PCI (Peripheral Component Interconnect)
PCI günümüz masaüstü bilgisayarlarında kullanılan en yüksek performansa sahip yol
sistemidir. PCI veri yollarının hızı 20 ile 33 MHZ arasındadır. PCI veri yolu şu an günümüz
PC'lerin hepsinde bulunmaktadır. Bunun dışında ayrıca Power PC tabanlı bilgisayarlarda
kullanılmaktadır. PC’ler 32 bitlik ve 64 bitlik versiyonları ile piyasada bulunmaktadır. Ana
kartınızda PCI yuvaları beyaz renktedir. PCI slotları LAN, SCSI, USB ve diğer kartları
desteklemektedir. PCI veri yolu tak çalışır desteklidir.
PCI Express
PCI Express PCI veri yolunda kullanılan paralel veri iletimi mimarisinin yerine seri
çalışan ve noktadan noktaya iletişim mimarisini kullanan bir teknoloji getiriyor. İki PCIe
aygıtı bir linkle bağlanıyor ve her bir link, bir ve birden fazla yollar meydana getiriyor.
Meydana gelen her yol da iki adet düşük-voltaj değerine sahip oluyor. Bu voltaj diferansiyeli
de karşıt yönlerde saniyede 2.5Gb veri taşıyabilen bir sinyal çiftini oluşturuyor. Çiftlerden
biri gönderme (transmitting) işini yaparken, diğeri de alma (receiving) işini yapıyor. Bant
genişliğini daha da artırmak içinse, oluşturulan yolların birden fazlası paralel bir şekilde (x1,
x2, x4, x8, x12, x16 veya x32 yol) iki PCIe aygıtı arasına yerleştirilip her bir yolun ayrı ayrı
sahip olduğu bant genişliğinin birleştirilmesi yoluna gidiliyor. İşte örneğin grafik kartları için
kullanılan PCI Express x16 veri yolunun anlamı, “16 adet paralel yolun birleştirilerek” bu
yolun sağlanması demek. Tahmin edebileceğiniz gibi sistemde en fazla bant genişliğine
ihtiyaç duyan veri yolu, grafik kartlarının kullanmak zorunda oldukları veri yolları. Bu
önceden AGP iken, şimdi PCI Express x16 hâline gelmiş. Bu da her yönde saniyede 4Gb’lik
bir veri akışı demek. Yakın bir gelecekte linklerin sahip olduğu sinyal oranının artırılarak ya
da yan yana daha fazla yol konarak daha fazla bant genişliğinin elde edilmesi düşünülüyor.
AGP (Accelerated Graphics Port)
Hızlandırılmış grafik port‘u anlamına gelen AGP, ekran kartları için kullanılan yeni
bir veri yoludur. AGP veri yolları Pentium II ve üstünü destekleyen ana kartlarda
bulunmaktadır. PCI veri yolu ile aralarındaki temel fark: AGP‘ler 128 KB’a varan büyük
grafik dokularını (texture) ekran kartı belleğinin dışında, sistem belleğinden de yararlanarak
işler. Bu sayede performansta artış sağlanır. AGP veri yolunun performansta bu şekilde bir
artış sağlamasına “Doğrudan Bellek Kullanımı” DIME (Direct Memory Execute) denir.
Ancak her AGP kartı bu özelliği kullanamaz. Bunun için bilgisayarda USB (Universal ******
Bus)’nin yüklenmiş olması gerekmektedir; çünkü veri aktarımı bu mantık çerçevesine yakın
gelişmektedir.
Kaynak: ReformTürk http://www.reformturk.com/showthread.php?p=98137
AGP veri yolunu sadece ekran kartları kullanmaktadır. Bu nedenle veri yolunun tüm
bant genişliği ekran kartları için çalışmış olmaktadır. Tüm bant genişliği sadece ekran kartı
için kullanıldığından, bu yolu kullanan ekran kartlarının performansı pci veri yolunu
kullanan ekran kartlarına nazaran oldukça yüksek olmaktadır.
