örnek olay yöntemi

ÖRNEK OLAY YÖNTEMİ


Case-work", "case-study", "case-method" da denilen bu metot, sık sık simülasyon oyunu, karar veya plan oyunu gibi teknikleri kullandığı için, bu tekniklerin adı ile de anılmaktadır.

Örnek olaylar görsel, yazılı birçok kaynaktan derlenebilir. Öğrenciler veya öğretmen, bir trafik kazasını, bir çevre sorununu, bir spor kavgasını veya dostluğunu, tıbbî veya hukukî bir olayı sözel olarak veya resim, film gibi tekniklerle sınıfa getirirler. Kısa bir sunumdan sonra öğrenciler bu konu hakkındaki fikirlerini, yani olayın nedenlerini, gelişimini ve mümkün sonuçlarını ortaya koyup tartışırlar. Seçilen olay iyi bir olay ise bunun geliştirilip yaygınlaştırılması yolları, kötü bir olay ise bunun engellenmesi ve düzeltilmesi yolları hep beraber ortaya konmaya çalışılır.

Hemen her alanda rahatlıkla uygulanabilecek ve verimli öğretim sonuçları alınabilecek bir metottur. Öğrenciler burada problem çözme tekniklerini, işbirliği içinde öğrenme, rol oynama gibi teknikleri de rahatlıkla kullanabilirler.

Örnek olay metodu, belirli bir öğretim konusu ile ilgili gerçek hayatta karşılaşılan problemlerin sınıf ortamında neden, nasıl ve sonuç ilişkisine göre incelenerek çözümlenmesi yoluyla öğrencilerin o konu ile ilgili bilgi, beceri ve tutum kazanmasını sağlamak ve benzer olaylar karşısında daha hızlı ve etkin çözüm yolları bulmalarına yardımcı olmak için kullanılır. Bu yöntem daha çok kavrama ve üstündeki bilişsel davranışların kazandırılmasında kullanılır.

Bu metottan etkili olarak yararlana bilmek için aşağıdaki hususlara dikkat edilmelidir:

Bu yöntemin kullanılabileceği uygun bir problem durumu belirlenmelidir.

Problemin ve örnek durumun sınıf içerisinde uygulanması esnasında görev alacak öğrenciler ve bunların görevleri çok iyi bir şekilde planlanmalı ve hazırlanmalı

Örnek olaydaki temel problem ve ayrıntılar iyi tespit edilmiş olmalıdır.

Örnek olayla ilgili öğrencilere ön bilgiler verilmeli; bu amaçla olay yazılı bir rapor haline getirilerek öğrencilere dağıtılmalı ya da filme alınarak gösterilmelidir. Olay sınıf önünde dramatizede edilebilir.

Örnek olayla ilgili grup tartışmasını yönlendirmek; olayın nedeni, oluş şekli ve sonuçları hakkında yorumları ortaya çıkarmak ve amaca uygun ilkeleri belirtmek amacıyla gruba yöneltilecek sorular önceden hazırlanmalı ve bunların ne zaman sorulacağı belirlenmelidir.
Tartışmalardan çıkarılacak ilke ve sonuçlar ile üzerinde görüş birliği sağlanan öneriler yazı tahtasına yazılmalıdır.

Olayların incelenmesinden çıkartılan ilke ve sonuçlardan benzer olaylarda nasıl yararlanılabileceği tartışılarak açıklığa kavuşturulmalıdır.

Örnek olay incelenmesi öğrencilerin problemli bir olaya aktif olarak katılmalarını gerektiren bir yöntemdir. Sorunlu olay gerçek ya da hayali olabilir. Olayı anlatan gerekli verileri kapsayan rapor üzerinde çalışan öğrenciler olayı öğrenir, verileri analiz eder, sorunu değerlendirirler. Tartışarak olyı nedenlerine ya da çözümüne ilişkin teklifler getirirler.

