TARİH ÖNCESİ

HİTİT DEVRİ

MÖ. 1000 BAŞLARINDA

HELENİSTİK DEVİRDE

ROMALILAR DEVRİNDE

BİZANS DEVRİNDE

SİNOP'UN FETHİ VE SELÇUKLU DÖNEMİ

TÜRK İDARESİNDE SİNOP

dönemlerinde incelenebilir.



Sinop ilinin yerleşme tarihi ilk Tunç Çağıyla başlamıştır. MÖ. 7. yüzyılda bir Helen Kolonisi olarak kurulan Sinop, Antik Çağ'da Karadeniz'in en önemli kentiydi. Helenistik dönemde Anadolu'nun yerli kültürleriyle, Helen ve Pers kültürlerini birleştirmek isteyen Pontus Devletinin başkentlerinden biri de Sinop'tu. Bizans döneminde yöre Ortodoks Hıristiyanlığının etkisiyle dilde ve kültürde Helenleşmiştir.
Sinop, MÖ. 70 yılında Romalıların, MS. 395 yılında Bizanslıların, 3 Ekim 1214 tarihinde Selçukluların, 1461 yılında Osmanlıların hakimiyetine girmiştir.
Sinop 1972 yılında kalkınmada ikinci derece öncelikli iller kapsamına alınmıştır. İlk büyük ölçekli sanayi kuruluşu, Ayancık Kereste Fabrikasıdır. Diğer önemli sanayi kuruluşları Şişe Cam Fabrikası, Un Sanayi, Söksa, İç Çamaşırı Örme Ve Konfeksiyon AŞ. ile toprak sanayinde tuğla ve kiremit fabrikalarıdır. Ayancık keteni, Boyabat çember dokumacılığı, ahşap kotra maketi yapımı ve tahta el işlemeciliği Sinop'taki en köklü el sanatlarıdır.
İlk kütüphane 1924 yılında Dr. Rıza Nur'un öncülüğünde kurulmuştur.
Kaynak: ReformTürk http://www.reformturk.com/showthread.php?p=92745

TARİH ÖNCESİ SİNOP :
Sinop ilk çağda "Paflagonya" adı verilen bölge içindedir. Anadolu'nun kuzey sahilleri ile Kırım yarımadası arasında deniz ticaretinde önemli bir rol oynamıştır. Önemli bir doğal liman konumundadır.
1953 yılında Kocagöz höyükte (kazılınca çoğu kez altında eski yapı kalıntıları ve eski eserler çıkan, yayvanca - alanı geniş ve derinliği az bir şekilde toprak tepe.) yapılan kazı ile 1987 ve 1988 yıllarında Müze Müdürlüğünce yapılan yüzey araştırmacıları sonucunda tarih öncesi devreler biraz olsun aydınlığa kavuşmuştur.
Karagöz höyükte yapılan kazılarda, İlk Tunç Çağı 1. dönemine ait (MÖ 3000-2700) buluntular ortaya çıkarılmıştır. Bulunan malzeme Sinop, Balkanlar ve İç Anadolu arasındaki ilişkiyi göstermektedir.
Yapılan yüzey araştırması sonucunda çevrede çok sayıda tarih öncesi yerleşim yerlerine rastlanmıştır. Bu yerleşim yerleri sahil boyunca, nehir ağızlarında ve nehir vadileri boyunca iç kesimlere doğru yayılmaktadır. Ele geçen malzeme genel olarak ilk Tunç Çağı 1 ve İlk Tunç Çağı 2'ye tarihlenmektedir. Ancak Kabalı çayı vadisinde Erken kalkolitik (MÖ. 4500) yıllarına tarihlenen iki yerleşim yeri saptanmıştır. Bugün Sinop çevresinde en eski yerleşim alanı Kabalı çayı vadisi olarak belirlenmiştir. Sahil kesiminde İlk Tunç Çağı 2'nin başında korkunç bir yangınla höyükler terkedilmiştir. Bundan sonra höyüklerde bir yerleşmeye rastlanmamaktadır.