AGP veri yolu, standart olarak 66MHz bir saat frekansı ile çalışır. Bu çalışma hızı,
saat frekansının inen ve çıkan kenarları beraber kullanılarak AGP 2X şeklinde
geliştirilmiştir. Aynı anda birbiri ile çakışmayan birden fazla saat frekansı kullanılarak da
AGP 4X ve AGP 8X veri yoları kullanılmıştır.
Aşağıdaki tabloda AGP veri yolunun PCI veri yoluna göre hız farkı
görülmektedir.
Veri Yolu
Frekansı
Örnekleme Hızı (Clock
devri başına)
Bant
Genişliği
Veri Transfer
Hızı
PCI 33Mhz 1 33Mhz 133MB/s
AGP 1x 66Mhz 1 66Mhz 266MB/s
AGP 2x 66Mhz 2 133Mhz 512MB/s
AGP 4x 66Mhz 4 266Mhz 1.066GB/s
AGP 8x 66Mhz 8 533Mhz 2.132GB/s
1.3.3. Portlar ve Konnektörler
Ana kartın dış birimlerle bağlantı kurduğu özel yapılardır. Bağlantı kurulacak birim ile
iletişim kurmaya uygun fiziksel yapıdadır. Portların bir kısmı kasanın içindedir ve bu
portlara hard disk gibi kasa içine monte edilen birimler bağlanır.Bazı portlarda kasa
yüzeyinde ana karta monteli şekilde bulunur.Bu portlara kasa dışından ulaşılır ve mikrofon
gibi kasa dışında bulunması gereken cihazlar bağlanır.Bazı portların ana kartın yüzeninde
olmasına rağmen istenirse bir uzatma kablosu ile kasa üzerinde ayrılmış özel bölümlere
taşınabilir.Örneğin ek USB portları özel USB uzatma kabloları ile kasa yüzenine taşınabilir.
1. PS/2 Fare Portu: Yeşil renkte olan bu port, PS/2 fareler içindir.
2. Paralel Port: 25-pin’li port konnektörlere yazıcı, scanner ve diğer aygıtların takılabilir.
3. LAN (RJ-45) Port: Yerel alan ağlarında ağa bağlanmak için kullanılır.
4. Ses Girişi: Açık mavi renkte olan bu porta teyp, CD, DVD çalar ya da diğer ses
kaynakları bağlanabilir.
5. Ses Çıkışı: Açık yeşil renkte olan bu porta kulaklık, hoparlör takılabilir.
6. Mikrofon Girişi: Pembe renkte olan bu porta mikrofon takılabilir.
7 ve 8. USB Port: USB cihazlar yeni yeni yaygınlaşmaktadır. USB portlara neredeyse her
tür harici cihaz bağlanabilir. Özelliği, seri ve paralel portlara göre çok daha hızlı olması ve
USB aygıtlar üzerindeki yeni USB portları aracılığı ile uç uca çok sayıda cihazın zincirleme
bağlanabilmesidir.
9. VGA Port: 15-pin’li VGA porta monitör bağlanır.
10. Seri Port:Bu 9-pin’li COM porta seri aygıtlar bağlanabilir.
11. PS/2 Klavye Portu: Mor renkte olan bu porta klavye bağlanır.
��Ana kart üzerinde kasa içinden ulaşılabilen portlar da bulunur. Bunlar genel
olarak iki adet IDE portu, bir disket sürücü portu, ana kart ile bütünleşikse SCSI
portudur. Bu portlara takılan yassı kablolar aracılığı ile ana kartımıza sabit disk,
CD sürücü, CD yazıcı, disket sürücü gibi dahili cihazları bağlarız. Bir IDE
portuna bağlı kabloya, üzerindeki iki konnektör aracılığıyla iki cihaz bağlanabilir.
1.Floppy Bağlantısı: Disket sürücüsünün ana karta bağlanması için kullanılır.
Bağlantı yapılırken Floppy kablosunun üzerindeki kırmızı işaretin ana kart üzerindeki
bağlantı noktasındaki PIN 1 üzerine gelmesine dikkat edilir.
