osmanlı padısahları

[Mustafa Uyar]

Sultan İbrahim Han

Babası : Sultan I. Ahmed
Annesi : Kösem Sultan (Mahpeyker)
Doğduğu Tarih : 4 Kasım 1615
Padişah Olduğu Tarih : 9 Şubat 1640
Tahttan İndirildiği Tarih : 8 Ağustos 1648
Öldürülmesi : 18 Ağustos 1648

Sultan İbrahim, 8 Şubat 1640’da kardeşi IV. Murad’ın ölümü üzerine 25 yaşında ve onsekizinci padişah olarak Osmanlı tahtına çıktı. Şehzadeliğinde çok sıkı bir saray hayatı yaşamış, kardeşleri öldürüldüğünden korku içinde büyümüştü.
Devletin doğu sınırlarındaki olaylar, İran ile yapılan Kasr-ı Şirin Antlaşması’nın imzalanması ile, saltanatından önce barış döneminin başlamasıyla sona ermişti. Yine batıda Avusturya ile ilişkiler bir düzene girmiş, daha önce imzalanmış olan Zitvatorok Antlaşması, yerine 9 madde ilave edilerek yenilenmişti. Böylelikle devlet hem doğuda hem de batıda, kısa bir süre için bile olsa savaşsız bir dönem geçirmişti.
Devletin iç huzurunun sağlanması, malî durumunun düzeltilmesi için önemli çalışmalar yapılmış, para basılmadan para ayarının düşürülerek ve vergilerin adil bir şekilde toplanarak hazinenin güçlendirilmesine çalışılmıştı.
Sultan İbrahim, orta boylu, zayıf ince yüzlü ve açık tenli idi. Gür bir sakalı ve ince bir bıyığı vardı. Kaftan giyer ve sorguç takardı.

09.02.1640 Sultan IV. Murad’ın vefatı.
Sultan İbrahim’in tahta çıkışı.31.08.1640 Galata, deniz kıyısında büyük İstanbul yangını. 01.01.1642 Şehzade Mehmed’in doğumu. (Avcı Mehmed)03.02.1642 Azak Kalesi’nin alınması için harekete geçilmesi. 15.04.1642Şehzade Süleyman’ın doğumu. Kemankeş Kara Mustafa Paşa’nın, vergilerin adil toplanması için eyaletlerde yeni tespitler yaptırması. 30.04.1642 Azak Kalesi’nin teslim olması. 25.02.1643 Şehzade Ahmed’in doğumu.26.06.1643Nasuh Paşa isyanı ve ortadan kaldırılması. 31.01.1644 Veziriâzam Kemankeş Kara Mustafa Paşa’nın idamı ve Semin Mehmed Paşa’nın sadareti. 28.02.1644 Divan Şairi Yahya Efendi’nin ölümü. 19.04.1645 Girid seferi kararı. 30.04.1645 Donanmanın Girid seferi için hareketi. 21.05.1645 Anadolu askerinin Sakız Adası’nda donanmaya katılması. 08.06.1645 Donanma’nın Navarin’e gelişi. 21.06.1645 Navarin’den hareket edilmesi. 24.06.1645 Girid’e asker çıkarılması. 25.06.1645 Ordu’nun Hanya önlerine gelmesi. 26.06.1645 Büyük İstanbul yangını. 27.06.1645 Hanya Kuşatması. 19.08.1645 Hanya Kalesi’nin teslim olması. 22.08.1645Hanya Kalesi’nin Türk ordusu tarafından işgali. 21.10.1645 Donanma’nın Girid’den İstanbul’a dönüşü. 17.12.1645 Veziriâzam Semin Mehmed Paşa’nın azli.
Başdefterdar Salih Paşa’nın sadareti. 22.01.1646 Hanya fatihi Kaptanı Derya Silâhdar Yusuf Paşa’nın idamı. 02.02.1646Budin Beylerbeyi Gazi Deli Hüseyin Paşa’nın Girid Muhafızlığına atanması ve Hanya’ya ulaşması. 09.03.1646 Kisamo Kalesi’nin fethi. 07.04.1646 Venedik’lilerin Bozcaada’ya asker çıkarması. 21.07.1646 Suda Kalesi’nin kuşatılması.07.07.1647 Kandiye kuşatması. Osmanlı Donanması’nın önünden kaçan Venedik Donanmasının bir bölümünün Epir ve Dalmaçya’ya doğru hareketleri.28.09.1647 Donanma’nın Girid’e asker ve malzeme yığınağı . 16.02.1648 Kandiye kuşatmasında düşman saldırılarının yok edilmesi.
Türk zaferi. 19.05.1648İkinci Türk zaferi. 20.05.1648 Sivas Valisi Varvar Ali Paşa’nın isyanı ve öldürülmesi. 24.05.1648 Venedik Donanmasının Çanakkale Boğazı ablukası.29.05.1648Büyük İstanbul zelzelesi. 18.06.1648 Kaptanı Derya Mehmed Paşa’nın idamı. 24.061648 Girid Serdarı Gazi Hüseyin Paşa’nın yaralanması. 06.07.1648 Girid düşman tabyalarının ele geçirilmesi. 07.08.1648 Veziriazam Ahmed Paşa’nın azli.
Kaynak: ReformTürk http://www.reformturk.com/lise-tarih-dersi/49988-osmanli-padisahlari-post101555.html
Sofu Mehmed Paşa’nın sadareti. 26.05.1648 Çanakkale Boğazı önlerine gelen Venedik donanmasının serdar Mehmed Paşa kumandasındaki kuvvetlerin top atışları neticesinde boğazdan çekilmeleri. 08.08.1648 Sultan İbrahim’in hal’i. (Padişahlıktan alınması)
Sultan IV. Mehmed’in Padişah olması. (Avcı Mehmed)

