CUMHURİYET DÖNEMİ SANATÇILARI



YAHYA KEMAL BEYATLI
( 1884 - 1958 )

*Sanatçı kişiliğini Paris’te okurken ünlü tarihçi Albert Sorelin derslerinden aldığı tarih zevkinden ve günündeki Fransız şairlerin ölçü ve biçim güzelliğinde buldu.

*Şiirlerinde Türk tarihinin, Türk sanatının başarılı geçmişini, çevresinin güzelliklerini ve bunlar karşısındaki kişisel duygularını dile getirmiştir.

*Duygu, düşünce ve hayali ustalıkla kaynaştırdı ve lirik-epik şiirlerinin konularını aşk, doğa, deniz, ölüm ve sonsuzluktan aldı.

*Şiirde dile, sözcükleri özenle seçilerek yerli yerinde kullanılmasına, biçim mükemmelliğine, ahenk ve kafiyeye önem vermiştir

*Ok şiiri hariç bütün şiirlerini aruz vezni ile yazmıştır.Aruzu Türk aruzu haline getirmiştir.



*Parnasizmin edebiyatımızdaki en büyük temsilcisidir.

ESERLERİ :

Şiirleri; Kendi Gök Kubbemiz , Eski Şiirin Rüzgarı, Rubailer.

Nesirler; Aziz İstanbul, Eğil Dağlar,

Siyasi Hikayeler; Edebiyata Dair.







MEMDUH ŞEVKET ESENDAL

(1883-1952)

*Edebiyatımızda Çehov tarzı hikayenin temsilcilerindendir.

*Hikayelerine konu olarak, halkın içinde ilgi çekmeyen kişileri ve onların önemsiz görünen davranışlarını alır.

*Bunların gülünç, iyi ve kötü yanlarını sevdirerek tanıtır.

*Hikayelerdeki kişileri çevremizde görür gibi, tanır gibi oluruz.

*Hikaye türüne yalınlık getirmiş ,onu gereksiz süslemelerden kurtararak halktan kişilere ve basit görünüşlü gerçek olaylara yöneltmiştir.

*Marifeti hayata uymayan bir şey kabul eder. Kahramanlarının ruhsal durumlarını basitçe anlatmıştır.

*Eserlerinde konuşma dilini kullanır.Hikayelerinde gözlem gücü son derece kuvvetlidir.

ESERLERİ:

Hikayeleri: Otlakçı, Hikayeler, Mendil Altında, Hava Parası ,Temiz Sevgiler

Romanları:Ayaşlı ve Kiracıları, Miras,

Vassaf Bey







SAİT FAİK ABASIYANIK

(1901-1962)

*Edebiyatımızdaki Çahov tarzı hikayenin temsilcilerindendir.

*Yazmanın kendisi için bir ihtiyaç olduğuna inanmıştır.

*Gözlemci ve gerçekçi bir yazardır.

*Toplumcu konu alan hikayelerinde toplumdaki bazı problemleri işler.

*S.Faik'e kadar işitilmemiş, okunmamış sözler, hatta kelimeler, yadırganan bir üslup, konu sayılamayacak kadar aykırı konular onun dikkatini çekmiştir.

*Düşüncelerini ve hayallerini içtenlikle anlatır.

*Hikayelerinde yakından tanıdığı, gözlemlediği kişileri okuyucularına anlatır.

*Kahramanlarını, yaşadıkları çevreye ve karakterlerine uygun olarak ele alır ve anlatır.

*Deniz, tabiat, yaşlı adam, bir boyacı çocuk, balıkçı kahvesi onun hikayelerinde sık rastlanan unsurlardır.

*Hikayelerini yapmacıklıktan ve sanat kaygısından uzak bir dille yazmıştır.

ESERLERİ:

Romanları:Kayıp Aranıyor, Medar-ı Maişet Motoru

Hikayeleri:Semaver, Şahmerdan, Sarnıç, Havada Bulut, Son Kuşlar, Alemdağ’da Bir Yılan, Lüzumsuz Adam, Mahalle Kahvesi







AHMET HAMDİ TANPINAR

(1901-1952)

*Hikaye, roman, deneme, makale, edebiyat tarihi ve şiir türünde eserleri vardır.

