Proje tabanlı öğrenme

ÖĞRETİM YÖNTEM-TEKNİKLERİ VE ÖRNEK UYGULAMALAR,

PROJE TABANLI ÖĞRENME

Hızla değişen toplum, eskisinden çok daha farklı niteliklere sahip bireyler yetiştirilmesini gerekli kılmaktadır. Günümüz toplumları yalnızca bir takım bilgileri kazanmış bireyler değil; düşünen, araştıran,proje üreten, problem çözen bireyler yetiştirmeyi amaçlamaktadır. Bu nedenle, öğretimin amacı da öğrencilere anlamayı, düşünmeyi, üretmeyi ve problem çözmeyi öğretmek olarak değişmektedir.


2.1. Proje Tabanlı Öğrenme Nedir?


İlk kez Kilpatrick’in 1918’de yayımladığı “Proje Yöntemi” adlı makalesinde tartışılmış olan proje tabanlı öğrenme (Wrigley, 1998), gözlem ve karşılaştırmalarla elde edilen bilgilerin, eski bilgilerle birleşimi sonucu ortaya çıkan düşüncelerin resim, elişi, söz ve yazı ile somut ya da soyut biçimde anlatılmasına dayanmaktadır (Oğuzkan, 1989, s.74; Hesapçıoğlu, 1994, s.128).Proje kavramı, öğrenmenin projelendirilmesi, bir başka deyişle, yönlendirilmesi anlayışına işaret etmekte; tekil öğrenmeden çok belli bir amaca dönük ilişkisel öğrenmeyi vurgulamaktadır. Projeyi bir hedef olarak değil, alt yapı unsuru olarak ele almakla da proje tabanlı öğrenme, öğrenmenin ürün değil süreç boyutunu vurgulamakta ve öğrenmeye, arzu edilen ölçüde öğrenene özgü bir yapı kazandırmaktadır (Erdem ve Akkoyunlu, 2002, s.2). Projelerin öğrenmeyle ilişkilendirilmesiyle de proje tabanlı öğrenme kavramı ortaya çıkmaktadır.
Proje tabanlı öğrenme, öğrencilerin somut bir şeyler üretmek amacıyla tek başlarına ya da küçük gruplar halinde gerçek yaşam konuları ya da problemlerini derinliğine incelemek için uzun süre çalışmaları temeline dayanan bir öğrenme yaklaşımıdır. Buna göre bir proje tabanlı öğrenme etkinliği dört temel öğeyi içermektedir. Bunlar; geniş bir zaman, işbirliği, inceleme ya da araştırma ve bir görevle ilgili performans ya da gösteridir.


2.2. Proje Tabanlı Öğrenmenin Özellikleri Nelerdir?


Proje tabanlı öğrenme, geleneksel öğretim yaklaşımlarından çok farklı özellikler göstermektedir. Bu özellikler şöyle sıralanabilir:
• Proje tabanlı öğrenmenin temel özelliklerinden biri öğrenci yönelimli olmasıdır. Öğrenciler konuyu olduğu kadar, projenin kapsamı ve yapısını belirleme fırsatına sahiptir. Öğrenciler projeleri, kendi ilgi ve yeteneklerine uygun olarak gerçekleştirme özerkliğine sahiptirler (Thomas, 2000;Moursund, Bielefeldt ve Underwood, 1997).
• Proje tabanlı öğrenme etkinlikleri birkaç dersten bir öğretim yılına kadar geniş bir zaman periyoduna gereksinim duyar (Moursund, Bielefeldt ve Underwood, 1997). İyi bir proje bir hamlelik bir etkinlik değildir, proje uzun süreli bir zaman gerektirir. Proje, günler haftalar hatta aylar alabilir (Simkins, 1999).
• Projeler genellikle bir çok disiplini ilgilendirir. Öğrenciler proje çalışmalarında bir çok bilim alanından yararlanırlar. Öğrencilerin kapsamlı bir bilgi ve beceri seti kullanmaları ve bilgi ve becerilerini sergilemeleri beklenir. Örneğin, bir köprü projesi geliştiren bir öğrenci, geometrik şekiller, grafik, istatistiksel veriler, sosyal bilimler, fizik, sanat ve teknolojiden yararlanacaktır (Moursund, Bielefeldt ve Underwood, 1997).
• Projeler öğrencilerin ilgilendikleri gerçek dünya problemlerini ele alır (Curtis, 2002). Öğrenciler projeler yoluyla gerçek dünya ile etkileşir (Simkins, 1999). Bu nedenle, proje tabanlı öğrenme,gerçekçilik özelliğine sahiptir ve sınıf dışıyla da ilgilidir (Thomas, 2000).
• Projeler yönlendirici soru ya da problemler üzerine odaklanır. Özgün bir soru ya da problem kavram ve ilkeleri düzenlemede bir çatı sağlar (Thomas, 2000; Ferretti ve Okolo, 1996). Kavramlar ve ilkeleri düzenleyen gerçek bir dünya problemi etkinlikleri sürükler ve yönlendirir. (Ladewski,Krajcik ve Harvey, 1994). Yapılandırılmamış açık uçlu problemler proje tabanlı öğrenmede temeldir. Açık uçlu problemler şaşırtıcı karmaşık ve çözümü önceden belli değildir; bu nedenle problemin iyice anlaşılması için çok fazla bilgi toplanması gerekir (Howard, 2002).
• Projeler, bir ürün, sunu ya da performans geliştirmeyi içerir. Projeler, öğrencilerin problemlere çözüm olarak ortaya koydukları eserlerin geliştirilmesine yol açar, alanla ilgili anladıklarını yansıtır ve arkadaşlarının düşüncelerini belirlemelerine olanak verir (Ferretti ve Okolo, 1996).
• Projeler, bir amacı gerçekleştirmek için birlikte çalışma olarak adlandırılan işbirliği içinde çalışmayı gerektirir. Öğrenciler iki ya da daha fazla kişiden oluşan takımlar halinde çalışabilirler (Simkins, 1999). Takımlar aynı sınıftan, diğer sınıflardan ya da uzak okullardaki öğrencilerden (web) oluşabilir (Moursund, Bielefeldt ve Underwood, 1997).
• Projeler çoklu ortam teknolojisi gibi bilişsel araçlardan yararlanmayı sağlar. Teknoloji, proje tabanlı öğrenmeyi destekler. Öğrenciler gerekli bilgileri toplamada, analiz etmede ve yorumlamada veri tabanı gibi teknolojik araçları kullanırlar. Elektronik posta gibi online başvuru araçları sınıf dışındaki dünyayla iletişim kurmaya yardım eder (Solomon, 2003).



