Kül Tigin

Kül Tigin Türk tarihinin en büyük kumandanlarından ve en büyük kahramanlarından biridir.

Türk milleti yokolma tehlikesiyle karşı karşıya kaldığı zamandaBilge Şad(sonradan kağan)ile birlikte bütün ömrünü savaş meydanlarında harcayarak milletimizin varlığını ve birliğini korumuştur.Kül Tigin 685 yılında doğdu.Babası İlteriş Kutluğ üç yıl önce Çin'e karşı baş kaldırmış ve başarılı bir hareketle Göktürk Devletini yeniden kurmuştur.İlteriş Kağan gece-gündüz çalışarak devleti yeniden düzenledi.692 yılında uçmağ vardığı zaman Kültigin 7,ağabeği Bilge ise 8 yaşında idi.Amcaları Kapgan, Göktürk kağanı oldu.Bilge'yi Tarduşların başına Şad yaptılar.Kül Tigin merkez ordusuna girdi.Kültigin 16 yaşına girdiği zaman artık savaşçı bir asker olmuştu.İlk defa 701 yılında batıya açılan sefere katıldı.Burada Türgiş Başbuğlarından birinin emri altında ki Soğd askerini bozdular ve halkı itaat altına aldılar.Soğdlar yenilince Çin ilerleyen Göktürk ordusunu durdurmak üzere 50.000 kişilik bir orduyla Göktürklerin üzerine yürüdü.Kül Tigin emrinde ki askerlerle Çin ordusunun merkezine saldırdı ve çinli kumandanın kayınbiraderi olan bir komutanın üzerine atlayıp yakaladı,ellerini bağlayarak geriye,TÜRK ordusuna dönüp esir komutanı Kağan'a teslim etti.Çin ordusu orada imha edildi.

706 yılında Kapgan Kağan Çin seferi açtığında Kül Tigin 21 yaşındaydı.Çin Generali Çaça'nın ordusuna karşı savaşa girdiklerinde Kül Tigin beğlerinden birinin çok süratli olan atına binerek düşman içine daldı.Kendisini duduramayan düşmanlar atını oklayarak öldürdüler.Kültigin hemen doğrulup bu sefer İşbara Yamtar adlı Türk Beğinin atına binip onunla saldırıdı,o atta öldü.3.sefer Yigen Silig Beğin giyimli doru atına binip hücum etti.Sonunda o atta vuruldu.Zırhından,kaftanından 100den fazla ok darbesi alan Kül Tigin başını ve yüzünü oklardan sakınmayı bildiği için ölmedi ve Çaçanın ordusunu orada yok ettiler.


Sonraları Kültigin ve ağabeği Bilge Şad dağınık Türk kabilelerini toplamak ve itaat altına almak için seferlere giriştiler.


Bayırku Beği Uluğ Erkin devlete isyan etmişti.Türig Yargun gölü kenarında yapılan savaşta Uluğ Erkinin ordusu bozuldu,kendisi çok az askerle kaçarak kurtuldu.Kül Tigin 26 yaşında iken Kırgızlar isyan ettiler ve GökTürklere hasım olan diğer boylarla anlaşarak birlikte ÖTÜKEN'e hücum etmeyi planladılar.Bu ittifakın gerçekleşmemesi için GökTürk ordusu kış ortasında Kırgızlar'a bir baskın hazırladı.Mızrak boyu kar sökerek Kögmen Ordusunu geçen GökTürk ordusu kırgızları hiç ummadıkları bir zamanda gece baskınyla dağıttı.Kırgız Kağanı topşayabildiği kadar orduyla Songa Ormanında Göktürklerin karşısına çıktı.Kül Tigin Bayırku'nun ak atına binerek hücum etti.Bir Kırgız'ı okla vurup ikisin mızrakla düşürdüğü sırada atını öldürdüler.O yine savaşa devam etti.Sonunda Kırgız Kağan'ı öldürüldü ve ülkesi GökTürklere bağlandı.Sonra Türgişleri itaat altına almak üzere Altun ormanını aşıp İrtiş'i geçerek yürüdü.Bolçu'da yapılan savaşta Türgiş ordusu adeta bir fırtına gibiydi.Fakat Kül Tigin ön safta Türgiş askerinin alnı beyaz boz atının üzerinde dalarak ordunun merkezine kadar girdi.Üzerine saldıran Türgiş askerlerinin çoğunu öldürdükten sonra Türgişlerin büyük beğlerinden birini yakalayıp esir aldı.Türgiş kağanı da orada öldürüldü ve ülkesi GökTürklere bağlandı.


