Göze Zinâ Olur Mu?

GÖZE ZİNÂ OLUR MU?

İslâm dinine göre en tehlikeli günahlardan birisi de zinâdır. Zinânın haram kılınmış oluşu ve şiddetle kaçınılması gerektiği, gerek Kur’an-ı Kerîm’de gerekse hadîs-i şerîflerde defaatle zikredilmiştir. Zinâ, hem kişiler, hem de toplum için o kadar tehlikeli bir durumdur ki; Rabbimiz, zinâ fiillerini işlemeyi haram kıldığı gibi; zinâya yaklaşmamayı, zinâ yapmaya sebebiyet verebilecek durumlardan kaçınmayı da emretmiştir. "Sakın zinâya yaklaşmayın; doğrusu bu çirkindir, kötü bir yoldur." (el-İsrâ: 17/32)

Zinâ, aileleri parçalayıcı, toplumun ahlâk kurallarını baltalayıcı, huzurunu ortadan kaldırıcı; nesillerin saflığını bozucu, nesebin (soyun) karışmasına, nesillerin mahvolmasına, ailelerin dağılmasına, hısımlık bağlarının kopmasına, bulaşıcı hastalıkların yayılmasına, kadının eşya gibi pazarlanmasına, şehvet duygusunun azarak ahlâkı dejenere etmesine sebep olucu bir durumdur. İşte bundan dolayı da dinimizce şiddetle yasaklanmıştır.

Zinânın evli kişiler arasında olması, bekarlar arasında olması gibi çeşitleri söz konusudur. Buna göre ceza şekilleri de farklılık göstermektedir. Bu kadar zararlı ve çirkin bir fiili yalnızca ceza müeyyidesiyle ortadan kaldırmak mümkün değildir; tahrik ederek zinâya götüren davranışları menetmek, yolları kapamak gerekir. İşte bu sebepledir ki İslâm aşağıdaki maddelerde zikredilen tedbirleri de almıştır.

Yabancı kadınla yalnız kalmak:
"Kim Allah'a ve âhiret gününe iman ediyorsa, yanında mahremi olmayan bir kadınla yalnız kalmasın; çünkü -bu takdirde- üçüncüleri şeytandır."( Ahmed b. Hanbel, 1/222; 3/339) hadîsi bir kimsenin eşi ve nikâh düşmeyen yakın akraba ve hısımları dışında kalan kadınlarla yalnız kalmasını haram kılmaktadır. Böyle bir durum hem karşı cins için tahrik edicidir, hem de dedikoduya sebep olabilmektedir.

İnsanların -nikâh düşecek, evlenmeleri caiz olacak- uzaklıktaki hısımlarıyla beraber olmayı önemsemedikleri için Hz. Peygamber (s.a.v.) buna da dikkati çekmiştir: "Kadınların yanına destursuz girmekten sakının" buyurunca onlardan birisi "kocanın akrabası hakkında ne dersiniz?" demiş ve şu cevabı almıştır: "İşte bunlar (manevî) ölümdür."( Buhârî, K. en-Nikâh, 111; Müslim, K. es-Selâm, 20) Bu hadîse göre bir Müslüman bayan; kocasının kardeşi, yeğenleri, amca ve dayı oğulları gibi hısımlarının yanına açık saçık çıkmayacak, onlarla yalnız kalmayacaktır; çünkü bunlar ona (yengeye) yabancıdır, nâmahremdir.

Zinâ durumu çeşitli şekillerde vuku bulabilir. Bunların en şiddetlisi, en büyük günah olanı cinsi münasebet, cinsel ilişki şeklinde zuhur eden hâlidir. Bunun dışında kadın / erkek herhangi bir kişinin, mahremi olmayan birisine şehevi arzu ile bakması, temas etmesi de zinânın çeşitlerindendir. Unutulmamalıdır ki, çoğu zaman hisleri tetikleyen ilk şey bakmadır, bakıştır, göz temasıdır. Zinâya yaklaşılmamasının, zinaya yol açabilecek her türlü ihtimalden kaçınılmasının dinimizce emredildiği açıkken, gözle temas noktasında da son derece dikkatli olunması gerektiği aşikardır. Müslüman bir kadın ya da erkek, karşı cinsten kişilerle olan durumuna bu açıdan da son derece dikkat göstermekle mükelleftir. Hayâ / utanma, Müslümana en çok yakışan hasletlerden birisidir. Örnek bir Müslümanda hayâ, her hâline, her uzvuna yansımalıdır. Oturuşundan kalkışına, konuşmasından yeme içmesine, ve tabi ki bakışlarına da yön vermelidir. Karşı cinsle uzun süreli bakışmalardan, gözgöze gelmelerden sakınmak; zinâ ihtimaline giden durumları önlemek açsından etkili bir tedbir olacaktır.