Her konu alanı ve içerikteki olay, uygulama ve problemler örnek olay biçiminde sınıfa getirilebilir. Bu konu “fen bilgisi dersinde çevrenin korunması”, “sosyal bilgiler dersinde “demokratik düşünce ve davranış”, türkçe dersinde ise “günlük konuşmalarımızda yaptığımız iletişim ve dilbilgisi hataları” gibi farklı alanları içerebilir. Öğrenciler tartışarak öğrenme imkanına kavuştukları için bu metottan oldukça hoşlanmaktadırlar. Örnek olayın konusu öğretmen ve öğrenciler tarafından birlikte belirlenebilir. Öğretmen örnek olayları ya hazır olarak alabilir; ya da kendisi hedef- davranışlar, konu ve öğrenci düzeyine uygun olarak hazırlaya bilir. Dersin içeriği ve hedef davranışlarla ilişkili olmak kaydıyla öğretmenler gazete, dergi, televizyon, bilimsel kitaplar, bibliyografiler, filmler ya da gerçek yaşamdan örnek durumları örnek olay olarak sınıfa getirebilirler. Çeşitli kamu ve özel kuruluşlarının kütüphaneleri ve kayıtları da bu yöntemin uygulanması açısından zengin materyaller bulundurmaktadır. Ayrıca milli eğitim bakanlığına bağlı FRTM merkezinde bu yöntemle ilgili örnek film ve teyp kasetleri bulunmaktadır. Bilgisayar teknolojinin gelişimiyle birlikte hemen hemen tüm derslere ilişkin örnek CD,DVD ve multimedya programları örnek olay yönteminin kullanılmasına zengin ve çok çeşitli olanaklar sağlamaktadır. Çoklu ortam, kişisel bilgisayar ortamında ses, görüntü ve animasyonu bir arada kullanmayı sağlayan yeni medya türlerini hizmetimize sunan bir teknoloji platformudur.


Eğer örnek olay öğretmen tarafından hazırlanacak ya da yazılacaksa şu noktalara dikkat edilmelidir:

Örnek olay gerçek mi
Örnek olay anlamlı mı
Örnek olay orijinal mi
Örnek olay kendi içerisinde mantıklı ve bütünlük taşıyor mu
Örnek olay öğrenme ilkelerine göre düzenlenmiş mi .

Bununla birlikte örnek durumun dersin hedef- davranışları ve konularla ilişkili olması önemlidir.


Örnek Olay Yönteminin Faydaları

Öğrenciler, farklı problemlerin çözümüne ilişkin başkalarının ya da otorite figürlerinin açıklamaları yerine kendileri gerçek yaşamın problemleri ile yüz yüze gelirler.

Öğrenciler belli bir sorunla ilgilendikleri için ilgi, güdü ve dikkatleri genellikle yüksektir.

Öğrenciler ders kitabı dışındaki içerik ve materyallerden de yararlanma imkanı bulmuş olur.

Tüm öğrencilerin tartışmalara katılası sağlanır.

Problem çözme becerisi ve alışkanlığı geliştirilir.

Üst düzeyli hedef davranışlar öğrencilere kazandırıldığından, öğrencilerde kavrama, analiz, sentez ve değerlendirme becerisi daha iyi gelişir.

Öğrenciler diğer öğrenci arkadaşları ile sürekli bir iletişim içersinde bulunmalarından dolayı farklı görüş ve düşüncelere saygı duyma alışkanlığı kazanırlar.

Etkili dinleme ve karar verme becerisi geliştirir.

Öğrencilere diğer öğrencilerle çalışma imkanı sağlanır.


Örnek Olay Yönteminin Sınırlılıkları

Yöntemin çok iyi planlanması gerekir.

Öğrenciler yeterli düzeyde bilgi, beceri ve ön bilgilere sahip değilse yöntemin öğrenme-öğretme hedeflerini gerçekleştirmesi mümkün değildir.

Uzun zaman alır.

Öğrencilerin ve öğretmenin yapacağı etkinliklerin önceden çok iyi hazırlanması ve planlanması gerekir.

Kalabalık sınıflarda uygulanması zordur.

İncelenmesi düşünülen olaya tam olarak uyan bir örnek olay yamak bazen güç olabilir.