Soğd halkını itaat altına almak için batıda demir kapıya kadar ordu gönderildi osırada Türgiş halkının tekrar isyan edildiğği duyuldu.Kül Tigin bunların üzerine çok az sayıda askerle yürüdü.Kalabalık Türgiş ordusu karşısında sırf Kül Tigin cesaret ve kahramanlığıyla GökTürkleri kurtardı ve galip geldi.


Ertesi yıl Çinin kışkırttığı Karluklar büyük bir orduyla ötüken'e kadar sokuldular ve devlet merkezini tehdit ettiler.Kül Tigin Türgiş Savaşında da kullandığı Alp Salçı adlı atıyla hücum edip mızrakla önüne gelen Karluklar'ı yıkmaya başladı.Karluk ordusu bozguna uğratıldı.Sonra Az kavmi isyan etti.Kül Tigin yine Alp Salçı'ya binerek hücum etti ve Az İlteberini yani Azların büyük beğini esir etti.Az ordusu orada yok edildi.Arkadan İzgil halkı isyan etti.Onlarla olan savaşta Kültigin'in Alp salçı adlı atı öldürüldü ama İzgillerde yenildi.


En çetin savaşlar isyancı Dokuz Oğuz Türkleri ile oldu.Bir yılda beş savaş yapılıdı.Togu Balık'ta yapılan ilk savaşta Kül Tigin Azman adlı atı ile hücum edip altı eri mızrakladı,yedincisini kılıçla düşürüdü.Dokuz Oğuzlar bozuldu.2.seferde Kuşalguk'ta Edizlerle savaş oldu.Kül Tigin yağız atına binip bir eri mızrakladı,9 kişiyi de çevirerek vurdu.Edizler orada bozdular.3.sefer Bolçu'da Oğuzlar'la savaşa tutuştular.Kül Tigin onları da bozdu.4.seferde 9 Oğuzlar pek yaman saldırdılar Kül Tigin kendi yiğitliği ile bu hücumu zamanında püskütmese idi GökTürkler mahvolacaktı.Ezginti Kadız'da 5.savaşta Kül tigin azamn adlı atı ile saldırarak Dokuz Oğuzları bozdu.


O yıl Amga Kalesi'nde kışlayıp Dokuz Oğuz üzerine yeniden sefere çıktılar.Kül Tigin GökTürk Kağan ailesinin korunmasıyla görevlendirilmiş,Bige Kağan ve İnal Tigin savaşa yürümüşlerdi.dokuz Oğuz süvarileri ordu merkezini bastılar.Bütün İmparatorluk ailesi esir düşecek ve GökTürklerin orada sonu gelecekti.Kül Tigin Öksüz adlı atına binip orada düşmana göğüs gerdi.Saldıranlardan dokuz kişi onun mızrak darbeleriyle ardı ardına düştüler.yanında ki pek az kişyle ölesiye çarpıştı ve merkezi vermedi.Sonunda yetişen GökTürk birlikleri Dokuz Oğuzları bozdular.


Kül Tigin 731 yılında 47 yaşında uçmağ vardı.Ağabeği Bilge Kağan küçük kardeşinin hatırası için onun kurganı başına diktiği anıtta şunları söylüyor.


Küçük kardeşim Kül Tigin uçmağ vardı.Matemlere gark oldum.Görür gözüm görmez gibi,bilir aklım bilmez gibi oldu.Kaygu ve tasa içinde kaldım zamanı Tanrı yaşar Kişi oğlu hep ölmek için türemiş.Öyle düşünceye daldım.Gözden yaş gelse engel olarak,gönülden ağlamak gelse geri çevirerek düşünceye daldım.İki Şad'ın ve küçük kardeş,yeğenimin,oğlumun,beğlerimin,milletimin hali fena olaak diye düşünceye daldım.


Uluğ TÜRK Başbuğu KülTigin'in RUHU ŞAD OLSUN...