Zaten zinâyı yasaklayan âyetlerden olan Nisâ Sûresi 30 ve 31. âyetlere bakıldığında, gözün de zinâsı olduğu, bunun da yasaklanmış olduğu net bir şekilde görülecektir.

30- Mü’min erkeklere söyle, gözlerini haramdan sakınsınlar, ırzlarını korusunlar. Bu davranış onlar için daha nezihtir. Şüphe yok ki, Allah onların yaptıklarından hakkıyla haberdardır.

31- Mü’min kadınlara da söyle, gözlerini haramdan sakınsınlar, ırzlarını korusunlar. (Yüz ve el gibi) görünen kısımlar müstesna, zînet (yer)lerini göstermesinler. Başörtülerini ta yakalarının üzerine kadar salsınlar. Zinetlerini, kocalarından, yahut babalarından, yahut, kocalarının babalarından yahut oğullarından, yahut üvey oğullarından, yahut erkek kardeşlerinden, yahut erkek kardeşlerinin oğullarından, yahut kız kardeşlerinin oğullarından, yahut Müslüman kadınlardan, yahut sahip oldukları kölelerden, yahut erkekliği kalmamış hizmetçilerden, yahut da henüz kadınların mahrem yerlerine vakıf olmayan erkek çocuklardan başkalarına göstermesinler. Gizledikleri zinetler bilinsin diye ayaklarını yere vurmasınlar. Ey mü’minler, hep birlikte tövbe ediniz ki kurtuluşa eresiniz!

Konuyla ilgili bir hadîs-i şerîf de şöyledir:

"Gözler de zinâ eder; onların zinâsı bakıştır." (Buhârî, K. el-İstizân, 12; Müslim, K. el-Kader, 20)

Burada akla gelebilecek bir soru vardır: “İnsan bazen gayr-ı ihtiyari, mahremi olmayan bir insanın bakılması günah olan yerine bakabiliyor. Bu istek dışı olabiliyor. Örneğin yolda yürürken istem dışı bakılabiliyor. Bu durumda bu bakışın hükmü ne olucak?”

Bu noktada hüküm şöyledir: Gayr-ı ihtiyari, yani istem dışı olan bakış, ilk bakıştır. Bu bakışın da bir günahı yoktur. Çünkü burada bir kasıt söz konusu değildir. Ancak, kişi bu gayr-ı ihtiyari bakış esnasında gördüğü bakılması yasak uzva dönüp tekrar bakarsa, işte burada günah devreye girer. Çünkü bu ikinci bakışta istek ve kasıt söz konusudur. Bu konuyu açıklayan bir hadîs-i şerîf şöyledir:

Resûlullah (s.a.v.), Hz. Ali'ye şöyle demiştir: "Ali! Arka arkaya bakma; birinci bakış hakkındır, ama ikinci bakışa hakkın yoktur." (Tirmizi, K. el-Edeb, 28; Müslim, el-Edeb, 45; Ebû Dâvûd, Nikâh, 43.)

Konuyla ilgili önemli bir nokta da, zinâ sebebi olan bakışa konu olan mahaldir. Yani bakılması yasaklanan uzuvdur. Buna “avret” denmektedir. Avret olan bölgelerin ne olduğu ise şöyle izah edilmektedir:

Açılması, gösterilmesi ve bakılması yabancılara veya herkese haram olan yerlere (organlara) avret denir.

a) Erkeğin erkeğe ve karısından başka kadınlara karşı avret yerleri göbeği ile diz kapağı arasında kalan bölgelerdir. Hanefîlere göre göbek avrete dahil olmayıp diz kapakları dahildir. Şafiîler ise aksi görüştedir. (El-Mavsılî, el-İhtiyâr, Cüz: I, s. 45, 154)

Dizkapakların yukarısı (fahiz) cumhûra göre avrettir.

Taberî, Dâvûd, İbn Hazm, bazı Mâlikî ve Hanbelîlere göre avret değildir. Evzâî'ye göre de yalnız hamamda avret değildir. Her iki grup da hadîslere dayanmıştır;

Buhârî avret değildir diyen hadîslerin daha sahîh; avrettir diyen hadîslerin ise daha ihtiyata uygun olduğunu ifâde etmiştir. (el-Aynî, Umdetu'l-Kâri, C. II, s. 243, 406; eş-Şevkânî, Neylu'l-Evtâr, C. II, s. 64; S. Sâbık, Fıkhu's-Sünne, C.I, s. 125)

b) Kadının Müslüman kadınlar ile mahrem10 akrabasına karşı avret yeri Hanefîlere ve Şafiîlere göre -erkeğin erkeğe karşı olan- avret yeri ölçüsündedir.

