Ünsüz Yumuşaması ( Sessiz Yumuşaması )

Ünsüz Yumuşaması (Sessiz Yumuşaması)

Türkçede sert ünsüzlerden “p – ç – t – k” biten bir sözcüğe ünlü ile başlayan bir ek getirildiğinde, bu sözcüğün sonundaki ünsüz yumuşayarak “b – c – d – g”ye dönüşür. Bu kurala ünsüz değişimi ya da ünsüz yumuşaması denir.

Ünsüz yumuşamasında;
p ünsüzü → b ünsüzüne,
ç ünsüzü → c ünsüzüne,
t ünsüzü → d ünsüzüne,
k ünsüzü → g veya ğ ünsüzüne dönüşerek yumuşar.

» dolap - ı → dolabı
↓
sert. ↓ yum.

» ağaç - ı → ağacı
↓
sert. ↓ yum.

» kağıt - ı → kağıdı
↓
sert. ↓ yum.

» çocuk - u → çocuğu
↓
sert. ↓ yum.

» Çocuğumuz kitabını dolabına koydu.

⇒ Bazı tek heceli kelimelerde yumuşama olmaz.

» top – u → topu
» et – i → eti
» süt – e → süte
» saç – ın → şaçın

⇒ Yabancı sözcüklerde yumuşama görülmez.

» hukuk – u → hukuku
» tabiat – ı → tabiatı
» devlet – e → devlete

⇒ Özel isimlerin sonunda bulunan sert ünsüzler yazarken yumuşamaz, okunurken yumuşar.
YAZILIŞI OKUNUŞU
Mehmet‘e → Mehmede
Zonguldak‘a → Zonguldağa
Sinop‘a → Sinoba

alıntıdır