Zarf (Belirteç)

Zarf

Zarflar veya belirteçler, bir fiilimsinin, fiilin, sıfatın veya başka bir zarfın anlamını yer, yön, zaman, ölçü, nicelik, soru bakımından belirten, sınırlayan ve etkileyen kelimelerdir. Aşağı, yukarı, nazikçe, çok, az, fevkalâde, en, ileri, geri, şimdi, geç gibi kelimeler cümle içerisinde zarf olarak kullanılabilirler.

Zarf çeşitleri


Zaman zarfları

Fiillerin anlamını zaman kavramı yönünden sınırlandırırlar.Fiile sorulan "ne zaman" sorusuna cevap verir; yarın, kışın, akşamleyin, sabah, daha, henüz, hiçbir zaman, geç, er, yine vb.
"Bugün okula gitmedim." "Yola çok geç çıktık." "Eve henüz varabild

• Bazı sözcükler zarf gibi görünmesine rağmen fiilin bir parçasıdır:

"Yine geç kaldın." ("geç kalmak" fiildir)
Yer (yön, mekân) zarfları

Bir fiilin veya zarfın anlamını yer veya yön belirterek etkileyen zarflardır, fiile sorulan "nereye" sorusuna cevap verir. aşağı,içeri, beri, ileri, geri, öte, karşı vb. Sayıları diğer zarflara kıyasla oldukça sınırlıdır.
"Vazoyu fazla ileri itme" "Yukarı çıkın lütfen"'

• Yer yön zarfları çekim eki almazlar. Sonuna çekim eki gelen bazı sözcükler yer zarfı gibi görünmesine rağmen isim haline gelirler:

"Işık perdenin kenarından içeri sızıyordu." (Zarf) "Kirli ayakkabılarınla içeriye girme!" (İsim)
Hâl (durum) zarfları

Bir fiilin, sıfatın veya zarfın anlamını nicelik ve durum yönünden etkileyen zarflardır: hızlı, tek tek, iyice, sora sora, geze geze, böyle, şöyle vb. Hâl zarflarının çoğu "nasıl" sorusuna cevap niteliğindedirler. Bu nedenle sık sık sıfatlarla karıştırılırlar. Hemen hemen bütün niteleme sıfatları zarf olarak da kullanılabileceğinden ötürü sayıları oldukça fazladır.
"Sora sora Bağdat bulunur" "Yavaşça yatağa süzüldüm" "bebek mışıl mışıl uyuyordu
Azlık-çokluk (nitelik) zarfları

Fiilleri, sıfatları ve zarfları miktar, derece, ölçü bakımından etkileyen ve sınırlayan zarflardır: biraz,fazla, çok, daha, en, pek, az vb....
"Başarılı olmak için çok çalışmalıyım" "Pek güzel oldu" Cümlede nicelik zarfını bulmak için sıfat veye zarfa "ne kadar" sorusu surulur.

Soru zarfları

Fiilleri ve fiilimsileri soru yönünden etkileyen zarflardır: neden, niye, niçin, nasıl, ne zaman, ne kadar vb.
"Şehrimizi nasıl buldunuz? "Yolculuk ne kadar sürüyor? "Niçin gökyüzü bu kadar mavi? "sizin bahçeniz niye bu kadar küçük?
Bazı önemli hususlar

Daha önce belirtildiği üzere sıfatların çoğu zarf olarak da kullanılırlar. "Eve yeni geldim" cümlesinde yeni kelimesi fiilin gerçekleştiği zamanı belirtmektedir ve zarftır. "Yeni eve geldim" cümlesinde ise evin yeni olduğunu belirtir ve sıfattır.
Zarflar genelde fiilden hemen önce kullanılırlar: "Fasülyeler iyice büyüdü" örneğinde olduğu gibi. Zarfların özneden önce kullanılması "bazen" anlam düşüklüğüne veya devrik cümleye neden olabilir. "Çok kahvehaneye gitmeye başladın" yerine "kahvehaneye çok gitmeye başladın" demek daha uygundur.
Son yıllarda en, çok, az gibi azlık-çokluk zarfları yerine felaket, acayip, korkunç, dehşet gibi kelimeler zarf olarak kullanılmaya başlanmıştır. "Genç kız korkunç güzel piyano çalıyordu" gibi bir cümle dilbilgisi kurallarına göre hatalıdır. korkunç yerine çok veya oldukça gibi çok daha uygun bir zarf kullanılabilir.

