buyrun teknik terimler sözlüğü

Teknik Terimler Sözlüğü:

- Alfabetik sıraya koymaya çalıştım ama karışıklıklar olabilir,
- Kelimelerin içinde garip şekiller çıkıyorsa browser'ının encoding'inin Türkçe'ya ayarlı olup olmadığını kontrol et!

16V:16 valve - 16 subaplı motor
1dın:1,12 sae
1kw:1,34 ece
1kw:1,35PSdın
4WD: (Four Wheel Drive) Dört tekerlekten çekiş sistemi

A
ABC: (Active Body Control) Otomobilin yana yatmasını süspansiyonun içindeki havanın basıncı ile oynayarak engelleyen elektronik sistem.
ABS: (Anti-Blocker System) Panik fren anında tekerleklerin kilitlenmesini önleyen elektronik sistem. Ayrıntılı bilgi için buraya basın.
A/C: Air Conditioner - Klima. Klima'ya bak.
ACC: Adaptive Cruise Control. Trafikteki diğer araçların hızına uyan ve aradaki mesafeleri düzenleyen sistem. Özellikle yük taşıma araçlarının trafik akışına güvenlik açısından olumsuz etki etmesini engeller. DaimlerChrysler tarafından geliştirilmiş diğer sistem de yanal çizgilere göre mesafe düzenler.
ACEA:Avrupalı Otomobil Üreticileri Birliği. En büyük işlevi, motor yağlari ile ilgili bir norm belirleyerek benzin istasyonlarında sürücülerin işlerini kolaylaştırmalarıydı.
AERODİNAMİK:Hava akımı bilimidir. Otomobiller için çok önemlidir, çünkü düşük rüzgar direnci ile yakıt tüketimi de düşer. En iyi direnç değeri otomobiller icin cw = 0,26 iken arazi araçlarının kötü aerodinamiği ile 0,45'e dek çıkabilir.
AKTİF GERGİLİ EMNİYET KEMERİ: Çarpışma anında çok hızlı şekilde kemer gerilerek yolcuyu tepki hareketinden korur.
AKTİF GÜVENLİK: Otomobilde güvenliği arttıran elemanların tümü. ABS, ESP, lastikler, aracın aerodinamik yapısı, frenler, yol tutuşu, vb. Öncüsü Subaru olan bu sistemin ana amacı kazada yaralanma riskini azaltmak değil, kazanın olmasını engellemek.
AQUAPLANNING: Hızlı bir şekilde bir su birikintisine girildiğinde, aracı lastiklerinin su yüzeyinde yüzmesi, yerle teması kaybetmesidir olayıdır.
A-SÜTUNU: Ön kapıların taşındığı dikey karoser sütunu. Tavana kadar uzanıp on camı sınırlar. A-sütunu gibi B ve C sutunları, station arabalarda D sütunu da bulunur.
ASR: Anti-Schlupf-Regelung (Anti- patinaj kontrolü). Çekiş sağlayan tekerlerin boşa dönmesini engeller ve sürüş stabilitesini yükseltir. İki yolla olur; elektronik olarak motor gücü azaltılır ve/veya dönen teker frenlenir. ASR, Mercedes tarafindan kullanılan kısaltmadır. Traction Control, farklı üreticiler tarafindan farklı şekilde kullanılır; ETC, TC veya TCS gibi. Ayrıntılı bilgi için buraya basın. TCS'ye bak.
ATIK GAZLAR: Egzosttan çıkan çeşitli gazlardır. Kimyasal arıtma için katalizator kullanılır.
ATIK GAZ NORMU: Araçlarin çevreye ne kadar gaz verebileceklerini belirler. 1.1.2000'den itibaren Avrupa'da Euro3; 1.1.2005 ve 2006'da ise Euro4 normları geçerli.
ATF: Otomatik şanziman yağı. Hidrolik direksiyonda da kullanılır.
AWD: (All Wheel Drive) 4 tekerlekten çekiş.

