İslamiyetin kabülünden önceki Türk Edebiyatı
~Sözlü Edebiyat :
-Özellikleri :
Yabancı etkilerden uzaktır
Anonimdir
Bu dönemde şiir ön plandadır.
Nazım Biçimleri ve Türleri :
a) Koşuk : Doğa ve sevgisi konularını işleyen , dörtlüklerle ve hece ölçüsüyle söylenen şiirdir. Kopuz eşliğinde söylenir.
Kaynak: ReformTürk http://www.reformturk.com/lise-edebiyat-dersi/50321-islamiyetin-kabulunden-onceki-turk-edebiyati.html#post102348
b) Sagu : Ölüm acısını dile getiren , dörtlüklerle ve hece ölçüsüyle söylenen şiirlerdir. "yuğ" adı verilen törenlerde söylenir.
c) Destan : Olağanüstü olayların ve kişilerin anlatıldığı manzun ürünlerdir. Üç aşamada oluşur:
-olağanüstü olay yaşanır
-bu olay kuşaktan kuşağa aktarılır
-aktarılan olayları bir şair manzum öykü haline getirir.
Başlıca Türk destanları :
-Saka Türkleri : Alp ER Tunga Destanı, Şu Destanı
-Hun Türkleri : Oğuz Kağan Destanı
-Göktürkler : Bozkurt Destanı, Ergenekon Destanı
-Uygurlar : Türeyiş Destanı, Göç Destanı
~Yazılı Edebiyat :
Bu döneme ait ürünler 7. yy da yazılan Yenisey yazıtları ve 8. yy da yazılan Orhun yazıtlarıdır.
Orhun Yazıtları :
Türkçe'nin en eski metni olarak kabul edilir.Dili yabancı etkilerden uzaktır. Yoğun, özlü ve gelişmiş bir dili vardır. Tonyukuk , Kültigin , Bilge Kağan , adına dikilen 3 anıttan oluşur. Yazıtlarda göçebe kültürünün ve şamanizm'in etkisi görülür . XIX. yy sonlarında Wilhelm tarafından okunmuştur.
İslam Uygarlığı Etkisindeki Türk Edebiyatı :
-a) Kutatgu Bilig : XI. yy da Yusuf Has Hacip tarafından yazılmıştır.
-b) Divan-ı Lügat-it Türk : XI.yy da Kaşgarlı Mahmut tarafından yazılmıştır.
-c) Atabet-ül hakayık : XII.yy da Edip Ahmet tarafından yazılmıştır.
-d) Divan-ı Hikmet : XII.yy da Ahmet Yesevi tarafından yazılmıştır.