2.IDE Bağlantısı: Hard disk ve CD sürücülerinin ana karta bağlanması için kullanılır.
Bağlantı yapılırken IDE kablosunun üzerindeki kırmızı işaretin ana kart üzerindeki bağlantı
noktasındaki PIN 1 üzerine gelmesine dikkat edilir.Bir IDE portuna birden fazla cihaz
bağlanacaksa MASTER ve SLAVE cihazlar jumper ayarları ile belirlenmelidir.
3.SATA Konnektörleri: ****** ATA (SATA) birimi ise son zamanlarda hızla
yaygınlaşmaktadır. SATA saniyede 150 MB veri akışını desteklemektedir. SATA kabloları
çok daha incedir. SATA ara birimini destekleyen bir sabit disk seçilirken, seçilen ana karta
da dikkat edilmelidir. Çünkü standart IDE bağlantı noktalarına bağlamak mümkün değildir.
4. Fan Konnektörleri: Soğutucu fanların kablosunun takıldığı konnektörlerdir.
12V’ta 350mA~740mA ya da 1A~2.22A(26.64W)’de çalışmaktadır. Fan kablosunu takmayı
unutmamalısınız. Aksi takdirde sistem içinde yetersiz hava akışından dolayı anakart zarar
görebilir. CPU fan mikroişlemci için tasarlanmış ve devir kontrolü de bulunan bir türüdür.
Kasa üzerindeki diğer fanlar içinde konnektörler bulunur.
5. Dijital Audio Konnektör: Bu konnektörler, dijital seslerin çıkışı için kullanılır.
6. ATX Güç Konnektörleri: Güç kaynağının ana karta bağlandığı konnektörlerdir.
7. USB Konnektörler: Çeşitli çevre birimlerinin anakarta bağlanmasını sağlayan
portlardır. Yazıcı , video kamere vb. birçok cihaz bu portları kullanır.Bir ana kartın üzerinde
ve yanında USB port bulunabilir.Yan tarafta bulunan USB portlara kasanın arka kısmından
ulaşılabilir(bk. resim 1.9). Ana kartın üzerinde bulunan USB portlar ise ara kablolar ile
kasanın ön veya yan tarafına uzatılabilir.
8. Sistem Panel Konnektörleri : Ana kartın kullanıcılar tarafından kontrol edilmesini veya sistemin çalışma durumunun ledler ile bildirilmesini sağlayan paneldir.
��Sistem Güç LED’i (Yeşil 3-pin PLED): Sisteme elektrik geldiğinde bu
LED’in yandığı görülür.
��Sabit Disk Aktivite LED’i (Kırmızı 2-pin IDE-LED): Sabit diske veri
yazarken ya da veri okurken IDE-LED yanar.
��PC Hoparlörü (Turuncu 4-pin SPEAKER): Hoparlör sistem seslerini ve
uyarılarını duymayı sağlar.
��Güç/Uyku Düğmesi: Bu konnektör, sistem güç düğmesi içindir. Güç
düğmesine bastığınızda BIOS ayarlarına bağlı olarak sistem ya kapanacak ya da
uyku moduna girecektir. Sistem açıkken güç düğmesine 4 sn’den fazla
bastığınızda sistem kapanacaktır.
��Yeniden Başlat Düğmesi (Mavi 2-pin RESET): Sistemi kapatmadan yeniden
başlatmayı sağlar.
9. İşlemci Soketi : Ana kart üzerinde işlemciyi takmak için bir soket veya slot
bulunur. Soket, yassı dikdörtgen şeklindeki işlemciler için iki düzlem üzerine (enine ve
boyuna) uzanan iğnelerin oturduğu yuvaya verilen addır.