B
BAS: Sistem sürücünün fren pedalına sonuna kadar basması gerektiği durumlarda aksini tespit ederse frenlemeyi kendisi yapıyor.
BAĞLANTI ÇERÇEVE: Arazi araçları için hala kullanılan yürüyen aksam şekli. Uzunlamasına ve çapraz kollara direkt bağlanıyor. En büyük avantajı stabilitesi ve değişkenliği, dezavantajı ise ağırlığı.
BEYGİR GÜCÜ: Motorun ürettiği güç kW olarak ölçülür, beygir gücü sayı olarak kW'tan biraz daha büyüktür; aynı şeyi yani motorun ürettiği gücü verir. Ayrıntılı bilgi için buraya basın.
BEYİN: Arabanın kontrol ünitesidir. İçinde chipi bulundurur. Chip'e bak.
Bİ-LİTRONİC: Xenon farlar için Bosch'un kısaltmasıdır, ancak bi-litronic kelimesinin xenon kelimesinden ne denli kısa olduğu tartışmaya açıktır!
BLOW-BY: Silindirde yanma sırasında pistonlara giden gazlara verilen ad.
BOŞ AĞIRLIK: Standartlara göre kullanıma hazır bir otomobilin, % 90 dolu yakıt deposu ve 75 kg'lik bir sürücü ile toplam ağırlığı.
BOXER MOTOR: Silindirlerin aynı düzlemde (180 derece) karşılıklı olarak konumlandırıldığı motor.

C
CAN: ( Controller Area Network) Birbirine bağlı fonksiyonlar ağı.
CBC: Arka akstaki fren sisteminin optimal kullanımını sağlıyor.
CDI: Common rail dizel direkt enjeksiyonun Mercedes tarafindan kullanılan kısaltması. Common Rail'a bak.
CET SAYISI: Dizel yakıtın yanma isteğidir. Bugünkü dizel motorlarınki 50 civarında.
CHIP: Bütün arabalarda bulunan beyindir. Aracın gaza ne kadar basıldığında ne kadar benzinin motora pompalanacağı gibi bilgiler içerir. Beyin'e bak. Chip ve chip tuning hakkında ayrıntılı bilgi için buraya basın.
CO: Karbonmonoksit ve karbondioksit'in kimyasal kısaltmasıdır (CO ve CO2). Motorda tam yanma olmaması durumunda bu zararlı gaz oluşur.
COMMON RAIL: Dizel motorlarda kullanılan yüksek basınçlı enjeksiyon sistemi.
CRUISE CONTROL: Hız sabitliyici sistem. Ayrıntılı bilgi için buraya basın.
CVT: Sürekli değişken zamanlı otomatik şanzıman.
CVVT: Volvo’nun Vtec tarzı motoru.
CW: Sürtünme katsayısı.Otomobilin rüzgara karşı direnci.
ÇİFTLİ ATEŞLEME: Silindir başına iki buji; hava yakıt karışımının daha iyi yanmasını sağlar. Ayrıca silindirdeki yanma mesafesini azaltarak sıkıştırmayı arttırır. Alfa Romeo (Twin Spark) ve Mercedes bu sistemi kullanir. Bak DOHC.

D
DATENBUS: Tüm elektronik bileşenler birbirine bağlanır. Dijital komutlar tek bir merkezden verilir. Mercedes CL'de üç adet bulunur. En hızlısı olan ışık dalgası ile 5.65 Megabaud'luk iletim mümkündür.
DEĞİŞKEN SUBAP ZAMANLAMASI: Ayrıntılı bilgi için buraya basın.
DI: Dizel ve benzinli motorlarda direkt enjeksiyon. Yakıt, direkt olarak en iyi şekilde yanacağı yanma odasına gönderilir. Dizeldeki problem sert yanma sesiydi, Audi; mükemmel bir hava-yakıt karışımı ile bunu azaltmayı başardı.
DIN: Deutsches Institut für normung
DISTRONIC: Elektronik takip sistemi.Sistem öndeki araçla olan mesafe tehlikeli şekilde azalınca motor gücünü azaltıyor yada fren yapıyor.
DİFERANSİYEL: Bir akstaki iki teker arasındaki devir dengesini sağlar. Özellikle virajlarda sol ve sağ tekerler farklılık gösterdiği için gereklidir.
DİFERANSİYEL KİLİDİ: Çekiş sağlayan tekerlerden birinin boşa dönmesini önler ve daha iyi bir yol tutuşu sağlar. Ayrıca drag için hazırlanan arabalarda tahrikin olduğu tekerleklerin eşit miktarda gücü yere aktarmaları, aracın burnunun herhangi bir yöne dönmemesi açısından önemlidir. Diferansiyel ve diferansiyel kilidi hakkında ayrıntılı bilgi için buraya basın.
DOHC: Üstten çift egsantrikli motor
DSC: BMW'nin ESP sistemidir.
DSP: (Dynamic Shift program) Sürücünün kullanım tarzına göre vites değişimini hızlı yada konforlu yapan akıllı otomatik şanzıman.
DUMMY: Çarpışma testlerinde otomobilde oturan, insan vucuduna benzeyen makettir. Gerçek yaralanma riskinin hesaplanmasını sağlar.

