İstanbul'da ilk İngilizce gazeteyi çıkartmak isteyen İngiliz tacir bir çocuğu vurunca
Padişah Mahmut II. ile Abdülmecid döneminde ülkemizde, hem gazeteci, hem tacir olan ünlü bir İngiliz yaşamıştır. Adı, William CHURCHİLL’dir.
İlk İngilizce gazete 1858 yılında yayınladı. LEVAND HEARLD adındaki bu haftalık gazetenin öyküsü şöyle:
Churchill, Kadıköy’de oturmak istiyor
1840’larda Türkçe CERİDE-İ HAVADİS’i yayınlamıştır. O dönemde yabancı uyrukluların çoğu Beyoğlu’nda oturdukları halde Churchill, Kadıköy’de oturur.
Kadıköy’de bir Türk çocuğunu vurur
Av meraklısı olan bu İngiliz bir gün, Kadıköy’de bir Türk çocuğunu vurur. Devletin güvenlik yetkilileri gereken işlemi yapar. Hariciye Nazırı Akif Paşa’nın emriyle gözaltına alınır. İngiliz elçisi, kapitülasyonları n gölgesinden yararlanarak, Churchill’in serbest bırakılmasını ister.
Gerekli adli işlemler nedeniyle suçlu salıverilmez. Sonra...
Olay büyütülerek sarayı ve Babıali’yi karıştırır. İngiliz elçisi, diplomatik ilişkileri kesecek kadar ileri gider ve tehditler savurur. Sonunda adalet müessesemiz yara alarak, siyasi baskıya boyun eğer. Adaletin üstünlüğünü korumak isteyen ünlü Hariciye Nazırı Akif Paşa azledilir (!). Bu olayda Hariciye Nazırının harcanması, hukukun yara alması, devlet itibarının zedelenmesi aşikar olarak gözler önüne serilmiştir. Ama Hariciye Nazırı’nın bu olay karşısındaki tutumunu fırsat bilen rakipleri, onun harcanması için sinsice çalışmalarla devletin orunu zedelemişlerdir.
Günün kahramanı kesilen İngiliz gazeteci ve işadamı, devlet büyüklerine yakınlığını sürdürmüş ve İstanbul’da İngilizce bir gazete çıkartmak amacıyla yanına aldığı iki arkadaşıyla Babıali’ye başvurmuştur. Dilekçesi, ticari amacını da az çok belirtecek niteliktedir. Avrupa’yla ticaret ve sanayii güçlendirmek. Ayrıca, çıkacak gazeteye, devletten de yardım sağlamak.
O günkü mevzuata göre, gazete çıkartmak izne tabidir. Hükümetin bu konudaki görüşü, mutlak surette padişaha arz edilir. Son söz onundur. Churchill’in dilekçesi de bu yolla işleme konulmuştur.
YABANCI BASKISININ KURBANI OLAN HARİCİYE NAZIRI:
AKİF PAŞA
Hacı Akif Paşa (1787–1845) Türk Edebiyat Tarihinde yenilik ve sadelik hareketinin öncülerinden olarak tanımların. Bu görüş ünlü şairimiz Namık Kemal’e aittir.
Akif Paşa, batılıların da takdir ettiği bir kalem sahibiydi. Mersiyesi, bazı şiirleri ve düz yazılarından örnekler, batı dillerine çevrilmiştir.
Bu arada, Hariciye Nazırlığından azledilmesine neden olan, İngiliz gazetecisi Churchill’in bir genci tüfekle yaralaması olayını açıklığa kavuşturan TABSIRA adlı eseri ile Fransızcaya hem de İngilizceye çevrilerek yayınlanmıştır. O yıllarda başka bir edebiyat mensubunun yabancı dillere eserleri çevrilmemişken Akif Paşa’nın eserlerinin seçilmesi, taşıdığı değerden ötürüdür.
Basılmış ve basılmamış hayli eserleri olan Akif Paşa, Churchill’le olan ihtilaftan dolayı uzun süre devlet hizmetinden mahrum kalmıştır. Büyük haksızlığa uğrayan bu devlet ve kalem adımımız, gittiği hacdan dönerken, Mısır’da ölmüştür.
http://fr.mg41.mail.yahoo.com/ya/dow...Inbox&inline=1 Kaynak : Yakın Tarihimiz - Milliyet Tarih ve Kültür eki 30. fasikül sayfa 476-477
.