Yöntemin uygulanması esnasında bazı öğrenciler başat bazıları da çekinik durabilirler. Öğrencilerin bazıları bu tür etkinliklere katılmak istemeyebilir.
Sınıfı kontrol etmede, tartışmaları yönetmede ve değerlendirmede zorlukla karşılaşılabilir.

Örnek Olay Yönteminin Kullanılması

Dersin hedef-davranışlarına ve öğrencilerin seviyelerine, olgunluk düzeylerine uygun bir örnek olay oluşturunuz.

Öğrencilerin örnek olaylar üzerinde daha bilinçli ve etkili çalışmalarını sağlamak için yönteme ısındırma etkinlikleri ekleyin

Örnek olayı, süreçte görev alacak öğrencileri ve bunların rollerini açık bir biçimde hazırlayınız gerekirse yazınız. Eğer öğretmen gerçek bir olayın sınıfında tartışılmasını istiyorsa yer zaman ve kişi isimlerini değiştirmeyi unutmamalıdır.

Olayın dersin amaçları yönünde ve öğrencilerin konudan uzaklaşmadan tartışmalarını sağlayacak ipuçları ve sorular hazırlayınız.
Olaya ilişkin gerekli materyallerin ve kaynakları öğrencilerle birlikte hazırlayınız.

Örnek olayın tüm aşamalarında nelerin ne kadar süre ile nasıl uygulanacağını planlayınız.

Örnek olay etkinliğinin amacına ulaşıp ulaşmadığını sürekli kontrol ediniz. Bu konuda sorular yardımıyla öğrencilerden dönüt alınız.
Öğrencilerin bu etkinlikten yararlanabilmeleri için olayı iyice anladıklarından emin olun.

Öğrencilerin yanlış yorumlama ve kavramalarını önlemek için yerinde ipuçları veriniz ve düzeltmeler yapınız.

Örnek olay ve konular hakkında öğrencilerin görüşlerine yer veriniz.
Bu yöntemi daha etkili ve zengin kılmak için, öğrenci merkezli yöntem ve tekniklerin örneğin; soru-cevap, demonstrasyon v.b kullanılmasını sağlayınız.



Örnek


Hazırlayan ve uygulayan:

3 yaşında bir çocuk kaçırıldı.


Gazetelerde sık sık bu tür haberlere rastlamaktayız. Bu küçücük çocukların kaçırılması ya ailesinin varlıklı olması yada sapık hasta ruhlu bir insanın bu zavallı yavrucaktan kötü bir şekilde faydalanmak istemiş olmasıdır. Bu şekilde bir çocuğun kaçırılma olayı genellikle sokakta oynarken oluşmaktadır. Kötü niyetli insan, saf olan çocuğa ya tanımadığı bir akrabasıymış gibi yada herhangi bir yiyecek maddesi ile sempatik şekilde yaklaşarak emeline ulaşmaktadır. İşte bu olayı anlatarak sınıfta örnek olay şeklinde işleyeceğiz.

1-Öncelikle küçük bir çocuğun tanımadığı biri tarafında çikolata ile kaçırıldığı anlatılmalı,

2-Bu çocuğun ailesinden ve sıcak yuvasından uzun zaman ayrı kaldığı, aç bırakıldığı, soğuk yerde yatırıldığı ve çok korktuğu anlatılmalı

3-Anne ve babasının ondan ayrı olduğu zamanlarda onun için ne kadar çok korktukları ve ağladıkları anlatılmalı,

4-Polislerle birlikte ailesinin onu kurtarmak için çabaladıkları ve uzun zamanın sonunda onu kurtardıkları

5-Ama bu süre zarfında çocuğun hasta olduğunu ve kurtarıldıktan sonra önce hastaneye gitmek zorunda kaldığı anlatılmalıdır.

6-Sınıftaki çocuklarla rol dağılımı yapılarak bu olay canlandırılabilir.

7-Son olarak oyun sonunda sınıftaki öğrencilere tanımadığımız birilerinden yiyecek, oyuncak gibi şeyleri almamamız gerektiği açıklanmalı.

8-Tanımadığımız birileriyle hiçbir yere gitmememiz gerektiği açıklanmalı, anne ve babamızın
sözünden çıkmamamız gerektiği sıkı sıkı tembihlenmelidir