Ekonomik Haklar

Ekonomik Haklar

Sosyal ve ekonomik haklar birbirini tamamlar. Gerek 1961 Anayasası gerekse 1982 Anayasası bu hakları aynı bölümde düzenlemiştir. Ekonomik haklarda sosyal haklar gibi, hem ülke kalkınmasını sağlamak, hem de “sosyal adaleti” gerçekleştirmek için devletin yerine getirmesi gereken ödevlerden oluşmaktadır. Devlet sosyal ve ekonomik hakları, mali kaynaklarının yeterliliği ölçüsünde yerine getirir. Ekonomik haklardan bazıları şunlardır.
Tarımcılık ve Hayvancılığın Korunması: Devlet, tarımla hayvancılığın gelişmesini sağlamak ve bu dallarda çalışanlara yardım etmek için gerekli önlemleri alır. Örneğin; topraksız olan ya da toprağı az olan çiftçilere toprak sağlar. Tarım ve hayvancılıkla uğraşanların gereksindiği alet ve gereçlerin sağlanmasını kolaylaştırır. Tarımsal üretimin arttırılması için, tarımsal bir üretim planlanması Oluşturur. Üreticilerin ürünlerinin gerçek değerini elde etmelerini sağlayacak önlemleri alır. Örneğin; belli taban fiyatlarını belirler.

Çalışma Yaşamının Düzenlenmesi: Bir ülkede ekonomik ve siyasal dengenin Olması için, adaletli bir ücret politikasının bulunması gerekir. Çalışanların yaptıkları işe uygun adaletli ücret almaları ve sosyal yardımlardan yaralanmaları için gerekeni yapmak devletin ödevleri arasındadır. Devlet, çalışanların hayat düzeyini yükseltmek, çalışanları korumak ve geliştirmek, çalışma koşullarını insanlara yaraşır bir hale getirmekle yükümlüdür. Bu nedenle işsizliği önlemek için gerekli önlemleri alır; asgari ücreti saptar.
Çok küçük yaşta çalışma hayatına atılan, az bir ücretle, sağlıksız ortam
larda çalışan çocukları korunmak, onlara eğitim olanağı sağlamak, çalışma koşullarını geliştirmek devletin görevidir. Devlet, bedensel ve ruhsal yetersizlikleri yüzünden çalışamayacak durumda olanları da korur.
Özel girişimin, ülkenin ekonomik gereklerine göre yapılması ve sosyal amaçlara göre uygun olarak yürütülmesi için gerekli önlemleri alması şarttır.
Çalışma yaşamında vatandaşların sahip olduğu haklardan biri de, sendika kurma hakkıdır. İşçiler ve işverenler, ekonomik ve sosyal hak ve çıkarlarını korumak için sendikalar ve üst kuruluşlar (konfederasyon gibi) kurma hakkına sahiptirler. Sendikalara üye olmak ve üyelikten çıkmak serbesttir. Anayasamızda işçi ve işverenlere ayrıca, toplu iş sözleşmesi hakkı ile grev ve lokavt hakları tanımaktadır.
Devlet ayrıca, uzun bir dönem, düşük ücretle çalıştırılan kadınların çalışma koşullarını iyileştirmek, çocuklara kreş sağlamak doğum izni vermek gibi görevleri yerine getirir. Ülkemizde kadınların çalışma yaşamı dışında ev yaşamında da ağır sorumluluklar yüklendikleri göz önünde bulundurulmalıdır.