E
EAS: (Elektronik Active Steering) Aktif direksiyon sistemi. Acil durumlarda kontrolun kaybolmasını engelliyor.
EBD-EBV: Elektronik fren gücü dağıtıcısı.
ECE: Economic Commission for Europe
ECOTEC: Opel’in ekonomi,ekoloji ve teknoloji anlamına gelen motoru.
EDC: ( Electronic Diesel Control) Enjeksiyonlu dizellerin elektronik kontrol sistemi.
EDLS: Elektronik Diferansiyel Kilidi.
E-GAZ: Gaz pedalı ve motor arasındaki elektronik bağlantı.
EHB: Daha gelişim aşamasında olan elektrohidrolik fren sistemi.
EMV: Araç elektroniğinin elektro-manyetik alanlardaki davranışı. Yüksek gerilim alanlarındaki gerçek davranış test edilir.
EON: ( Enhanced Other Network) Oto-radyoda diğer vericilerden alınan trafik bilgileri verilir. RDS'ye bak.
EPS: (Elektro Power Steering) Elektrik motorlu hidrolik direksiyon sistemi. Ayrıntılı bilgi için buraya basın.
ESP: (Electronic Stability Program) Elektronik savrulma önleyici sistem.
ETC: (Electronic Traction Control) Elektronik Traksiyon Kontrolü. ASR'ya bak.
ETS: Elektronik Stabilite Sistemi. ASR'ye bak onunla ilişkili olarak çalışır.

F
FADING: Fren disklerinin ve kampanalarının aşırı ısınmasından dolayı fren etkisinin zayıflaması olayı.
FIS: Sürücü enformasyon display, bilinen adıyla yol bilgisayarının daha fiyakalı söylenişi. Geride birakılan mesafe, ortalama hız, genel tüketim, dış sıcaklık gibi ilginç veriler gösteriyor.
FLOATING CAR DATA: Hareket eden araclarin gonderdigi veriler, telematik hesaplarina katilir.
FPS: Yangın önleme sistemi
FSI: VW’nin “Direkt Enjeksiyonlu benzinli” motoru.

G

GAZ JENARETÖRÜ: Hava yastıklarını saniyenin ondalık dilimleri içinde şişiren araç.
GDI: Mitsubishi’nin “Direkt Enjeksiyonlu benzinli” motoru
GPS: (Global Positioning System) Uydu yardımı ile beş metreye varan hata payları ile dünyanın her yerinde pozisyon tespiti yapar. Navigasyon sistemlerinin temel prensibi.
GRIP: Yol tutuş'un ingilizcesi.

H
HB: Hatch Back.5 kapılı otomobil.
HC: (Hydro-carbons) Hidrokarbonların kimyasal kısaltması. Atık gaz bulunması istenmez, bu yüzden katalizatörde temizlenmesi gerekir.
HDI: Peugeot’un common-rail teknolojisiyle ürettiği dizel motora verdiği isim.
HEAD UP DISPLAY: Gösterge tablosundaki bilgileri (hız,devir) ön cama yansıtan sistem.
HIBRID MOTOR: Bu sistemde biri benzinli diğeri elektrikli 2 adet motor vardır.
HYROPNOMATİK: Karoserde çelik kollu süspansiyonlar yerine hidrolik kolların kullanılmasına denir. Sadece Citroen tarafindan kullanılıyor.

I
IMMOBILISER: Motoru ve otomobilin elektrik sistemini hırsızlığa karşı kilitliyen şifreli elektronik sistem. Ayrıntılı bilgi için buraya basın.
INTERCOOLER: Turbo kullanılan motorlarda havayı soğutan sistemdir.
IŞIK AKIMI: Işık kaynaklarının gücünü belirler.

J
JENARATÖR: Aküyü doldurma ve akım yaratma görevi vardır. Yaygın 12V'luk akülerin yanında artan ihtiyaca göre 42V'luklar da seri üretime geçirilmek üzere. Krank mili start jeneratorleri ile üretilir.
JIS: Japanese Industrial Standart (jıs=dın)

