İslamiyetin kabülünden önceki Türk Edebiyatı

İslamiyetin kabülünden önceki Türk Edebiyatı

~Sözlü Edebiyat :

-Özellikleri :
Yabancı etkilerden uzaktır
Anonimdir
Bu dönemde şiir ön plandadır.

Nazım Biçimleri ve Türleri :
a) Koşuk : Doğa ve sevgisi konularını işleyen , dörtlüklerle ve hece ölçüsüyle söylenen şiirdir. Kopuz eşliğinde söylenir.

b) Sagu : Ölüm acısını dile getiren , dörtlüklerle ve hece ölçüsüyle söylenen şiirlerdir. "yuğ" adı verilen törenlerde söylenir.

c) Destan : Olağanüstü olayların ve kişilerin anlatıldığı manzun ürünlerdir. Üç aşamada oluşur:
-olağanüstü olay yaşanır
-bu olay kuşaktan kuşağa aktarılır
-aktarılan olayları bir şair manzum öykü haline getirir.

Başlıca Türk destanları :
-Saka Türkleri : Alp ER Tunga Destanı, Şu Destanı
-Hun Türkleri : Oğuz Kağan Destanı
-Göktürkler : Bozkurt Destanı, Ergenekon Destanı
-Uygurlar : Türeyiş Destanı, Göç Destanı

~Yazılı Edebiyat :

Bu döneme ait ürünler 7. yy da yazılan Yenisey yazıtları ve 8. yy da yazılan Orhun yazıtlarıdır.

Orhun Yazıtları :

Türkçe'nin en eski metni olarak kabul edilir.Dili yabancı etkilerden uzaktır. Yoğun, özlü ve gelişmiş bir dili vardır. Tonyukuk , Kültigin , Bilge Kağan , adına dikilen 3 anıttan oluşur. Yazıtlarda göçebe kültürünün ve şamanizm'in etkisi görülür . XIX. yy sonlarında Wilhelm tarafından okunmuştur.

İslam Uygarlığı Etkisindeki Türk Edebiyatı :

-a) Kutatgu Bilig : XI. yy da Yusuf Has Hacip tarafından yazılmıştır.
-b) Divan-ı Lügat-it Türk : XI.yy da Kaşgarlı Mahmut tarafından yazılmıştır.
-c) Atabet-ül hakayık : XII.yy da Edip Ahmet tarafından yazılmıştır.
-d) Divan-ı Hikmet : XII.yy da Ahmet Yesevi tarafından yazılmıştır.