2.3. Proje Tabanlı Öğrenmenin Yararları Nelerdir?


Proje tabanlı öğrenmenin, hem öğrenen hem de öğreten açısından birçok yararları vardır. her şeyden önce proje tabanlı öğrenme motivasyonu artırır. Proje tabanlı öğrenme, öğrenci ilgi ve isteklerini toplar ve harekete geçirir (Solomon, 2003). Proje tabanlı öğrenmede öğrenciler önemli bir soru ya da problem durumu içindeki önemli kavramları öğrenmek için motive olurlar (Blumenfeld ve diğerleri, 1991).
Proje tabanlı öğrenme, öğrenci ve öğretmenlerde değişik konuşma ve liderlik becerileri, araştırma becerileri ve işbirliği gibi beceriler geliştirir (Holst, 2003). Bir projeyi gerçekleştirme süreci, deneyler yapma, buluş temelli öğrenmeyi gerçekleştirme, yanlışlardan öğrenme, beklenmeyen güçlüklerle karşı karşıya geldiklerinde onu yenme konusunda öğrencilere cesaret verir (Moursund, 1998). Proje tabanlı öğrenme yoluyla öğrencilerde diğerleriyle iyi çalışma becerisi, doğru kararlar alma, inisiyatif alma ve karmaşık problemleri çözme gibi beceriler gelişmektedir. Projeler, yüksek düzeyde düşünme süreçleri için fırsatlar sağlar. Süreçler dikkate alındığında proje üzerinde çalışmanın, öğrencilerin derinliğine bilgi edinmeleri yanında iletişim becerileri, takım çalışması becerileri, problem çözme becerileri, karar verme becerileri ve yaşamboyu öğrenme becerilerini geliştirdiği görülmektedir.
Proje tabanlı öğrenmede öğrenciler birbirleriyle daha fazla işbirliği ve daha az bağımsız çalışma yaparlar(Carr ve Jitendra, 2000). Proje tabanlı öğrenme sürecinde öğrenciler çok yönlü iletişim kurarlar ve kendi öğrenmelerinden sorumlu olduklarını kavrarlar. Bir takım olarak iş üretmeyi öğrenirler (Preuss, 2002).Proje tabanlı öğrenme problemleri çözme ve konuları derinliğine anlamada disiplinlerarası yaklaşım kullanmayı gerektirir (Solomon, 2003). Öğrenciler açık uçlu sorulara yanıt vermek için matematik, sosyal bilgiler, edebiyat, fen alanlarıyla ilişki kurarlar. Öğrenciler öğrendiklerini unutmazlar, gerçek dünya problemleri için öğrenmeye başvururlar çok az geri çekilirler ve çok az disiplin problemleri yaşarlar. Kısaca öğrenciler öğrenme konusunda heyecanlıdırlar (Curtis, 2002).
Proje tabanlı öğrenme, öğrencilerin gerçek dünya sorunlarıyla karşılaşmalarına olanak sağlar (Blumenfeld ve diğerleri, 1991). Projeler, öğrencileri önceden belirlenmiş bir çözümü olmayan, karmaşık gerçek dünya problemlerini incelemeye yöneltir. Öğrenciler, işlerinin, çözülmesi gereken gerçek bir dünya problemi olduğunu ya da diğerlerini de çarpan bir proje olduğunu anladıklarında daha çok çalışmak için güdülenirler (Solomon, 2003).
Proje tabanlı öğrenmenin en açık sonucu, öğrencilerdeki başarı ve kişisel gelişimle (kendine güven, sorumluluk, benlik saygısı vb.) ilgili artan kıvanç duygusu, artan devam oranı ve diğerlerine empati duymadır. Öğrencilerin başarısı, yaptıkları sunularla onların güven ve coşkusunu yansıtır. Öğrenciler, proje tabanlı öğrenmeyle meşgul olduklarında özgün koşullar altında önceden belirlenmiş program becerilerini (okuma, yazma vb.) uygulamaya devam ederler (Carr ve Jitendra, 2000). Proje tabanlı öğrenme deneyimler yoluyla öğrenme anlamına gelir. Projeler, ciddi ve özgün deneyimler yoluyla öğrencileri öğrenmeyle meşgul ederler. Projeler, öğrencilerin bireysel farklılıklarını, öğrenme stillerini, yetenek ve yetersizliklerini dikkate alan alternatif yaklaşımlara izin verir (Solomon, 2003).