ZARFLAR


Yüklemin anlamını tamamlayan kelimelere ZARF diyoruz.
Zarfler, yüklemin anlamını tamamladıkları hal, zaman, yer, azlık-çokluk ve soru anlamı katma durumuna göre çeşitlere ayrılır. Buna göre zarflar:

ZARFLAR

Hal Zarfları
Zaman Zarfları
Yer ve Yön Zarfları
Azlık - Çokluk Zarflerı
Soru Zarfları


HAL ZARFLARI

Yüklemin anlamını hal ve durum bakımından tamamlar.
Sessizce, sevinçle, aniden, birdenbire, şöyle, böyle...
Kadın sevinçle bağırdı. (Nasıl bağırdı? __ Sevinçle)

ZAMAN ZARFLARI

Yüklemin gösterdiği isin zamanını belirtirler.
Dün, bu gün, akşam, sabah, şimdi...
Kazı haberini bu gün öğrendim.

YER VE YÖN ZARFLARI

Yüklemin gösterdiği isin yönünü belirtirler.
İleri, geri, öne, arkaya, sağa, sola...
Küskün olduğu için bana arkasını döndü.

AZLIK-ÇOKLUK ZARFLARI

Yüklemin anlamını azlık - çokluk yönünden tamamlarlar.
Çok, az, biraz, fazla, hayli, oldukça, epey...
Yolumuz epeyce uzadı.

SORU ZARFLARI
Yüklemin gösterdiği işi soru yoluylabelirtir.
Niçin, neden, nasıl,acaba...
Neden geç kaldın?

ZARF (BELİRTEÇ)


Fiilerin fiilimsilerin sıfaların ya da kendisi gibi zarf olan sözcüklerin anlamlarını “yer-yön, ölçü-miktar, durum, zaman ve soru” kavramlarıyla açıklayan sözcüklerdir.



1)DURUM ZARFLARI



Fiilleri veya fiilimsileri, nitelik, sebep, kesinlik, olasılık, yineleme, yaklaşıklık gibi anlamlarla belirten zarflardır.Fiile nasıl sorusunu sorarak buluruz.


*Manş denizini yüzerek geçti (N)

*Bu gece yıldızlar pırıl pırıl yanıyordu (N)

*Öfkeyle kalkan, zararla oturur.(N)

*Ağlamaktan göz pınarları kurudu (S)

*Tüm bu acılara onu sevdiği için katlanıyor(S)

*Seven bu gönül seni asla terk etmeyecek(K)

*Bahar rüzgarının şarkısı hiç susmaz burada (K)

*Şu an belki kuşlar bizim şarkımızı söylüyordur(O)

*Adana ‘ya geldiğinde herhalde bizimle kalır(O)


UYARI:Bazı durum zarflarını niteleme sıfatları ile karıştırmamak gerekir.


*Büyük insanlar her zaman büyük düşünür.

*Soğuk insanlara ben de soğuk davranırım

*İyi bir üniversiteyi kazanmak için sınavlara iyi çalışmalısın.



2)YER-YÖN ZARFLARI (Nere(ye)?)



Fiilleri veya fiilimsileri yer-yön bakımından belirten zarflardır.


*Aşağı tükürsen sakal,yukarı tükürsen bıyık.

*Küçücük çocuğu hemen yukarı çıkardık.

*Odasının penceresinden içeri baktım.

*Biraz yürüdükten sonra geri dönmüş.

*Araba çok fazla ileri gitmiş.

*Az beri gelirsen arkadaşında oturur.



UYARI:Yer-yön zarfları çekim eki alırsa adlaşır.