K
KARE MOTOR: Strok ve silindir çapı eşit motorlar.(Opel’in Ecotec’i)
KATALİZATÖR: (Katalitik konvertör) Egzost sisteminin parçalarından biridir ve atık gazdaki zararlı gazların azaltılmasını sağlar. Yüksek ısıya dayanıklı çelik yuvasının içinde sayısız monolit doku bulunur. Herbirinde özel platin yüzeyler vardır. Monolitlere alternatif olarak 0.5mm kalınlıktaki metal folye de kullanılabilir. Yüksek performans istenen araçlarda egsozt değiştirilirken bu parça da sökülür. Ayrıntılı bilgi için buraya basın.
KLİMA: Buzdolabı gibi çalışır; kompresör aracılığıyla gaz maddesi basınç altına alınır, ısınır ve sıvılaşır, sonra soğutulur. Buharlaştıktan sonra hemen hızla soğutulur. Kompresör motoru için yakıt tüketimi hafif de olsa yükselir. A/C'ye bak.
KRYOGEN TANK: -253 dereceye kadar sıvı hidrojenin korunmasını sağlar. Çok iyi izole edilmesi gerekir, aksi takdirde ısı alımı ile yakıt deposu kapasitesinin % 2'si bir günde kaybolur.
KOMPRESÖR: Amacı turbo ile aynıdır.Fakat gücünü kayış yardımıyla motordan alır.
KW: Kilowatt

L
LAMBDA SONDAJI: Atık gazdaki oksijen. Katalizatörün uygun çalışması için önemlidir.
LED: Işık yayan diyot. Sinyaller için ek ışık kaynagıdır.
LPG: Likit petrol gazı yakıt olarak da kullanılır. Propan ve butanın rafine edilmesi ile oluşur ve 100 oktanın üzerinde bir değere sahiptir. Benzinden çok daha hesaplı olduğu için başta taksiciler olmak üzere büyük motorlu araca sahip kişilerce tercih edilir. Bazı araçlarda hem LPG hem normal benzin olabilir. Dezavantajları benzin kadar güç üretmemesi ve motoru zaman içinde kurutmasıdır.

M
METHANOL: Yanma odasında kullanılan bir tür alkoldür. Yanmalı motorlarda da kullanılabilir, ancak enjeksiyon sistemine uymasi gerekir.
MOZ: Motor oktan sayısı. Farklı bir metod ile de ROZ hesaplanır. Yakıtın yakma gücünü verir. MOZ, ROZ'dan biraz daha düşüktür. ROZ'a bak.
MPI: (Multi-point Injection) Çok noktalı enjeksiyon. Yakıtın en uygun şekilde yanması sağlanır.
MPV:(Multi-Purpose Vehicle) Çok amaçlı araç.(Örnek: Opel Zafira)

N
NAVIGASYON: Akıllı yön bulma sistemi.

O
OBD: (On Board Diagnose) Zararlı atık gazların azalması için buna uygun parcaların kullanılmasına denir.
ORTA DİFERANSİYEL: Dört çeker araçlarda ön ve arka aks arasında bulunur ve virajlardaki devir sayıları farkını dengeler. Bazı arazi araçlarında orta diferansiyel devredışı bırakılarak çeşitli ayarlar yapılabilir: Arkadan itişli, dört çekis gibi.
OT: (Obere Obere Punkt) Üst nokta. Pistonların, silindir içindeki yukarı-aşagı hareketlerinde ulaştığı en yüksek noktaya denir..
OTTO MOTOR: Benzinli motoru ilk bulan kişi olan Nicolaus August Otto'nun adını taşıyan benzinli motor.

P
PASİF GÜVENLİK: Bir kaza durumunda yolcuların güvenliğini sağlayan etkenlerdir. Emniyet kemerleri, airbag, kapı içi çelik barlar, arabanın darbe emme yapısı vs. gibi.
PATS: Ford’un pasif güvenlik sistemi.Sistem alarm ve immobilizer içeriyor.
POMPA AĞIZ: Dizel motorlarda enjeksiyon pompası ve agzının aynı yapı grubu içinde olmasıdır. Basınç için gerekli olan güç, eksantrik milinden gelir. Bu sistem 2000 bara ulaşan basınçlar verebilir.
PREM AIR: Radyatörden gelen havayı filtre ederek zararlı ozon gazlarının %75’ini oksijene çeviren sistem.(Volvo)
PSM (Porsche Stability Management): Porsche'un kendine özgü, ESP'yle aynı işi gören sistemi...

Q
QUATTRO: Audi’nin 4 tekerlekten çekiş sistemi.

R
RDS: (Radio Data System) Radyo istasyonlarının dijital iletimi. Oto-radyoda radyo istasyonu ve saat dijital görünür. EON'ye bak.
REAL-TIME ÇEKİŞ SİSTEMİ: Çekiş normalde ön tekerleklerdedir.Fakat ön tekerlekler patinaja düşerse sistem çekiş gücünü otomatik olarak arka tekerleklerede iletir.(Örnek: Honda HR-V) Bu sistem bazı kaynaklarda SUD olarak da geçiyor.
ROZ: Research oktan sayısıdır ve MOZ gibi yakıtın yanma gücünü belirtir. MOZ'a bak.