10. Bellek Yuvaları: Sistem belleklerinin takıldığı yerlerdir.
11. Bios ve Bios Pili : Bios’da ana kartta sistem açılışında gerekli olan bilgiler ve
sistemin neleri desteklediği ile ilgili bilgiler mevcuttur. Bios Pili ise ana kart üzerinde
elektrik akımı olmadığı durumlarda bazı önemli bilgilerin tutulması amacıyla kullanılan çok
küçük bir güce sahip pildir.

Anakart Chipsetleri
Chipseti (yonga seti) ana kartın beynini oluşturan entegre devrelerdir. Bunlar işlemci,
ön bellek, sistem veri yolları, çevre birimleri, kısacası PC içindeki her şey arasındaki veri
akışını denetler. Veri akışı, PC'nin pekçok parçasının işlemesi ve performansı açısından çok
önemli olduğundan yonga seti de PC'nizin kalitesi, özellikleri ve hızı üzerinde en önemli
etkiye sahip birkaç bileşenden biridir.Kuzey köprüsü ve güney köprüsü olmak üzere iki
chipten oluşan chipsetler, mimari olarak önemli farklılıklar gösterir. Kuzey köprüsü denilen
chip, CPU ve bellekle iletişim kurarken, AGP üzerinden de ekran kartıyla haberleşir. Güney
köprüsü ise, temelde I/O (Input/Output-Giriş/Çıkış) bileşenlerinden sorumludur. Kuzey
köprüsü ve güney köprüsü arasındaki veri aktarımı büyük önem taşır. Çünkü burada
oluşacak bir darboğaz performansı önemli ölçüde düşürür. Aşağıda Mayıs 2006 itibariyle
ana kartlarda kullanılan bazı chipsetler ve genel özellikleri yer almaktadır.
Kaynak: ReformTürk http://www.reformturk.com/showthread.php?p=98138
İntel Chipsetleri
Intel tarafından geliştirilen son üç chipset (Mayıs 2006 itibariyle) 975X , 955X ve
925X dir. Bu cipsetler içinde 975X sağladığı daha çok PCIe veri yolu ile öne çıkmaktadır.Bu
cipsetler sadece İntel işlemcileri ile çalışmaktadır.
Sis Chipsetleri
Sis hem Intel hem de Amd işlemcileri için chipset üreten bir firmadır.İntel için
geliştirdiği son chipset olan SiS662 de 64 bit teknolojisini , çift çekirdekli işlemcileri ve
PCIe veri yolunu taM olarak desteklemektedir.Amd işlemciler için ürettiği son chipset olan
SiS761GX de yukarıdaki özellikleri desteklemektedir.
Via Chipsetleri
Via tarafından geliştirilen son iki chipset VIA K8T900 ve VIA PT890 dir. VIA
K8T900 AMD işlemcileri desteklemektedir. VIA PT890 ise Pentium işlemcilere uyumludur;
ancak LGA yapısını kullanan işlemcilerle uyumsuzdur.
AMD Chipsetleri
Amd firması da intelde olduğu gibi sadece kendi işlemcilerine uygun chipsetler
üretmektedir.Firmanın son geliştirdiği chipset olan AMD-8132 de PCI-X veri yolu ile
HyperTransport teknolojisi mevcuttur. AMD’nin bir önceki Chipseti olan AMD-8151 ise
AGP veri yolu desteği mevcuttur.