Malikî ve Hanbelîlere göre yüz, baş boyun, eller ve ayaklar (Hanbelîlere göre dizden aşağısı) müstesnâ olmak üzere bütün vücudu avrettir. (el-Fıkhu ale'l-mezâhib, C. I, s. 141.)

c) Kadının yabancı erkekler ile Müslüman olmayan kadınlar karşısında avret yeri, yüzü, elleri (cumhûra göre içi) ve Hanefîlerde bir rivâyete göre ayakları müstesnâ olmak üzere bütün bedenidir. Bir hadîse göre, etek boyu topuklardan bir karışa yakın yukarıda olabilir. Bu sebeple ayaklara kadar uzanan ve yerleri süpürerek kirlenen eteklere gerek yoktur. (Ebû-Dâvûd, Libas, 39; Avnu'l-Ma'bûd, C. XI, s. 175)

d) Câriyenin yabancı erkekler karşısında avret yeri cumhûra göre göbeği ile dizkapağı arasıdır. (Erkeğin erkeğe karşı avreti gibidir.) Bu görüşün Peygamberimiz (s.a.v.)'e dayanan (merfu hadîs şeklinde) bir delili yoktur. Hz. Ömer'in kavli ile ihtiyâca dayandırılmıştır. (İbnu'l-Humâm, Fethu'l-Kadir, C. I, s. 183.)

Zâhirîlere göre bu bakımdan cariye ile hür kadın arasında fark yoktur, cariyenin de (el, yüz, ayak müstesnâ) bütün vücudu avrettir. Çünkü bu ikisini ayırmak için naklî ve sağlam delil gerekir; bu ise yoktur. (İbn Hazm, el-Muhallâ, C. II, s. 218 vd)
İmam Şafiî'nin bir kavline göre câriyenin -dirseklerine kadar- elleri ile başı avret değildir. (eş-Şîrâzî, el-Mühezzeb, C. I, s. 71.)

İmam Mâlik'ten bir rivayete göre yalnızca başı (saçı) avret değildir. (eş-Şevkânî, Neyl, C. II, s. 70)

e) Karı-kocanın birbirine karşı avreti yoktur. (Bütün bu görüş ve sınırlandırmaların dayandığı hadîsler ve deliller için bk. Şevkânî, ag, esr., C. II, s. 64-72.)

Avrete bakmayı meneden hadîse göre yukarıda açıklanan yerlere şehvetli veya şehvetsiz bakmak ve bunları açmak haramdır. Avret yerleri ancak kimsenin görmediği yerde (tuvalet ve banyo) ve cimâ esnasında açılabilir. Bazı durumlarda zarûret miktarını aşmamak üzere doktor, ebe, sünnetçi, şahid ve hâkim karşısında da açılabilir.

Evlenecek kimse kızın yüzüne-şehvetle de olsa- bakabilir. Bazı müctehidler bu durumda sınırı biraz daha genişletmişlerdir. (Avnu'l-Ma'bûd (Hind tab'ı), C. II, s. 190; İbn Kudâme, el-Muğni, C. VIII, s. 96.)

Zînet:

Bahsin başında meâlini verdiğimiz âyet kadınlara -istisnâ edilen şahıslar dışında-kimseye zînetlerini göstermemelerini emrediyordu.

Zînet kadını güzel gösteren yüz, saç, makyaj, takı ve mücevherât, elbise gibi şeyleri içine almaktadır. Âyette bunlardan hangisi kastedilmiştir? "Kendiliğinden açılan, açılması, gösterilmesi tabii olan" zînet nedir?

Cumhûra göre elbise ve mücevherât kapanması gereken zînete dahil değildir. Buradaki zînetten maksad; el, boyun, baş, kol, ayak gibi zînet takılan yerlerdir.
Şimdi bunlardan hangisi 'kendiliğinden açılan'a dahildir?

Kadim müfessir ve fakihler arasında 'dış elbiseden başka her taraf örtülmelidir'; 'eller ve yüz hâriç'; 'eller, bilek ve yüz hariç her taraf' diyenler olmuştur. (el-Cessâs, Ahkâmu'l-Kur'an, (mezkûr âyetin tefsiri) Eller ve yüzün istisna edilmesi görüşü ağır basmaktadır. (el-Kardâvî, ag. esr., s. 132.)