Sinopun Turkeli Tarihi

BİTKİ ÖRTÜSÜ
Kıyılardan iç kesimlere gidildikçe yeşil ormanlarla kaplı alanlar çoğalır. Yörede yeşilin ve sarının bütün tonlarını görmek mümkündür. Kıyılarda Akdeniz ve Karadeniz iklimi karışık durumda olduğu için yaz ve kış yaprağını dökmeyen kısa boylu bodur ağaçlar yer almaktadır. Bunlar mersin, bilyedin, zeytin ve defne ağaçlarıdır.
İlçe orman bakımından ilin en zengin ilçelerinden birisidir. Zindan ormanlarında çam, köknar, kayın, gürgen, meşe, kestane, kavak ve dişbudak başlıca ağaç türlerini teşkil eder. Orman diplerinde sarı ve mor renkli orman gülleri bulunmaktadır.
İlçenin gür ormanlarında defne (dafinus) bol miktarda yetişmektedir. Islah çalışmaları yapıldığında yöre için önemli bir gelir kaynağı olacaktır.

AKARSULARI
Cible Çayı (Gemiyanı Çayı) : Gökçealan topraklarından başlayıp ilçe merkezinden denize ulaşır.
Paşalı Çayı : Çatalzeytin ilçesi ile Türkeli sınırını çizer.
Kaynak: ReformTürk http://www.reformturk.com/showthread.php?p=92746
Helaldı Çayı : Helaldı (Güzelkent) çevresinin sularını toplayarak Güzelkent merkezinden denize ulaşır.
Akarsuların rejimleri düzensiz olduğu için şiddetli yağmurlar sonucunda geçtikleri yerlere zaman zaman zarar verirler. Cible çayı sonbahar ve kış aylarındaki sellerde Yeşiloba köyünü ve ilçe merkezini sürekli tehdit eder. Son yıllarda çay yatağında ıslah çalışmaları başlamış, büyük bir kısmı kanal içerisine alınmıştır. Akarsuları, yer altı ve yağmur suları beslediği için, yazın yağmur yağmadığı sürelerde çok azalarak akan sular kuruyacak dereceye gelmektedir.

TARIM VE HAYVANCILIK
Sahilde dar ve küçük düz alanda kurulan Türkeli, dağların kıyıdan itibaren hemen yükselmesi nedeni ile küçük bir tarım alanına sahiptir. Tarım alanları az olduğu ve makine tarımına elverişli olmadığı için aile ziraatı sürdürülmektedir. Bahçe tarımı ve meyvecilik gelişi güzel yapılmaktadır.
Son yıllarda İlçe Tarım Teşkilatının gayreti ve katkısıyla seracılıkta ve bahçe tarımında olumlu gelişmeler olmuştur. Tarımsal geçim kaynaklarının az olması nedeni ile ilçe halkının çoğu dış ülkelerde işçi olarak çalışmaktadır.
Tarım ürünleri: Buğday, arpa, mısır, ceviz, kestane, elma, armut, kiraz, üzüm, incir, dut, zeytin, erik ve tüm sebzelerin yetişebileceği iklim özeliğine sahiptir.
Kırsal alanlarda genç kuşakların çalışmak için yurt içi ve yurt dışına gitmeleri, köylerde genellikle yaşlıların kalması, makinenin tarım alanlarına girememesi ve halkın ilkel tarımsal etkinlikleri yapması, eğitimsiz olması tarımın önemli bir gelir kaynağı olmasını engellemektedir.
Hayvancılık: Tarım hayvancılığı desteklemediği için ticari hayvancılık yapılamamaktadır. Kırsal alanlarda her ailenin kendi geçimini sağlayacak kadar hayvan bulunmaktadır. Ayrıca 1999 yılında ilçemiz Hacıköyü'nde kurulun devekuşu çiftliği, Çatak-Örencik köyünde ve Gökçealan köyünde alabalık tesisleri kurulmuş olup faaliyetlerine ve ilçe ekonomisine katkıları sürmektedir.
Kümes hayvancılığı : Tavuk, horoz
Küçükbaş hayvancılığı : Koyun
Büyükbaş hayvancılığı : İnek, öküz, eşek, devekuşu
Yabani hayvanlar : Yaban domuzu, tilki, çakal, kurt, ayı ve kuş çeşitleri