Ana Kart BIOS’ları
BIOS kelimesi bir kısaltma, uzun hali ise Basic Input/Output System, yani Temel
Giriş/Çıkış Sistemi. Temelde BIOS bir program, ama bilgisayarımıza yükleyip
çalıştırdığımız diğer programlardan yerleştiği yer ve işlevleri açısından farklı. Öncelikle
BIOS sisteminizin ayrılmaz bir parçası sisteminizi kapatsanız da diskinizi formatlasanız da
BIOS yerli yerinde duruyor. Bunun nedeni de BIOS’un diskte değil; ana kart üzerine monte
edilmiş, salt okunabilir bir ROM bellek yongasında kayıtlı olması. Sadece okunabilir desek
de, BIOS’un kayıtlı olduğu yongaya yeni bir BIOS yüklemek mümkün. Ama bu konudan
daha sonra bahsedeceğiz.BIOS yazılımı, diğer yazılımlarınızın aksine dilerseniz
vazgeçebileceğiniz bir opsiyon değil; sistem çalıştığı anda çalışmaya başlayan sistemin temel
bir yapı taşı. Dahası, BIOS tam olarak sisteminize göre ayarlanmış bir yazılı. Bu nedenle de
her ana kartın BIOS’u kendine özel.En yeni, en modern PC’lerdeki BIOS’lar bile aslında çok
eski yazılımlardır. BIOS’un çekirdek fonksiyonları 1981’de çıkmış olan IBM PC’ye
dayanmaktadır ve sisteminiz ne kadar yeni olursa olsun, bu fonksiyonlar halen
değişmemiştir. BIOS’un büyük kısmı, sisteminizi ilk açtığınızda çalışır ve görevini tamamlar
ve işletim sisteminiz görevi devraldığında BIOS sessizce kenara çekilir. Buna rağmen görevi
bitmiş sayılmaz; çünkü sistemin çok derinlerindeki kimi işlevler ve enerji tasarruf
fonksiyonları hâla BIOS’un sorumluluğundadır. Sisteminizde bir sorun çıkmadığında ya da
yeni taktığınız bir donanım başka bir donanım ile çakışmadıkça BIOS’un arka planda
çalıştığını fark etmezsiniz bile.
İlk olarak tasarlandığında BIOS’un 4 fonksiyonu vardı: Sisteminiz her açıldığında,
temel bir donanım kontrolü yaparak bir arıza olup olmadığını tespit etmek (Power On Self
Test – POST), sistem çalıştıktan sonra RAM belleği devamlı olarak tazelemek (bu, artık
yonga seti tarafından gerçekleştiriliyor).
Diğer iki temel fonksiyondan biri, sistem açıldığında bazı ufak RAM bloklarını
rezerve edip, bu bloklara sisteminiz hakkında bilgiler yazmak. Bunun amacı da,
yazılımlarınızın sisteminizdeki donanımlar hakkında bilgi sahibi olabilmesi. Örneğin bir
yazılımın, bellekteki belli bir alana bakarak kaç GB’lık bir disk kullandığınızı ve kaç tane
diskinizin olduğunu anlayabilmesi. Bu bloklara BIOS Data Area deniyor.
Temel BIOS işlevlerinden sonuncusu ise yazılımlarınızın donanımınız ile iletişimini
sağlamak. Böylece adını aldığı işlemi, temel giriş/çıkış işlevlerini gerçekleştirmek.
Günümüzde gelişmiş işletim sistemleri BIOS’un yaptığı birçok işi üzerlerine almış
durumdalar. BIOS hala var ve temel işlemler için gerekli, ama işletim sistemleri çoğu BIOS
parametresini de kullanmayabilir. Örneğin BIOS’un Setup ekranına girip, sisteme takılı
disklerinizden birisini devre dışı bıraksanız da Windows’a girdiğinizde diskin yerli yerinde
olduğunu görebiliyorsunuz.
BIOS’un ilk işlevi, sistemin açılmasını sağlamak. Eğer işlemcinize bir şeyler
yapmasını söylemezseniz, ana kartınızın üzerine kendi başına bir şey yapmadan çalışıp
duracaktır. Oysa BIOS, işlemcinize ilk temel komutları vererek sistemin açılış sürecini
başlatır. POST işlemi tamamlandıktan sonra da kontrolü diğer programlara bırakır. Bu
sayede PC’lerimizin evrensel olması sağlanır. Yani işletim sistemine özel BIOS’a gerek
kalmaz. BIOS işini yapıp kontrolü devreder, ondan sonra işi ister Windows XP devralır, ister
Linux, ister BeOS.