*En önemli yönü şairliğidir.

*Şiirlerinde temel unsur musiki, his ve hayaldir.

*Şiirlerinde dış öğe olarak ahenk, iç öğe olarak zaman kavramıyla bilinç altı ağır basar.

*Renkli, pürüzsüz anlatımıyla insanı içten kavrayan bir şairdir.

*Şiirlerini sade bir dille yazmıştır.ve hece veznini kullanmıştır.

*Şiirleriyle olduğu kadar psikolojik hikaye, roman ve edebi incelemeleriyle de tanınır.

*Hikaye ve romanlarında kendi dönemindeki toplum hayatını ve bu hayatın çelişkilerini ortaya koymuştur.

*Roman ve hikayelerinde psikolojik yön önemli bir yer tutar.

*Sanatçı, dili başarıyla kullanır.

ESERLERİ:

Romanları:Mahur Beste, Sahnenin Dışındakiler, Huzur, Saatleri Ayarlama Enstitüsü, Aydaki Kadın

Deneme: Beş Şehir

Hikayeleri:Yaz Yağmuru, Abdullah Efendi’nin Rüyaları

Edebiyat Tarihi: XIX. Asır Türk Edebiyatı Tarihi

Şiir: Şiirler







PEYAMİ SAFA

(1889-1961)

*Roman, hikaye ve makale türünde eserler vermiştir.

*İşlediği konuya hakimdir.Üslubu kuvvetli ve eserlerini ören zengin fikir unsurları vardır.

*Felsefe ve psikoloji alanlarında geniş bilgiler edinmiştir.

*Romanlarında psikolojik tahlillere önem verir.

*Dokuzuncu Hariciye Koğuşu adlı eserinde kendi hayatının bir bölümünü anlatmıştır.

ESERLERİ:

Gün doğuyor adlı bir tiyatro denemesi vardır.

"Kimdir? Nedir?" isimli eserinde Kurtuluş savaşı büyüklerinin hayatlarını anlatan biyografik eseridir.

Romanları: Sözde Kızlar, Canan, Mahşer, Fatih-Harbiye, Matmazel Noralya’nın Koltuğu , Yalnızız, Şimşek, Dokuzuncu Hariciye Koğuşu.





FALİH RIFKI ATAY

(1894-1971)

*Fıkra, makale, anı, gezi ve sohbet türlerinde özlü yazılarıyla tanındı.

*Birinci dünya savaşına katıldı ve yazılarıyla kurtuluş savaşını destekledi.

*Falih Rıfkı, Atatürk devrimlerini koruma gibi toplumsal ve güncel konuları da kullanarak fikir ve siyaset hayatımıza batılılaşma çabalarına yön verdi.

*Eserlerinde yalın ve duru bir anlatım vardır.

*Cumhuriyetten sonra oluşan Türk seyahat edebiyatının oluşmasında önemli bir rolü vardır.

*Gazetecidir, birçok gazetede çalışmıştır.

ESERLERİ:

Gezi: Denizaşırı, Yeni Rusya, Bizim Akdeniz, Tuna Kıyıları,Yolcu Defteri

Anı: Ateş ve Güneş, Zeytindağı, Atatürk’ün Bana Anlattıkları, Çankaya

Fıkra: Eski Saat, Akşam

NOT: Politikayla ilgili makale, anı ve hatıralarını topladığı Niçin Kurtulmamak, Batış Yılları, Çile gibi eserlerinin yanında “roman” adlı bir denemesi vardır







NURULLAH ATAÇ

(1898-1957)

*Yazı hayatına şiir, makale ve tiyatro eleştirileriyle başladı.

*Deneme ve eleştiri türlerinde başarılı eserler verdi.

*Cumhuriyet sonrası edebiyatımızda yol gösterici bir görevi üstlenmiştir.

*Türkçe’yi özleştirmedeki yılmayan çabasıyla, nesir anlatımında devrik cümlenin, konuşma dilinin gerekliliğini savunması ve uygulamasıdır.