GEÇİM KAYNAKLARI
İlçe halkının ve köylerdeki nüfusun % 80’i yurt dışında işçi olarak çalıştığından ortalama 7000 olan nüfus 7. ve 8. aylarda 25-30 bini bulunmaktadır. Bunun sonucunda da ilçeye bol miktarda döviz girişi olmaktadır. Bu da modern bina yapımlarını dolayısıyla inşaat sektörünü geliştirmekte, ilçe ticaretine canlılık katmaktadır. İnşaat işçiliği ve ustalığı halkın önemli geçim kaynakları içerisindedir. Yörenin en önemli geçim kaynağı ise orman ürünleri ve ormancılıktır.
Ormancılık: Orman köylerinin tamamı geçimini müsaadeli orman kesimi ve nakliyesi ile karşılamaktadır.
İlçede bu ürünleri bir araya toplayacak Orman İşletme Müdürlüğü deposunun bulunması ile, orman ürünleri, ilçe nakliyecileri, kereste fabrikaları, atölyeleri, parke fabrikası için malzeme ve gelir kaynağıdır.
İlçenin zengin ormanlarında yetişen kestane ağaçlarından elde edilen kestane, bölgenin bir başka ürünüdür. Islahı yapılmamış kestane ağaçlarının meyvesi küçük fakat lezzetlidir. Bol miktarda bulunan kestane ağaçlarının aşılanması ile daha kaliteli ürün alınabilecek, düşük fiyat ve varolan pazarlama sorunu çözümlenebilinecektir.
Çevrede bol miktarda bulunan deniz ürünleri de önemli geçim kaynaklarındandır. Pek çok türde balık bulunmakta ve avlanmaktadır. Bunlar: Hamsi, istavrit, palamut, kefal, dil balığı, izmarit, tirsi ve hatta mersin balığıdır. İlçedeki akarsularda da tatlı su balıkçılığı yapılmaktadır.
Az da olsa kırsal alanlarda arıcılık da vardır. Tarım ve hayvancılık halkın geçim kaynakları arasında önemli bir yere sahiptir.
Sanayi ve Ticaret: Güzelkent beldesinde bir adet parke fabrikası, cam fabrikası, kereste biçim atölyeleri, mobilya atölyeleri, marangozhaneler, tekstil ve tel fabrikaları mevcuttur.
İlçe merkezinde irili ufaklı marketler, atölyeler, sanayi alanı, küçük el sanatları atölyeleri vardır.
Ayrıca ilçe merkezinde; Ziraat Bankası, İş Bankası, Halk Bankası, Tarım Kredi Kooperatifi, Çatakörencik, Çatakgeriş, Çatakgüney ve Sarmaşık köylerinde Orman köylerinin kalkındırma, Gencek köyünde tüketim kooperatifleri vardır.

ULAŞIM
Köy yollarımız genel olarak 5 güzergahtan oluşmaktadır.
grupta; Oymayaka, Kuz, Kuşçular, Sarmaşık, Çatakgüney köyü
grupta; Düzler, Hacıköyü, Yapraklı, Sazkışla, Çatakgeriş köyü güzergahı
Grubu ; Düzler, Hamamlı, Yazıcı, Yeşiloba, Satı, Gökçealan, Çatakgeriş güzergahı
Grubu ; Akçabük ve Direkli güzergahı
Grubu ; Turhan, Gaziler, Direkli köyleri oluşturmaktadır.
Köylerimizden Ayaz, Düzköyü, Karabey ve Keşköyü Güzelkent, Gündoğdu, Oymayaka, Gencek-Çayağzı köyleri ana yol üzerinde kurulmuştur. Bu köylerimize yaz-kış ulaşım yapılmaktadır. Yöremizin ormanlık oluşu nedeni ile köy yollarının bazı kısımları ham yoldur.
Ormanlık olan köylerimize yazın ulaşım olmakta kışın ise ulaşım aksamaktadır. Gökçealan, Çatakgeriş, Çatak-güney, Çatakörencik köylerine kışın ulaşım kesilebilmektedir.
İlçemiz Sinop ve İnebolu ve Çatalzeytin üzerindeki elektrik hattından enerji almaktadır. İlçemiz merkezi ile köylerinde elektrik şebekesi vardır. İlçe merkezinde 2400 telefon abonesi mevcuttur

