Aile ve aile fertlerinin karşılıklı görevleri pedagoji, sosyoloji, hukuk vb.
bilimlerin alanına giren önemli konulardan
Aile ve aile fertlerinin karşılıklı görevleri pedagoji, sosyoloji, hukuk vb.
bilimlerin alanına giren önemli konulardan biridir. Bu bilimlerin her biri, farklı
bir açıdan bu konuya yaklaşmıştır. Biz burada bu yaklaşımların tümüne değinecek
durumda değiliz. Sadece konuya bir eğitimci gözüyle bakıp neşeli ve huzurlu bir
hayat için gerekli olan hususları açıklamak istiyoruz. Bu amaçla karı kocanın
görevlerini üç bölümde ele alıyoruz:
1. Karı kocanın karşılıklı görevleri.
2. Kocanın görevleri.
3. Kadının görevleri.
Hemen belirtelim ki bu bölme, ev ve karı koca ile sınırlı bir bölmedir. Eğer bu
çerçevenin dışına çıkacak olursak, başka görevler de gündeme gelir. Eşlerin
ailelerinin görevleri, toplumun karı koca karşısındaki görevleri, devletin bu
husustaki görevleri vs. gibi. Ancak bu kısa yazıda onlara değinmemiz mümkün
değildir. Dolayısıyla bu üç görevi esas alarak yazımızı üç bölüme ayırıyoruz. Her
bölümde kısaca bu görevlerin bir kısmına değineceğiz.
a) Karı kocanın karşılıklı görevleri:
1. Karşılıklı saygı: Karı kocanın birbirine saygı göstermesi ailenin ruh sağlığı,
sevginin artması ve aile temelinin sağlamlaşması açısından büyük öneme sahiptir. Bu
saygı, karı kocanın birbirinin kişiliğine değer vermesini; birbirinin görüşlerine,
düşüncelerine ve zevklerine saygı duymasını kapsar ve hayatlarının tüm alanlarını
güzel etkisi altına alır.
2. Karşılıklı sevgi: İnsanların birçok duygusal ihtiyacı vardır ki en önemlilerinden
biri de, sevgiye olan ihtiyaçtır. Karı ve koca, birbirinin sevgisine ve ilgisine
mazhar olmayı severler. Sevgisiz yaşamın cazibesi yoktur; insanların çoğu ondan
kaçar. Allah'ın Elçisi (s.a.a.) buyuruyor ki: "Erkeğin, karısına 'Seni seviyorum'
demesi, hiçbir zaman onun kalbinden çıkmaz."
3. Affedici ve bağışlayıcı olmak: Karı kocanın birbirinin hataları ve yanlışlarını
Kaynak: ReformTürk http://www.reformturk.com/showthread.php?p=117117
affedip görmezlikten gelmesi, aile ortamında büyük öneme sahiptir. Bu hususa dikkat
etmemek, aileye hâkim olan samimiyet ve huzur ortamını huzursuzluk, kötümserlik,
asabîlik ve memnuniyetsizlik ortamına dönüştürür. Ruhun sakinliği, kinin bertaraf
olması, izzetin artması, ömrün uzaması vs., hadislerde affedici ve bağışlayıcı
olmanın etkilerinden sayılmıştır. Resullullah (a.s.) şöyle buyuruyor: "Üç şey dünya
ve ahiretin yüceliklerindendir: Sana zulmedeni bağışlaman, seninle ilişkisini
kesenle ilişki kurman ve sana karşı cahilce davranana karşı sabırlı ve halim
olman."
4. Sorumluluk almak: Aile mutluluğunun temininde etkili olan amillerden biri de,
eşlerin karşılıklı sorumluluk duygusuna sahip olmasıdır. Kadın ve erkek, müşterek
bir yaşamı kabullenmekle, aile kurmadan önce üzerlerine görev olmayan birtakım
sorumluluklar aldıklarını bilmelidirler. Bu sorumluluklar, kadın ve erkeğin
yetenekleri, yetkileri ve özel koşulları dikkate alınarak belirlenir. Geçimi
sağlamak, aileyi idare etmek, eşlik görevlerini yapmak, çocukları eğitmek vs. gibi.
Bu duygunun varlığı, aile bağının güçlenmesine ve ruhun huzurlu olmasına sebep
olur.
