"İle" bağlacı ve edatı ünlüyle biten kelimelere eklendiğinde başındaki i ünlüsü y'ye dönüşür ve büyük ünlü uyumuna uyar: arkadaşı-y-la (arkadaşı ile),
çevre-y-le (çevre ile),
sürü-y-le (sürü ile),
yapı-y-la (yapı ile).
Kaynak: ReformTürk http://www.reformturk.com/turkce-dersi/69203-ile-edati-ile-baglaci.html#post133648
--------------------------------

"ile" Bağlacı:
"ile, -lE" "ve" ile görevleri aynı olmasına rağmen her zaman birbirinin yerine kullanılamazlar. "ile"nin kullanım alanı daha dardır.
"ile" cümleleri birbirine bağlamaz; sadece aynı görevdeki kelimeleri bağlar.

Duygu ile düşünce bir olmalıdır.
Yaşlı dedesi ile ninesini özlemişti.
Edebiyatımızda en çok eser verilen türler şiir ile romandır.

Not: Edat olarak kullanılan ve zarf yapan "ile"den farklıdır.
Mehmet ile Ali sinemaya gittiler. (bağlaç)
Mehmet, Ali'yle sinemaya gitti. (edat)
Mehmet heyecanla yerinden kalktı. (edat)
Turkceciler.com'a kolaylıkla üye oldu. (zarf)

-------------------------------------------------

"ile" Edatı:

"Araç, alet, neden, zaman, birliktelik" ilgisi kurar.
Ankara'ya uçakla giderler. (araç)
Bizi boş vaatlerle kandırdılar. (araç)
Hasan yaşlı annesiyle oturuyordu. (beraberlik)
Arabanın gürültüsüyle irkildi. (neden)
Baharla birlikte leylekler de geldi. (zaman)



  • "-le" şeklinde bitişik de yazılabilir.


Çocuk ile>çocukla
Araba ile>arabayla



  • "ne ile, kiminle" sorularına cevap verir.


Sözünüzü balla kesiyorum. (araç)
Yar ile sohbet ne güzel. (birliktelik)

Not: "ile" kelimesi "ve" gibi kullanılırsa bağlaç olur.
Bir kola ile simit aldım. (kola ve simit)

Soyut bir kelimeyle öbekleşirse edat değil "durum zarfı" olur.

Öfkeyle kalkan zararla oturur. (nasıl, öfkeli ve zararlı)
Sevinçle boynuma sarıldı. (nasıl, sevinçli bir hâlde, durum zarfı)

alıntıdır