İnsan Hayatında Faydalı Gıdalar

İnsan Hayatında Faydalı Gıdalar


Kur'ân gibi ilâhî, mûcize ve kıyâmete kadar insanlara rehber olan bir kitapta, insan hayatına faydalı bazı gıdaların ayrı ayrı isimlerinin yer alması dikkat çekicidir. Yaklaşık 28 adet besin maddesinin özel isimleriyle belirtilmesinde nice hikmetler ve sırlar hattâ ziyâde faydalar vardır. Hadîs-i şeriflerde isimleri ve faydaları zikredilenler de göz önüne alındığında insanların sıhhatli bir beslenme için bu tavsiyelere uymaktan başka çâreleri yoktur.

1-Acur
2-Ayva
3-Bal
4-Çörek otu
5-Et
6-Hurma
7-İncir
8-Kabak
9-Kâfûr
10-Karpuz
11-Kekik
12-Kına
13-Kimyon
14-Mantar
15-Misk
16- Misvak
17-Nar 18-Salatalık
19-Sarımsak-soğan
20-Sinameki
21-Sirke
22-Su
23-Susam yağı
24-Süt
25-Tere
26-Turunç
27-Zeytinyağı

Kur'ân-ı Kerîm'de acurdan şöyle bahsedilmektedir:
"Hani siz demiştiniz ki, Ey Mûsâ, biz bir yemeğe dayanamayacağız, bizim için Rabbine duâ et de bize yerin bitirdiği sebzesinden, « acur» undan, sarımsağından, mercimeğinden, soğanından çıkarsın…" (Bakara, 61) . . Hadîs-i şerîflerde acur ile ilgili rivâyetler şöyledir:
Abdullah b. Câfer -radıyallâhu anh-:
"Peygamber -sallâllâhu aleyhi ve sellem- acuru yaş hurma ile beraber yerdi." buyurmuştur. Başka bir rivayette de:
"Peygamberimiz -sallâllâhu aleyhi ve sellem-, hıyar ve acuru bal ile beraber yerdi." buyrulmuştur.
Hazret-i Âişe -radıyallâhu anha- da acurun yaş hurmayla yenmesinin kilo aldırdığını (besleyici olduğunu) ifade etmişlerdir.
Kabakgillerden olup salatalığa benzer bir sebzedir. Özellikle yazın yetişir ve salatalıktan biraz uzunca, daha açık renktedir. En iyisi olgun ve taze olanıdır. Midenin harâretini teskin eder ve susuzluğu giderir. Mesâne ağrılarına iyi geldiği gibi, tohumu idrarı söktürür. Kokusu baygınlığa faydalıdır. Yaprağı ile sargı yapıldığı zaman köpek ısırmasına karşı tedâvî edicidir. Mide öz suyu için iyi değildir. Fakat hurma, kuru üzüm, bal veya zencefil ile birlikte yenildiği zaman yan etkisini giderir.

AYVA
Ayva, 5-6 metre yüksekliğinde, Mayıs-Haziran aylarında beyaz veya pembe çiçekler açan bir meyve ağacıdır. Bütün Anadolu'da, özellikle batı bölgelerinde daha fazla olmak üzere yetiştirilir.
Eski Yunanistan'da ayva, Afrodit'e ithaf edilmiştir. Afrodit heykellerinin sağ ellerinde sıklıkla ayvaya rastlanır. O zamanlardaki düğünlerde gelinle damat, evlilik törenine ahenk ve mutluluk katmak üzere ayva yerdi. Bu âdet Ortaçağa kadar gelmiştir.
Ayva, tamamen olgunlaştıktan sonra ağacından toplanır. Yaprakları ve tohumları suda kaynatılarak, meyvelerinden ise komposto veya şurup yapılarak faydalanılır. Yapraklar ve meyveler pektin, tanen, glikoz, sakkaroz, elma asidi ve C vitamini taşır.

Ispanak, herkesin bildiği güzel ve makul bir kış sebzesidir. Terkibinde demir bulunuşu yüzünden kansızlara da iyi gelir. Lapa halinde iken ılık şekilde boğaza sarmak boğaz ağrısına, haşlamasını yemek göğüs tutukluğuna, pekliğe ve şeker hastalığına iyi gelmektedir. İyice kıyılıp, yağmur suyunda haşlanır ve yüze sürülürse cildi beslediği gibi kadife gibi yumuşaklık da verir. Besleyici ve kuvvetlendirici bir özelliğe de sahiptir.

Havuç, sarısı, kırmızısı hatta beyaz olan türleri vardır. Tohumunu yemek börek ağrılarını gidermeye, iyice temizleyip kaynattıktan sonra birer kahve fincanı içirilmesi çocukların ishalini kesmeye, tohumunun suyunu içmek sarılık hastalığına şifâ verir. Ayrıca çiğ olarak yemek de, diş etlerini besleyip kuvvetlendirmeye yarar.

Lahana, memleketimizde çok yetişen ve çok yenilen bir kış sebzesidir. Salatası ve turşusu iştah açar. Vitamin yönünden oldukça zengin "C" vitamini taşıdığından vücudu kuvvetlendirir ve canlandırır. İçinde kükürt de bulunduğundan, eski hekimler lahanayı bağırsak kurtlarını dökmek için ilaç olarak kullanırlardı. Lahana bu şifalı yanlarının yanı sıra mide ve bağırsakta gaz yapan hassaya da sahip olduğu için fazla yemek, gazdan ötürü rahatsızlık verebilir.

Elma, her mevsimde bulunur. Kabuklarını atmayıp; kurutarak çay gibi pişirilerek, yemek üzerine içmek sindirimi kolaylaştırır, göğsü yumuşatır ve bol idrar söktürür. Elmanın kabukları soyulduktan sonra güneşte kurutulup uzunca bir süre saklanabilir. Bu kabukları bir kavanozda toplamakla aynı zamanda mükemmel bir elma sirkesi de elde edilebilir.

Gül, çiçeklerin en güzeli, en soylusu ve en çok çeşitlisi olarak tanınır. Çiçek olarak bahçeleri salonları süslediği gibi esansı, yağı ile parfümlere karışmış, reçeliyle mutfaklara girmiştir. Ayrıca ev ilacı olarak da kullanılır. Çiçeğin yaprakları kaynatılıp suyu içirilirse ishali keser, bağırsaklara rahatlık verir bu suyla yapılacak gargara da boğaz ve bademcik iltihaplarına iyi gelir. Göz nezlesinde de kullanılır.

Maydanoz, mideye olan faydasından dolayı eskilerin "Midenuvaz" adıyla andıkları bir bitkidir. Her iklim ve toprakta yetişir. Kaynatıp suyunu içmek ağız kokusunu giderir, ağız ve mideyi rahatlatır. Taze maydanozu ezip yaraya basmak arı sokmasına iyi gelir.

Çörekotu, çörek, simit, pide gibi hamur işlerinin üzerine koku ve lezzet vermesi için serpilir. Vücuda kuvvet ve çeviklik verdiği gibi iştahı da açar. Sindirimi kolaylaştırır. Koklamak baş ağrısına iyi gelir. Nezlede tütsüsü yapılır. Tohumlar dövülüp zeytinyağında kaynatılır ve bel ağrılarında sancıyan yerlere sürülür. Ölüm hariç her şeye şifâ olarak kullanılmaktadır.