S
SAE: Society of Automotive Engineers
SELESPEED: Tiptronic’den farkı manuel olması.Fakat otomatik ve yarı otomatik olarakda kullanabiliyor.
SERAMİK: Çok hafif ve yüksek ısılara dayanıklı bir maddedir. Porsche Turbo ve Mercedes CL 55 AMG gibi otomobillerde disk fren malzemesi olarak kullanılır. Avantajı asinmaya karşı dayanıklı olması ve 300.000km civarında ömrü olmasıdır. Ayrıca ağırlığı % 60 daha azdır ve sürüş konforunu arttırır. Bütün bu özellikleri ile motorlarında seramik olarak üretilmesi gündeme gelmiş; ancak bu şekilde motor ömrü çok uzayacağından insanların aldıkları arabaları ömür boyu kullanabilecekleri düşünülerek bundan vazgeçilmiştir!!!
SLS: Otomobilin yüksekliğini otomatik olarak ayarlayan sistem.(Off Road araçlarda kullanılıyor)
SOHC: Üstten tek egsantrikli motor
SPACEFRAME: Audi'nin A8 ve A2'de kullandığı alüminyum yürüyen aksam. Döküm ve kaynak hafif alaşım parçalar alüminyumla birleştiriliyor. Kapılar ve tamponlar normal çelik yapılar gibi vidalanıyor. Spaceframe karoserin, çelik karosere karşı % 40'lık ağırlık avantajı bulunuyor. Dezavantajı ise kaza sonrasındaki pahalı tamir masrafları.
SRS: Ek güvenlik sistemi havayastığı/emniyet kemer gergisi.
SUPER SELECT: Tekerlek çekişini ihtiyaca göre ayarlayan sistem.Bu sistemde çekiş 4 şekilde oluyor.1-Sadece arka tekerleklerden 2-Ön ve arka tekerlekler arasında dağılım 3-Ön ve arka tekerlekler arasında eşit dağılım 4-Arazi şanzımanıyla devreye giren klasik dört tekerlekten çekiş.
SUV: (Sport Utility Vehicle) Sportif hobi aracı.(Honda HR-V, Toyota Rav4, vb.)

T
TAS: (Travel Assist System) Bu sistem bağlı olduğu GSM hattı sayesinde kaza anında otomatik olarak s.o.s gönderiyor.
TCS: (ASR-ETC) Patinaj(çekiş) kontrol sistemi. Ayrıntılı bilgi için buraya basın. ASR'ye bak!
TDI: Turbo Dizel Enjeksiyon.
TIPTRONIC: Şanzıman ister otomatik ister manuel olarak kullanabiliyor.
TPC: Elektronik lastik basınç kontrolu.
TURBO: Motor’a daha fazla hava girmesini sağlayan sistem.Gücünü egsoz gazından alır. Ayrıntılı bilgi için buraya basın.
TWIN SPARK: Silindir başına 2 adet buji.
U

V
VANOS: Bmw’nin değişken zamanlı subap kontrol sistemli motoru.
V-TEC: Honda’nın “değişken zamanlı egsantrik mili kontrol sistemli” motoruna verdiği isim.
VVT-İ: Toyota’nın “değişken zamanlı subap kontrol sistemli” motoruna verdiği isim.

W
WANKEL (ROTARY) MOTOR: Diğer motorlardan farkı tek silindirli olması.

X

Y
YAĞMUR SENSÖRÜ: Optik sensörler, ön camın ıslandığını belirtir ve cam silecekleri otomatik olarak çalışmaya başlar. Bu sırada varsa açılır tavan da (sunroof) yine otomatik olarak araç tarafından kapatılır.
YAKIT HÜCRELİ MOTOR: Hidrojenin oksijenle tepkimeye girmesiyle elde edilen elektriğin elektrik motoru yardımıyla harakete dönüştürülmesi.
YARI OTOMATİK ŞANZIMAN: Debriyaj pedalının olmadığı şanzımanlara denir. Bu görevi elektronik veya hidrolik pedal yapar, günümüzde birçok üretici bu sistemi kullanmakta. En son gelişimi ise Opel Corsa'da kullanılan elektronik sistem, Easytronik.
YÜKLEME BASINCI: Bir turbo motorun havayı yanma odasına hangi basınçla ittirdiğini belirtir. Basınç ne kadar fazla ise, silindire o kadar fazla oksijen ve yakıt gider. Güç de aynı oranda artar. Turbo'ya bak. Ayrıntılı bilgi için buraya basın.

Z