*Işık,perdenin kenarından içeri sızıyordu.(Z)

*Işık,perdenin kenarından içeriye sızıyordu.(A)



UYARI:Bazı yer-yön zarflarını işaret sıfatları ile karıştırmamak gerekir.



*Aradığını yukarı katta bulamayınca yukarı çıkmış.

*Aşağı mahallede gürültü olunca,apartman sakinleri aşağı inmiş.

*İçeri zili çalınca öğrenciler içeri girdi.




3)ZAMAN ZARFLARI (Ne zaman?)



Fiillerin veya fiilimsilerin anlamını zaman bakımından sınırlandıran sözcüklerdir.



*Onu daha önce hiç böyle görmemiştim.

*Mehtabı seyrederdik geceleyin buralarda.

*Bu akşam rüyamda Leyla’yı gördüm.

*Biz her gece uğultularını dinlerdik rüzgarların.

*Benim doğduğum köyleri geceleri eşkıyalar basardı.

*Bugün çalışan,yarın rahat eder.



UYARI:Bazı zaman anlamlı sözcükler belirtme durum ekini alırsa adlaşırlar.



*Bu akşam akşamı seyredeyim bakışlarında.

*Ne sabahı göreyim,ne sabah görüneyim.




4)ÖLÇÜ-MİKTAR ZARFLARI (Ne kadar)




Fiilleri,fiilimsileri,sıfatları veya kendisi gibi zarf olan sözcükleri ölçü-miktar bakımından sınırlandıran sözcüklerdir.



*Çok bilen çok yanılır.

*Sen burada biraz bekle.

*En güzel yıllarımı onun için harcadım.

*Daha güzel bir dünya için çok çalışmalıyız.

*Sahilde fazla güneşlendiği için yanmış.

*Soruları çözerken daha dikkatli olmalısın.



UYARI:Bazı nicelik zarflarını sayı sıfatları ile karıştırmamak gerekir.



*Çok insan bunu başarmak için çok çalışıyor.

*Fazla para insanı fazla rahatsız eder.



UYARI: “Daha” sözcüğü bir fiilin önünde olduğunda zaman zarfı,kendi gibi zarf olan bir sözcüğün önünde olduğunda ölçü-miktar zarfı olur.



*Daha iyi bir insanı bulabilmek için daha evlenmemiş.

*Bizimle daha sakin konuşuyordu.

*Eve daha gelmemiş.Msn Öğretmen öss kpss Gazeteler Sohbet hazır mesajlar ders izle Belirli Gün ve Haftalar Çanakkale savaşı şiir




5)SORU ZARFLARI



Fiilleri ya da fiilimsileri soru yoluyla açıklayan sözcüklerdir.


*Ne zaman bu hayaller bir gün gerçekleşecek?

*Neden böyle düşman görünürsünüz,

Yıllar yılı dost bildiğim aynalar?

*Bu viran yerde nasıl yaşıyorsunuz?

*Yolun bitmesine ne kadar kaldı?

*Ne zaman bir köy türküsü duysam,

Şairliğimden utanırım.”

*Niçin gökyüzü bu kadar mavi görünür?

*Neden saçların beyazlamış arkadaş?



UYARI: “Ne” soru sözcüğü cümle içinde soru sıfatı ve soru zamiri olarak kullanılacağı gibi soru zarfı da olabilir.



*O karanlık sularda ne gördün?(Zamir)

*Hiçbir şey olmamış gibi ne susuyorsun?(Zarf)

*Benimle ne konuda konuşacaksın?(Sıfat)

*Gel ecel,ne korkarsın sarı çehremden benim?

*Aşık dediğin Mecnun misali kördür,

Ne bilsin,alemde ne mevsimdir.(Zarf-zamir)

*Ne ağlarsın benim zülfü siyahım.(Zarf)

*Şu dünyada ben ne insanlar gördüm.



UYARI: “Nasıl” soru sözcüğü bir ismi belirtirse soru sıfatı, fiil ya da fiilimsiyi belirtirse soru zarfı olur.



*Onun nasıl bir insan olduğunu nasıl anlayabilirim?

*Gurbette nasıl bir hayat sürdüğünü nasıl bilmiyorsun?