Bazı yerlerde “CMOS Setup” ya da “CMOS’u sıfırladım” gibi ifadeler okumuş,
duymuş olabilirsiniz. BIOS, sadece okunabilir bir ROM bellek yongasında kayıtlıdır. Bu
durumda BIOS’da yaptığınız ayarları kaydetmek için bir yer gerekmektedir. İşte CMOS
burada devreye giriyor. CMOS, uzun ismi Complimentary Metal Oxide Semiconductor olan
bir bellek çeşididir. BIOS’un ayar ekranlarına girip yaptığınız değişiklikler, bu CMOS
yongasına kaydedilir. Sistem kapatıldığında yonganın içindeki bilgiler kaybolmasın diye de
ana kartınızın üzerinde bir pil vardır. Bu pil CMOS yongasını yıllarca besleyebilir. Bazen
bilgisayar kullananların “BIOS, yaptığım sistem ayarlarını kaydetmiyor. Sistem her
açıldığında ayarlar sıfırlanıyor” şikâyetlerini duyarsınız. İşte bu şikâyetlerin nedeni ya
CMOS’un arızalı olması, ya da pilin bitmiş olması nedeni ile içine kaydedilen bilgileri
unutmasıdır.
İlk üretilen bilgisayar sistemlerinde BIOS’lar sadece okunan ROM(sadece okunur
bellek) entegrelerinden üretilirken günümüzde sürekli gelişen donanım birimlerinin hızını
yakalayabilmek için BIOS güncellemeleri gerekmektedir. Bu yüzden günümüzdeki ana
kartlarda BIOS entegreleri EEPROM(elektrik ile yazılabilen bellek) türünde olup tekrar
programlanabilmektedir.
Bios Çeşitleri
Farklı markaların ürettikleri BIOS’lar vardır. Bunlar AWARD, AMI ve Phoenix
BIOS’ tur. Phoenix BIOS ile AWARD BIOS birleşerek bazı ana kartlarda ikisinin ortak
ürünü olan BIOS’lardan kullanılmaya başlanmıştır.
Bios Güncellemeleri
Zaman zaman ana kart üreticileri yeni BIOS sürümleri çıkarırlar. Güncellenmiş bir
BIOS sahip olduğunuz donanımları daha verimli çalıştırabilir:Hatta Hız aşırtma (overclock)
özellikleri gibi yeni işlevler kazandırabilir. Alfa veya beta (deneme sürümleri) dışında yeni
çıkan bios sürümlerini kullanmak yararlı olacaktır.
BIOS yazılımı özel bir flaş bellek birimi içinde bulunur. Yeniden yazılabilen bu bellek
sayesinde eskisinin üzerine yeni sürümü yazarak güncellemeye izin verir. BIOS
güncellemesi, her üreticinin o ana kart için özel olarak hazırladığı yazılım sayesinde yapılır.
Bellek teknolojisi kullanıldığından BIOS güncellemesine BIOS'u flaşlamak da denir.
BIOS güncelleme söz konusu olduğunda kullanıcılar bunu yapmak için iki yol
kullanabilirler: İlki ana kartla birlikte gelen sürücü CD'sinde bulabileceğiniz veya üreticinin
internet sitesinden indirebileceğiniz Windows altında çalışan güncelleme yazılımıdır. Belirli
aralıklarla bu yazılım internete bağlanarak yeni BIOS sürümü olup olmadığını denetler.
Varsa kendiliğinden bunu indirir ve yüklemeyi isteyip istemediğini kullanıcıya sorar. Bu
yöntem kolaydır, fakat bilgisayarınızda sistem kaynaklarını kullanan fazladan bir yazılımın
daha çalışması demektir.
Güncelleme yazılımını üreticinin internet sitesinden indirebilirsiniz. Sonra
bilgisayarınızı DOS sistem disketiyle açıp BIOS güncelleme yazılımını komut satırından
çalıştırmanız gerekiyor; bu tür yazılımlar genellikle ZIP dosyası hâlinde gelirler. Bunları
diskete açarak kopyalamanız gerekir. Bu yöntem daha güvenilirdir; çünkü çalışmak için hiç
bir aygıt sürücüsü yüklenmesini gerektirmez.