2.4. Proje Tabanlı Öğrenmenin Aşamaları Nelerdir?


Proje tabanlı öğrenmenin gerçekleştirilmesinde kimi temel aşamalar vardır. Söz konusu aşamalar temelde aynı olmakla birlikte, bu alanda çalışanların bakış açılarına göre farklı biçimlerde ele alınmaktadır.Wrigley (1998), çoğu projenin konu seçme, plan yapma, ürün geliştirme ve sonuçları diğerleriyle paylaşma aşamalarından oluştuğunu belirtmektedir. Solomon (2003) proje tabanlı öğrenmedeki aşamaları; proje fikrinin ortaya konulması, zamanlamanın belirlenmesi, etkinliklerin planlanması, değerlendirme planının yapılması, projenin gerçekleştirilmesi, proje sonuçlarının paylaşılması olmak üzere altı başlıkta toplamaktadır. Moursund (1999) ise bir proje tabanlı öğrenme dersi için; projeye başlama, projeyi planlama, projeyi tamamlama olmak üzere üç aşamadan oluşan 21 adım önermektedir.
Proje tabanlı öğrenme ortamında ya da sürecin oluşturulmasındaki aşamaları şöyle sıralamak olanaklıdır (Erdem, 2002):
• Hedeflerin belirlenmesi
• Yapılacak işin ya da ele alınacak sorunun belirlenip, tanımlanması
• Sonuç raporunun özelliklerinin ve sunuş biçiminin belirlenmesi
• Değerlendirme ölçütlerinin ve yeterlik düzeylerinin belirlenmesi
• Takımların oluşturulması
• Alt soruların belirlenmesi, bilgi toplama sürecinin planlanması
• Çalışma takviminin oluşturulması
• Kontrol noktalarının belirlenmesi
• Bilgilerin toplanması
• Bilgilerin örgütlenip raporlaştırılması
• Projenin sunulması


2.5. Proje Tabanlı Öğrenmede Öğretmen ve Öğrenci Rolleri Nelerdir?


Proje tabanlı öğrenmede, öğrenciler amaçları oluşturma, bilgi sağlama ve karar verme etkinlikleri için birlikte çalışırlar. Öğrenciler yalnızca problem çözmek değil, ulaştıkları sonuçları iletmek için araştırma yoluyla kazandıkları bilgiye başvururlar (Horward, 2002). Öğrenmeye araştırma temelli bir yaklaşım olan proje tabanlı öğrenmede öğrenciler bir ürün ortaya koymak için çeşitli disiplinlerden elde ettikleri bilgileri kullanırlar. Öğrencilerin kendi bilgilerini yapılandırmaları istenir.
Proje tabanlı öğrenmede öğrenciler, özgün, program temelli ve disiplinlerarası problemleri çözmek için grup olarak çalışırlar. Öğrenciler, bir probleme nasıl yaklaşacaklarına ve ne tür etkinliklerin yapılması gerektiğine kendileri karar verirler. Çeşitli bilgi kaynaklarından bilgi toplarlar ve topladıkları bilgiyi analiz ederler, sentezlere giderler ve üretirler. Öğrenmeleri değerlidir; çünkü, kimi gerçeklerle ilişkilidir (bağlantılıdır) ve işbirliği ve yansıtma gibi yetişkin becerilerini içerir. Sonuçta öğrenciler, elde ettikleri yeni bilgileri gösterirler ve ne kadar öğrendikleri ve öğrendiklerini ne kadar iyi ifade ettiklerine karar verilir (Solomon, 2003).
Proje tabanlı öğrenmede, öğrenci, ilgisini çeken etkinliklerle öğrenme ortamında etkin katılım içindedir.Proje tabanlı öğrenmede, öğrenci sorunları belirler, düşünceleri tartışır, tahminde bulunur, bilgi toplar,verileri grafik ile gösterir, sonuç çıkarır, düşünceleri birleştirir ve bir ürün oluşturur (Blumenfeld ve diğerleri, 1991). Proje tabanlı öğrenmede öğretmenler daha fazla rehberlikte bulunurlar ve daha az ders anlatırlar (Carr ve Jitendra, 2000).
alıntıdır