[Mustafa Uyar]

Sultan IV. Mehmed Han

Babası : Sultan İbrahim
Annesi : Hatice Turhan Sultan
Doğduğu Tarih : 2 Ocak 1642
Padişah Olduğu Tarih : 8 Ağustos 1648
Tahttan İndirildiği Tarih : 8 Kasım 1687
Ölümü : 6 Ocak 1693

Sultan IV. Mehmed, ondokuzuncu padişah olarak Osmanlı tahtına çıktı. İstanbul’da doğmuştur. Babası Sultan İbrahim’den başka hanedanın devamını sağlayacak erkek evlat bulunmadığı için doğumu çok büyük sevinç yaratmış ve üç gün, üç gece şenlik yapılmıştı. Babası Sultan İbrahim’in rahatsızlığı nedeniyle çocuk bir şehzade olarak 7 yaşında tahta çıkarıldı. Küçük Sultanı ürkütmemek için Eyüp Sultan’da yapılan kılıç alayı merasimi, küçük bir tören olarak uygulanmıştır. Hazinede yeterli para olmadığından yeniçerilere cülus bahşişi zorla toplanan paralarla ödenmiştir.
Bu dönemde devlet idaresinde boşluk olmuş, tarihimizde “Ağalar Saltanatı” dönemi başlamıştı. Ortamı uygun bulan ocakların harekete geçmesi, sipahi ulufelerinin ödenmesinin gecikmesi, İstanbul’da buhranlı günlere, isyanların çıkmasına sebep olmuştu. “Yeni Camii” (Sultanahmet camii) olayları adı verilen ve günlerce süren ayaklanmalar oldu.
Kaynak: ReformTürk http://www.reformturk.com/lise-tarih-dersi/49988-osmanli-padisahlari-post101556.html
Sultan Mehmed annesinin de desteği ile Köprülü Mehmet Paşa’yı sadarete getirerek devletin güçlenmesini sağlamış “Köprülüler Dönemi”ni de başlatmıştı. Tarihe “Avcı Mehmed” olarak geçen Sultan IV. Mehmed’in saltanat süresi:
1- Çocukluk Dönemi, Devlet idaresinin Kösem Sultan ve ağalar tarafından görülmesi.
2- “Köprülüler Dönemi”, kendisinin de savaşa katıldığı Girid’in alındığı, Orta Macaristan’ın devlet toprakları ve sınırlarının genişlediği dönemdir.
3- Viyana bozgunundan sonra devletin tekrar küçülmeye, iç karışıklıkların başladığı dönem.
Çocuk yaşında tahta çıkan ve Kanunî Sultan Süleyman’dan sonra en uzun iktidarda kalan Sultan Mehmed, orta boylu, tıknaz, beyaz tenli, seyrek sakallı ve çok ata binmekten dolayı öne eğilmiş bir vücuda sahipti. Çok iyi bir eğitim görmüş ve iyi bir şairdi. Aynı zamanda da çok iyi ata biner ve avı çok severdi.