Taşınabilir bir sisteme BIOS güncellemesi yaparken sistemin pilden çalışmadığından
emin olun - dizüstü bilgisayarlar BIOS güncellemesi sırasında mutlaka fişe takılı olmalıdır;
yoksa güncelleme sırasında sistem kapanabilir ve bir daha açılmaz hâle gelebilir.
Bios güncellemenin ilk adımı ana kart (veya sistem) üreticinizin internet sitesine gidin
ve destek sayfalarına bir göz atın. Ana kart veya sisteminizin model numarasını bulun.
Doğru modeli bulduğunuzda "Downloads" veya "Support" bölümünden gerekli yazılımı ve
güncellemeyi indirebilirsiniz.
Disketle Güncelleme: Normalde BIOS güncellemesi indirdiğinizde genellikle içinde
pek çok dosya olan bir ZIP dosyası gelir. Dosyalardan biri BIOS'un güncel yazılımını içerir.
Bu dosyanın adı genellikle "W7176IMS.110" veya "AN8D1007.BIN" gibi olur. Ayrıca
sıkıştırılmış dosyanın içinde kurulum yönergelerini içeren bazı yazı belgeleri de
bulabilirsiniz.
Yürütülebilir .EXE uzantılı dosya BIOS güncellemesini yükleyecek olan dosyadır.
BIOS dosyasının içinde bulunan bilgileri ana kart üzerindeki yongaya aktarır. Award
BIOS'lar için bu dosya genellikle "awdflash.exe" şeklinde adlandırılır. Ayrıca güncellemeyi
kendiliğinden yapacak veya kolaylaştıracak bir dosya da "start.cmd", "flash.bat", veya
"autoexec.bat" adı altında bu pakete dahildir. Bu dosyaların hepsini "C:\BIOS\" dizinine
açın. Eğer indirdiğiniz BIOS güncelleme dosyası kendi kendini açan bir sıkıştırma tipine
sahipse bu dosyayı belirttiğimiz dizine kopyalayın ve orada çalıştırın.
Bilgisayarınız hâlâ çalışırken (diğer bir deyişle yeniden başlatmadan önce), BIOS
güncellemesi hakkında ek bilgiler içeren benioku (readme) dosyasını yazdırın. Bu dosyayı
ana kartınızın veya bilgisayarınızın kullanım kılavuzuyla birlikte saklayın. Eğer bu
kılavuzların kopyası elinizde yoksa üreticinin internet sitesinden indirebilirsiniz.
Bu işleme başlayabilmek için çalıştırılabilir bir DOS disketine ihtiyacınız var.
Bunlardan bir tane yapmak için Başlat menüsünden Bilgisayarım'ı açın. Disket sürücü
üzerine sağ tuşla tıklayın ve Biçimlendir seçeneğini seçin. Açılan pencereden "MS-DOS
Başlangıç Disketi Oluştur" seçeneğini işaretleyin ve işlemi başlatın. İşlem bitince
biçimlendirme penceresini kapatın. Daha sonra oluşturduğunuz disket içinde BIOS
güncelleme dosyalarını kopyalayın.
Bilgisayarınızı yeniden başlatın ve daha önce yukarıda belirttiğimiz açılış sırası
ayarlarına girerek sistemin disket açılmaya ayarlı olduğundan emin olun. Sisteminizi yeniden
başlatın ve daha önceden hazırladığınız DOS disketiyle başlatın. Komut satırı geldiğinde flaş
programının ismini yazın ve onun arkasından BIOS verisini içeren dosyanın ismini
yazın(A:\>awdflash.exe w6330vms.360 gibi ).
Güncelleme yazılımı yeni bios'u gereken yere kopyalar. Bu işlem bittikten sonra
bilgisayarınızı yeniden başlatın. Güncelleme işlemi sırasında bilgisayarınızın
kapanmamasına çok dikkat edin.

