Metinde Ana Fikir Nasıl Bulunur?

Türkçe paragraf sorularında en çok karşılaşılan soru tiplerinden bir tanesi; ana fikir, diğer adıyla ana düşüncenin sorulduğu soru tipidir. Bu tip sorularını çözebilmek için bilinmesi gereken ilk şey; ana fikir, ana düşüncenin ne olduğunu bilmektir. Bu kavramların anlamlarını bilmek de yetmez aslında; çünkü ana fikir soruları birçok farklı şekilde sorulmaktadır. İsterseniz bu soruların hangi kelimelerle ifade edildiğini ve ne şekilde sorulduğuna bir bakalım:


Ana Fikir Soru Örnekleri

1 . Metnin ana düşüncesi nedir?

2 . Paragrafın ana fikri nedir?

3 . Yazarın vermek istediği mesaj nedir?

4 . Bu parçada asıl vurgulanmak istenen nedir?

5 . Metinden çıkarılması gereken nedir?

6 . Bu paragraftan çıkarılabilecek en kapsamlı yargı nedir?

7 . Bu metnin yazılış amacı, yazarın ulaşmak istediği gaye nedir?


Aslında bu soru tiplerini daha da çoğaltmamız mümkündür. Ana fikir, ana düşünce, vurgulanmak istenen, verilen mesaj gibi tüm kavramlar aynı kapıya çıkmaktadır. Yani farklı bir şekilde sorulan ana fikir soruları sizi yanıltmamalı.


Paragrafta Ana Fikir Nasıl Bulunur?


Bir paragrafın veya metnin ana düşüncesi, metindeki herhangi bir cümle ile ifade edilmiş olabileceği gibi, cümle halinde ifade edilmeyip de metnin geneline de yayılmış olabilir.



Ana fikrin cümle olarak verildiği metinlerde genellikle ana fikir cümlesi metnin ya başında ya da sonunda bulunmaktadır. Yazar çoğu defa önce ana fikri bir cümle ile okuyucuya sunar, daha sonra o cümlenin ayrıntılı açıklamalarına yani yardımcı düşüncelerine veya yazarın kendi görüşlerine geçer. Bu durum bazen de farklı şekilde gerçekleşir. Yazar anlatacaklarını anlatır ve metnin sonlarına doğru ana düşünceyi bir cümle haline getirerek metni sonlandırma yoluna gider. Yazarın burada yapmak istediği şey şudur: ‘’Bakın benim şimdiye kadar anlattıklarımın özeti bu son cümledir. Önce yazdıklarım bu cümlenin yardımcı unsurlarıdır.’’


Ancak bazen de bilinenin aksine, ana fikir metin içinde hiçbir şekilde geçmez. Bunun yerine metnin tamamına yayılır ve okuyucunun ana fikri kendi bulması istenir.


Ana fikri, ana düşünceyi bulmaya çalışırken kendinize şu soruları muhakkak sorun.


-Yazar bu metni neden yazdı?

-Yazarın, okuyucuda bırakmak istediği etki nedir?

-Yazar bize neyi anlatmaya çalışıyor, bize hangi mesajı veriyor?

-Yazarın bize vermek istediği mesaj nedir? Vb.



Uyarı: Ana fikir sorularının karıştırıldığı bir konu da ‘’konu’’ kavramıdır. ‘’Metnin konusu’’ metinde anlatılandır. Yani metinde ne yazılıyorsa konu odur. Ana fikir ise o konudan, anlaşılması gereken genel yargıdır. Kısacacı ‘’konu’’ anlatılan, ‘’ana fikir’’ ise anlatılmak istenendir.