ESERLERİ: Karalama Defteri, Günlerin Getirdiği, Sözden Söze, Ararken, Diyelim,

Söz Arasında, Okuma Mektuplar, Söyleyişler







SUUT KEMAL YETKİN

(1903-1980)

*Edebiyatımızda deneme ve eleştiriyle tanınmıştır.

*Sanat, estetik, resim, felsefe konularında eser verdi ve birçok dergide bu konularda yazılar yazdı.

*Sanat ve edebiyat konuları üzerinde özel görüşleriyle, düşüncelerini, kesin yargılara, kurallara bağlanmaksızın duygulu bir biçimde belirtir.

*Açık ve özlü bir anlatımı vardır.

ESERLERİ:

Denemeleri: Düş’ün Payı, Yokuşa Doğru, Denemeler, Edebiyat Konuşmaları ,
Kaynak: ReformTürk http://www.reformturk.com/showthread.php?p=42516

Edebiyat Üzerine Çeviriler, Andre Gide’den çevirdiği “Seçme Yazılar” ,

Calvet'ten çevirdiği “Dünya Edebiyatının Ölmeyen Üç Tipi :Hamlet-Don Kişot-Faust”







ABDÜLHAK ŞİNASİ HİSAR

(1888-1963)

*Edebiyata Dergah, Yarın, İleri ve Medeniyet dergilerinde çıkan eleştiri yazılarıyla başladı.

*Teknik yazıları ve romanlarıyla ün yaptı.

*Şiirde yazan Şinasi Hisar son yıllarında mensur şiir ve anı türünde eserler verdi.

*Nesirlerinde görgü, hatıra, tasvir ve kültür unsurları ağır basar.

*Eserlerinin ağırlıklı noktasını mutluluklarla geçmiş gençliği ve 20. yy. başlarındaki rahat İstanbul yaşamları oluşturur.

*Eserlerinde mekan olarak İstanbul; özellikle de Boğaziçi önemli yer tutar.

ESERLERİ:

Romanları: Fahim Bey ve Biz , Çamlıcadaki Eniştemiz , Ali Nazmi Beyin Alafrangalığı ve Şeyhliği

Anıları: Boğaziçi Yılları, Geçmiş Zaman Köşkleri, Boğaziçi Mehtapları , Geçmiş Zaman Fıkraları





AHMET KUTSİ TECER

1901 1967

*Duygulu ve memleket şiirleri ile tanınır.

*Şiirlerinde Anadolu halk motiflerini işlemiştir.

*Hece ölçüsüne yeni biçimler eklemiştir.

*Avrupai şiir anlayışında, aşık tarzı söyleyişe yönelmiştir.

*Şiirlerinde iç duygu ve bununla birlikte gelişen hafif sesli bir musiki havası vardır.

*Halk edebiyatı üzerine araştırmaları önemlidir.

Edebiyatımıza Aşık Veysel'i kazandırmıştır.

ESERLERİ : "Şiirler" tek şiir kitabıdır.

Tiyatroları: Koçyiğit Köroğlu, Köşebaşı,

Satılık Ev, Bir Pazar Günü





AHMET MUHİP DIRANAS

(1909-1980)

*Fransız sembolistlerinin ve yeni izlenimcilerinin sanat anlayışını benimsemiştir.

*Vezin ve kafiyeye büyük önem veren bu anlayış, tabiattaki bir anlık görünüşten yola çıkarak, onun gerisindeki saf düşünceye yönelir.

*Şiirlerinde biçim ve ahenge önem verir.

*Şiirlerinde ruhun dalgalanışlarını dile getirmiştir.

*Şiirlerinde konu olarak Anadolu’yu, memleket manzaralarını, tabiat ve tarih sevgisini işlemiştir.

*Destanımsı şiirleri de vardır.

*Ölçü ve kafiyeye sıkı sıkıya bağlıdır.

*Sese ve ahenge önem verir.

*Fransız şair Baudelaire'nin etkisindedir.

ESERLERİ :

Tiyatroları; Gölgeler , O Böyle İstemezdi ,

Şiirleri İş Bankasınca 1974 yılında "Şiirler" adı altında toplanmıştır.