Anakart Boyutları (Form Factors)
Ana kartların üretimi sırasında uyulması gereken standartlar belirlenmiştir. Bu
standartlara ana kartın boyutundan vida yerleşimine, hatta slot ve soketlerin yerleşim yerine
ve boyutlarına kadar her şeyi tanımlamıştır(Motherboard Form Factors).Anakart üreticileri,
bu standartlara uyarak üretim yapmaktadırlar.Böylece ana kartların kasalara yerleşiminde ve
ek donanım birimlerinin takılmasında sorun yaşanmamaktadır.Ana kartlar şu form
satandarlarına göre üretilmektedir:
��ATX
��MicroATX
��FlexATX
��BTX
Hızlı gelişen teknoloji ana kartlar üzerine sürekli yeni bileşenler eklemektedir. Bu
yüzden ana kart standartları da değişmektedir.(Örneğin PCIe veri yolu geliştirildiğinde ATX
standartı yenilenmiştir). Bu yüzden yukarıda belirtilen dört temel standardın alt versiyonları
da mevcuttur. Günümüzde en çok ATX ve MicroATX formları kullanılmaktadır.
Ana Kart Çeşitleri
Ana kartlar günümüzdeki şekillerini almadan önce bazı gelişim aşamaları geçirmiştir.
Eski ana kartlar yapı, ebat güç ve çevre birimlerinin bağlanış şekli ile günümüz ana
kartlarından çok farklıdır.
XT Ana Kartlar
İlk kişisel bilgisayarlarda kullanılan ana kartlardır. 8086 veya 8088 mikroişlemcileri
üzerinde sabit olarak taşıyan bu ana kartın
ek donanım birimi sadece 8 bit olmalıdır.
AT Ana Kartlar
XT anakartlardan sonra günümüzde kullanılan ATX anakartlara benzeyen ama
sadece 5 ve 12 volt güç alan anakartlardır.PS/2 desteği yoktur.ISA, PCI
ve AGP veri yolları ile değiştirilebilir işlemci desteği sunar.
ATX Ana Kartlar
Kendinden önceki ana kart standartlarına göre daha fazla giriş/çıkış birimi sunar.
Bellek yuvaları orta kısımda yer alır ve
erişimi kolaydır.ATX ana kartları kullanmak için ATX kasalar gerekir. İşletim sisteminin
özelliklerine göre güç yönetimi düzenlenebilir. Örneğin Windows işletim sistemi kapatıldığında bilgisayarın otomatik olarak kapatılması sağlanabilir.
Ana Kart Kullanım Kılavuzu
Ana kartların üzerindeki bileşenleri, ana kartta kullanılan biosun özelliklerini anlatan
kitapçıklara anakart kullanım kılavuzu denir. Kullanım kılavuzları anakart ile birlikte verilir.
Kılavuzdaki bilgiler ışığında anakartın montajı yapılır. Kullanım kavuzu olmadan anakartlar
üzerinde jumper ayarları ve Led bağlantıları yapılamaz. Modül ekindeki CD içinde örnek
kılavuzlar ve kılavuzların kullanımını anlatan videolar mevcuttur.
Anakart Üreticileri
Birçok firma çeşitli özelliklere sahip anakartlar üretmektedir. Bu ana kartların
teknolojik olarak pek de farklılıkları yoktur. Ana kart üreticileri her bütçeye uygun ana
kartlar üretmektedir. Dolayısı ile üreticileri kalite yönüyle sınıflamak pek mümkün değildir.
Kaynak: ReformTürk http://www.reformturk.com/showthread.php?p=98139
Kalite kavramı ana kartın sunduğu olanaklarla değerlendirilmelidir. Ana kart sektöründe yeni
gelişmeleri takip eden ve anakartlarına bu gelişmeyi çabuk yansıtan üreticiler daha çok satış
yapmaktadır. ASUS; MSI; Gigabyte önde gelen anakart üreticileridir. Bu firmaların yanında
ECS, USI, DFI, ABIT, SOYO, SHUTTLE, EPoX, Chaintech, BIOSTAR ve INTEL firmaları da anakart üretmektedir.