KÜLTÜR
İlçe ve köyleri kültürel yapı ile de ayrı bir güzellik göstermektedir.
Yörede geleneksel kadın kıyafeti: Fes (Nezgep), yemeni (bürümcük), iç gömleği (göynek), Paça denen şalvar tipi giysi ile, onun üzerinde üç etek ve belde kuşak, önde önlük (peşkür) ayakta çarık ya da (naylon ayakkabı) kara lastik bulunmaktadır.
Kıyafetlerin çoğu ( peşkür, paça, göynek, nezgep) ketenden işlenmiş, dokunmuş iğne oyaları ile bezenmiştir. Göynek yakalarında göğsüne kadar açık renkli iğne oyaları kişilerin iç dünyasını yansıtır. Paçalar ve nezgep bordo ve beyaz nakış iplikleri ile işlenmiş el emeği, göz nurunu yansıtır. Üç eteğin yerini pazen gömlekler ve peştamal almıştır. Kadın ve erkek ayakkabıları lapçin, kundura, çarık, kara lastik yörede yaygın olarak kullanılan ayakkabılardır.
Çeşitli düğün ve eğlencelerde Sinop türküleri ve Kastamonu türküleri davul, zurna ve kaval eşliğinde çalınır. Eğlenceler : kadınlar ayrı erkekler ayrı olarak yapılır.
Erkeklerin eğlencelerinde davul zurna ve köçek vardır. Köçek : Erkek fistan giyerek üzerinde gömlek ellerinde zilleri ile sürekli dönerek, omuz oynatarak oynar. Davulcu ve zurnacı da köçekle birlikte değişik figürler yaparak gösteri yaparlar.
Köçek; sünnet düğünlerinde, düğünlerde nişanlarda, hıdırellezlerde, güreş karşılaşmalarında, açılışlarda ve eğlencelerde geleneksel hale getirilmiştir. Davul ve zurna beraber çalınır.
Kadınlarda işkembe derisinden yapılmış deflerle oyun ve eğlenceler yapılır.
Yörenin geleneklerini diğer yerlerden ayıran özelliklerden birisi; mehirdir.
Mehir : Düğünün ikinci günü kız tarafının yaşlıları oğlan tarafına giderek kendilerini ağırlattırması olayıdır.
Helva gecesi (kına gecesi) : Hem kınanın yakıldığı, hem de un helvanın (pekmez ya da şekerle yapılır) yapıldığı gecedir. Davet edilen kişiler kız evine giderken şeker, un ve yağ götürürler.
Kaynak: ReformTürk http://www.reformturk.com/showthread.php?p=92747
Davetiye yerine, köylerde şeker, helva dağıtılır. Buna yöresel olarak okuluk adı verilir.
Damat evinde uzun bir çubuğa metrelerce rengarenk basmalar bağlanır ve evin önüne asılır. Dolayısıyla hangi evde düğün olduğu bu şekilde belli olur.
Kına gecesinde kızın bekar bir sağdıcı olur. Gelin almada erkeğin sağdıcı olur. Düğünden bir gün sonra gelin ve çeyiz görmeye gidilir. Bir hafta sonrada kız annesini görmeye giderek damat genel mirastan pay alır. Evin reisi ya damdaki hayvanlarından yada ağaçlarından vererek mirasa ortak eder.
Bahar şenlikleri ve bayramlarda çok özeldir.
Bayram ziyaretleri ilk gün şehir merkezinde 2. günü ise köylerde yapılır. El öpülür, yemek yenir, şeker alınır, eğlenilir.
Hıdırellez’ de ise belirli köyler eğlence yapılacak yer olarak belirlenir. Bu köylerin özellikleri yatırlara yakın olması,dır. Dualar yapılır,keşkekler pişirilir, gelen misafirlere dağıtılır, Güreşler düzenlenir. Davul zurna eşliğinde çeşitli yarışmalar yapılır. Dilek ağaçlarına bezler bağlanır. Türbelere yatırlara ziyaret yapılıp dualar okunur.

YÖRESEL YEMEKLER
Sebze, balık, meyve tüketimi çok yaygındır. Kestane, ayva gibi meyvelerden yemekte yapılabilmektedir.
Pide, börek (ıspanak ve kabak), keşkek (buğday mısır), nokul, pilaki, ıslama kaşık çıkartması, (mamalikase), islet, bazlama, (cevizli , soğanlı, kıymalı), kulakaşı (cevizli yoğurtlu mantı) gibi yemekleri vardır.
Kırsal alanlarda işlerin çoğu insan gücü ile yapıldığı için , genellikle imece olunur. Zamanın çabuk geçmesi işlerin çabuk yapılabilmesi için karşılıklı maniler söylenir.

Teşekkürler bilgi için (y)