Uyak (Kafiye)
Dize sonlarında ses bakımından benzeşen , anlam ve görev yönünden ayrı hece ve ses benzerliğidir.
Redif :
Dize sonlarında aynı anlam ve görevde olan ek ya da sözcüklerdir.
- Ecel tuzağını açamaz mısın ?
Açıpta içinden çıkamaz mısın ?
*Yapılarına göre uyaklar :
1)Yarım uyak : Dize sonlarındaki tek harf benzerliğidir.
- Kervan yürür peşi sıra düşemem
Yıldız akar uçsam da yetişemem
2)Tam uyak : Dize sonlarındaki iki harf benzerliğidir.
- Gel bakma kimseye hor
Halkı yorma kendini yor
3)Zengin uyak : Üç ya da daha çok harf benzerliğidir.
- Bin bahçeli beldemizi yad ellere bıraktık
Gölgesinde barınacak tek ağacım yok artık
4)Tunç uyak : Uyaklı sözcüklerden birinin, diğer sözcüğün içimde tümüyle yer almasıdır.
- Telli sazdır bunun adı
Ne ayet dinler ne kadı
5)Cinaslı uyak : Ses bakımından aynı , anlam yönünden farklı sözcüklerle yapılan uyaktır.
- Niçin kondun a bülbül
Kapımdaki asamaya
Kaynak: ReformTürk http://www.reformturk.com/turkce-dersi/50326-uyak-kafiye.html#post102354
Ben yarimden ayrılmam
Götürseler asmaya
*Dizilişine göre uyaklar :
1)Düz uyak : Her iki dizenin kendi arasında ya da dörtlüğün ilk üç dizesinin ,kimi zamanda tümünün kendi aralarında uyaklanmasıdır: aa,bb;aaab,cccb;aaaa,bbbb
2)Çapraz uyak : Birinci dizeyle üçüncü , ikinci dizeyle dördüncü diizelerin birbiryleriyle uyaklanmasıdır: abab , cdcd
3)Sarmak uyak : birinci dizeyle dördüncünün , ikinci dizeyle üçüncünün uyaklanması : abba, cddc