Ünlü daralması ( darlaşma )

Bir kelimede düz-geniş ünlülerden (a, e) sonra –yor eki gelirse, bu ünlüleri darlaştırarak –ı-i-u-ü ‘ye dönüştürür. Geniş olan ünlülerin daraldığı için bu kurala ünlü daralması denir.

Örnek :
Yazma-yor→yazmıyor
Anla-yor→anlıyor
Hopla-yor→hopluyor.
Bekle- yor→bekliyor

Dilimizde birçok yerde, yanlış ünlü daralması da yapıldığı görülür. Kaynaştırma harflerinden y'den önce gelen a, e ünlüleri konuşmada daralabilir. Ama bu daralma yazıda gösterilmemelidir.
Almayan (Doğru) → Almıyan (Yanlış),
Bekleyecek (Doğru) → Bekliyecek (Yanlış)

Özel Durumlar
Bazı kelimelerde –yor eki kullanılmadığı halde, ünlü daralması olabilir. de- ve ye- kelimelerine ünlü ile başlayan ek geldiğinde araya –y- kaynaştırma ünsüzü girer ve bu

Kaynaştırma ünsüzü kelimelerin kökündeki e'leri i'ye dönüştürür.

Diye, diyen, yiyecek, yiyerek...

NOT : Ünsüzle biten kelimelere –yor eki geldiğinde, kelimenin kökü ile ekin arasına ı, i, u, ü yardımcı sesleri gelir. Bu, ünlü daralması ile karıştırılmamalıdır. Buna göre, aşağıdaki kelimelerde ünlü daralması yoktur:
Oturuyor, iniyor, bakıyor...
alıntıdır