5. Ahlâk: Ahlâk, insan hayatında önemli ve belirgin bir niteliktir. İnsanlara,
özellikle de eşe ve çocuklara karşı güzel ahlâklı olmak, insanın kişiliğinde derin
bir etki bırakır; toplumu ve aile ortamını sefa ve samimiyetle doldurur. Güzel
ahlâkın olmayışı da, hayatı karartır ve asabîlik, asık suratlılık, sabırsızlık,
bahanecilik vs. gibi olumsuz yan etkilere neden olur; korku, kaygı, kişilik kaybı
vs. gibi etkileri beraberinde getirir. Tatlı dillilik, insanlara saygı göstermek,
alçak gönüllülük, geniş kalplilik, selâm vermek, hâl hatır sormak ve şefkat
göstermek, güzel ahlâklılığın tecellilerinden sayılır.
6. İyimserlik: Tarafların birbirine güvenmesi, müşterek hayat için büyük bir
sermayedir. Nitekim güvensizliğin de hayatta birçok menfi etkisi vardır. Kötümser
bir kimse, negatif ve hasta bir ruha sahiptir. Onun ruh sağlığı ve dengesi bozuktur.
Kötümserlik sonucu eşine güveni olmayan bir insan, aile hayatının sefa ve huzurundan
mahrum kalır. Böyle bir insan, sosyal ilişkilerde de başarılı olamaz. Çünkü
başkaları hakkında kötü zan besleyen biri, dostları ve arkadaşlarını kaybeder ve
yalnız kalır. İmam Ali (a.s.) buyuruyor ki: "Bir insana kötümserlik galip gelirse,
onunla hiçbir dostu arasında barış ve huzur kalmaz."
7. Rıfk ve müdara: Eşlerin birbirine karşı görevlerinden biri de, rıfk ve müdaradır.
Şöyle ki; eşimizin kusurları, eksiklikleri ve hoşlanılmayan davranışları karşısında
sert bir tepki göstermemeli ve şiddete başvurmamalıyız; tam tersine, şefkat ve
samimiyetle yaklaşmalıyız. Çünkü kadının da, erkeğin de sözlerinde ve
davranışlarında karşı tarafın hoşlanmayacağı eksikliklerinin olması doğaldır. Ne var
ki müdara etmek, eşimizin kusurları ve eksiklikleri karşısında umursamaz olmamız
anlamına gelmez. Müdaranın anlamı, eşimizin kusuru veya eksikliğini gidermeye
çalışırken onun kapasitesini göz önünde bulundurmamız, yapabileceğinden fazlasını
ondan beklemememiz ve istenmeyen özellikleri karşısında büyük insanlara yakışan bir
davranış sergilememizdir.
8. İffetli ve namuslu olmak: Günümüz toplumunda bu özellik, genellikle kadınlardan
beklenir. Ancak hadislerin bu husustaki bakış açısı daha geniştir. Hadislerde,
iffetli olmak, karı kocanın karşılıklı görevlerinden biri ve en üstün ibadet olarak
sayılmıştır. Hz. Ali'nin (a.s.) tabiriyle iffet, şehvetler karşısında direnmektir.
Bu da hem kadından ve hem de erkekten istenilen bir şeydir. Hadislerde, karı kocaya,
birbiri için süslenerek iffetlerini korumada birbirine yardımcı olmaları tavsiye
edilmiştir. İffetli olmak; eşin kirli insanlardan korunması, aile bağının
güçlenmesi, eşin güvenini kazanmak vs. gibi faydaları beraberinde getirir.
9. Birbirini anlamak: Ailevî sorunların birçoğunun temelinde eşlerin birbirini
anlaması yatmaktadır. Eşinin içinde bulunduğu şartları ve yaşadığı sıkıntıları
anlayan bir kimse, onun iyiliklerini daha iyi derk eder ve zahmetlerinin kadrini
bilir. Eşini anlamayan bir kimse, onun bütün çabalarını görmezlikten gelir,
kusurları ve eksiklerini gözünde büyütür; zahmetlerinin kadrini bilmediği ve onu
teşvik etmediği gibi, iğneli ve kinayeli sözleriyle de onu incitir ve yaşama
sevincini ondan alır. Gurur ve kibirden kurtulmak, birbirinin ruh hâllerini ve
sıkıntılarını bilmek, eşlerin birbirini anlaması yolunda atılacak ilk adımlardır.