Eylemin Çatısı

Eylemin nesnesi ve öznesiyle ilişkisidir.
Kaynak: ReformTürk http://www.reformturk.com/turkce-dersi/50318-eylemin-catisi.html#post102345

A) Özneye Göre Eylem Çatısı

1)Etken Çatı : Bu tür eylemlerin özensi gerçek öznedir. Etken Çatılı eylemlerde çatı eki yoktur.
~Odunları kırdım.

2)Edilgen Çatı : Bu tür eylemlerde işi yapan belli değildir.Edilgen çatılı eylemlerde özenin yerini nesne tutar. Buna sözde özne denir. Edilgen çatılı eylemlerde -l, -n ekleri kullanılır .

~Sorular incelendi. (Sorular sözde öznedir.)

3) Dönüşlü Çatı : Bu tür eylemlerde özne işi yapar , yaptığı işten etkilenir. Dönüşlü çatılı eylem -n , -l çatı ekleriyle yapılır.

~Kahvaltıdan sonra giyindim

4) İşteş Çatı : Bu tür eylemlerde işin karşılıklı ya da birlikte yapıldığı anlamı vardır. İşteş çatılı eylem -ş çatı ekiyle yapılır.

~Uzun zamandır görüşmüyorduk ( Karşılıklı )
~Deli adamı görünce kaçıştılar ( Birlikte yapılan)

NoT: Adlardan -leş -laş ekleriyle türetilen bazı eylemlerde "değişerek yeni görünüm kazanma " anlamı vardır . Bu tür eylemler işteş değildir.
-Yüzü esmerleşmiş.

B) Nesneye Göre Eylem Çatısı :

1) Geçişli Çatı : Nesne alabilen eylemlerdir.
Pencereyi onardık

NoT: Bazı eylemler geçişli oladuğu halde cümlede nesne kullanılmaz
-Herkes tanımış.

2) Geçişsiz Çatı : Nesne alamayan eylemlerdir.
-Kuşlar uçuyor.
* Oldurgan Çatı : Geçişsiz bir eylemin -t, -r, -dir eklerinden biriyle Geçişli yapılmasıdır.
-Yatağı kabarttı
* Ettirgen Çatı : Geçişli bir eylemin -t , -r , -dir eklerinden biriyle Geçişlilik derecesinin arttırılmasıdır.
-Konuyu yazdırdı