08.08.1648 Sultan İbrahim’in hal’i.
Sultan IV. Mehmed’in tahta çıkışı. 23.10.1648 Girid’in ablukası. 26.10.1648 Sipahilerin etkisiz hale getirilmesi.
Ağalar Saltanatı’nın başlaması. 29.10.1648 Cinci Hoca’nın idamı. 03.1649 Yeniçerilerin ayaklanması. 21.05.1649 Sofu Mehmed Paşa’nın azli.
Kara Murad Paşa’nın sadareti. 07.07.1649 İstanbul üzerine yürüyen Gürcü Nebi’nin, Bulgurlu muharebesi sonunda etkisiz kılınması. 29.08.1649 Kandiya’nın ikinci kuşatması. 15.03.1650 Venedik Donanması’nın ikinci kez Çanakkale Boğazı’nı abluka altına alması. 05.08.1651 Veziriazam Kara Murad Paşa’nın istifası.
Melek Ahmet Paşa’nın sadareti. 12.11.1650 Girid’e asker malzemesi yardımı. 13.06.1651 Donanmanın Girid’e hareketi. 21.08.1651İstanbul’da esnaf ve halk ayaklanması.
Veziriazam Melek Ahmed Paşa’nın azli.
Siyavuş Paşa’nın ilk sadareti. 02.09.1651 Kösem Sultan’ın öldürülmesi. 03.09.1651 Ağalar Saltanatının sonu. 27.09.1651 Siyavuş Paşa’nın azli.
Gürcü Mehmed Paşa’nın sadareti. 20.06.1652 Gürcü Mehmed Paşa’nın azli ve Tarhuncu Ahmet Paşa’nın sadareti. 1653 Tarhuncu Ahmed Paşa’nın devletin malî durumunu düzeltmek amacıyla bir bütçe düzenlemesi. 21.03.1653 Tarhuncu Ahmed Paşa’nın idamı, yerine Kaptanı Derya Derviş Mehmed Paşa’nın sadareti. 16.03.1654 Çanakkale Boğazı deniz zaferi. 28.101654 Derviş Mehmed Paşa’nın azli, yerine Halep Valisi İbşir Mustafa Paşa’nın sadareti.25.02.1655İbşir Paşa’nın İstanbul’a gelişi. 11.05.1655 Veziriâzam İbşir Paşa’nın idamı, Kara Murad Paşa’nın sadareti. 19.08.1655 Kara Murad Paşa’nın azli.
Ermeni Süleyman Paşa’nın sadareti. 28.02.1656 Ermeni Süleyman Paşa’nın azli.
Girid Serdarı Gazi Deli Hüseyin Paşa’nın sadareti. 04.03.1656“Vaka-i Vakvakiyye” olayı.
İstanbul’da isyan. 05.03.1656 Deli Hüseyin Paşa’nın göreve gelememesi, yerine önce Siyavuş Paşa’nın getirilmesi, onun da ölümü ile Boynu Eğri Mehmed Paşa’nın sadareti. 26.06.1656 Çanakkale Boğazı’nda donanma bozgunu.
Bozcaada, Semendirek ve Limni Adaları’nın Venediklilerin eline geçmesi.