüzü atmosferinin yüzeyden 100 km. yüksekliğe kadar olan sıcaklığın dağılımını göstermektedir.
Troposfer toplam gecikmenin %80'ni-ni oluşturduğundan, atmosferin nötr kısmından geçen sinyalin uğradığı gecikme genel olarak 'troposferik gecikme' olarak adlandırılır (Hopfıeld, 1970). Sonuç olarak troposferden söz edildiğinde genelde yeryüzü atmosferinin 50 km.'lik alt kısmı kastedilmektedir.
troposferik gecikme modelleriyle yüksek doğrulukla belirlenebilir. Troposferin kuru kışını hidrostatik dengede okluğundan, ideal gazlar yasası kolayca uygulanabilir. Islak kısmı ise troposferde hem yatay hem
Bileşenler Molar ağırlık(kg/kmol) Miktar
N2 (azot) 28.0134 0.78084
02 (oksijen) 31.9988 0.209476
Kaynak: ReformTürk http://www.reformturk.com/konusuz-konular/25660-nostalji-bolumu-post48865.html
Ar (argon) 39.948 0.00934
CO2(karbondioks) 44.00995 0.000314
Ne (neon) 20.183 0.00001818
He (Helyum) 4.00126 0.00000524
Kr (Kripton) 83.30 0.00000114
Xe (Xenon) 131.30 0.000000087
Tablo 2 : Kuru havanın temel bileşenleri (Davis et al, 1985)
Nötr atmosfer, kuru hava ve su buharından oluşur. Kuru havanın temel bileşenleri Tablo 2.'de sunulmuştur. Kuru havanın bileşiminde enlem ve yüksekliklere bağlı olarak önemli bir değişiklik meydana gelmez (Smith ve Weintraub, 1953). Troposferde su buharı miktarı azdır ( su buharı basıncı kuru hava basıncının %1'ine karşılık gelir), fakat hem enlemle hem de yükseklikle çok değişmektedir. Ancak 10 km.'nin üzerinde su buharı büyüklüğü sıfıra inmektedir (Hopfield, 1971)
Troposferik gecikme iki parçaya ayrılır: kuru ve ıslak. Kuru bileşeni yüzey meteorolojik ölçmelerinden türetilen bir çok de düşey olarak sıvı su ve su buharının düzensiz dağılımından dolayı hesaplanması (tahmin edilmesi) zordur. Gecikmenin ıslak bileşeni toplam etkinin %10 kadar kısmını oluşturmasına rağmen (Jancs v.d. 1989), toplam gecikme için çok hassas bir çözüm bulmada kısıtlayıcı rol oynayan bir belirsizliğe neden olmaktadır.
Uydu ile alıcı arasında seyahat eden sinyalin yükseklik (eğim) açısı 15<&#187; 'nin altında olduğu durumlarda troposferik gecikme çok büyük boyutlara ulaşmakta ve modellemesi daha da zorlaşmaktadır.Tro-posferik gecikmenin zcnitteki değeri (uydunun yükseklik açısındaki değerine eşlenmemiş durumu, kısaca sinyalin başucu
kadar bölgesinde uçaklığın dağılım, (EOS Science Steering Committee, NASA)
ŞEKİL
doğrultusundaki gecikme değeri) 2.2 m civarında olurken yatayda yani yükseklik açısının 0&#176;&#176;'ye yakın olduğu durumlarda 25-85m arasında değişebilmektedir. Bu yüzden GPS ölçmeleri yapanlardan troposferden ve sinyal yolu eğrilinden fazla etkilenmemeleri için gözlemlerini 15&#176;&#176; 'nin altına inen (buna ölçmeyi kesme açısı, cut-off angle veya mask angle denilmektedir) uydulara yapmamaları önemle sağlık verilir (Mekik, 1993).
Islak bileşeni -dolayısıyla toplam tro-posferik gecikmeyi- belirlemeye yönelik bir kaç yöntem vardır. Bunlardan en yaygınları, yüzey modelleri (örneğin, Saasta-moinen ve Hopfıeld modelleri), radyo-sond profilleri, su buharı radyometresi (SBR) ve troposferik parametre kestirimi (standart atmosfer modeli)dir


deVAMI

http://www.forumreform.com/forum/sho...7.html?t=22777