10 Gazozdan 9'unda Alkol Çıktı

10 Gazozdan 9'unda Alkol Çıktı
Tüketiciler Birliği'nin TÜBİTAK'a incelettiği gazozlarda alkol çıkması kamuoyunda büyük yankı uyandırdı. Üreticiler sessiz. İşte alkol çıkan gazozların markaları...

Tüketiciler Birliği Başkanı Bülent Deniz, binlerce vatandaşın olaya tepki gösterdiğini hatırlatırken, firmalara soruyor: "Suskunluğunuz alkolü kabul ettiğiniz anlamına mı geliyor?" Tartışmadaki en önemli hususun ister doğal yolla oluşsun ister dışarıdan katılsın, tüketicilerin alkol konusunda bilgilendirilmemesi olduğunu vurgulayan Deniz şöyle konuşuyor: "'Neden var' demiyoruz? Niçin alkol uyarısının olmadığını soruyoruz. Çünkü bir adım sonrası toplu davalardır."

Tarım ve Köyişleri Bakanlığı'nın açıklamalarının gazozlarda çıkan alkol konusunu açıklığa kavuşturmadığını dile getiren Deniz, firmaların 'ethenol' kullanıyoruz savunmasına da itiraz ediyor. Basın açıklamasından iki saat sonra firmaların açıklama yapmasını ve hemen karşı atağa geçmesini beklediklerini belirten Deniz, konunun Meşrubatçılar Derneği'ne havale edilmesine tepki gösteriyor. Birlik başkanı, "Ethenol ve etil alkol aynı. Firmalardan Adese, ayrıntılı bir açıklama yaptı.



Ülker internet sitesinde kısa bir duyuruda bulundu. Uludağ da derneğin açıklamasını web sayfasına koymakla yetindi. Acaba firmaların suskunluğunu korumaları, olayı zımnen kabul ettikleri anlamına mı geliyor?" diye soruyor. Gazozlarda 'alkol bulunur' ibaresinin yazılmamasını 'tüketicinin aldatılması' şeklinde yorumlayan Tüketiciler Birliği Başkanı Bülent Deniz, Batı'da olduğu gibi tüketicilerin manevî tazminat davası açabileceğini söylüyor. Ancak şu aşamada tüketicilerin sağlıklı bilgilendirilmemesi ile ilgili olarak gazoz üreticilerini henüz mahkemeye vermeyi düşünmediklerini ifade ediyor. Böyle bir adımı ancak konunun kamuoyunda daha ayrıntılı tartışılmasından sonra atabileceklerini kaydediyor. Bu çalışmayı yaptıktan sonra tüketicilerden çok yoğun tepki aldıklarını da dile getiren Deniz, son bir hafta içinde birliğe 5 binden fazla e-posta gönderildiğine dikkat çekiyor: "İnsanlar kendi sağlıklarının tehlikeye atılmış olmasının dışında, bu gazozları içirdikleri çocuklarına verilen zarara da tepkili. Hatta bu durum tepkilerin şiddetini artırıyor."

Tüketiciler Birliği, piyasadaki 10 farklı gazoz markasına ait numuneleri Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) Marmara Araştırma Merkezi'nde inceletti. Geçen hafta basına açıklanan analiz sonucunda bütün gazozlarda alkol bulunduğu tespit edildi. Kamuoyunda büyük yankı uyandıran çalışmaya göre piyasada en yaygın pazara sahip 10 gazoz markasının hepsinde litrede 0,2 ile 1,56 gram arasında değişen oranlarda alkol bulunuyor. Gazozların içeriğinde alkole rastlanması ise herkesi şaşkına çevirdi. Kimi vatandaşlar, 'Biz bunca yıldır alkol mü alıyorduk?' sözleriyle isyanını dile getirirken, kimi de 'Aldatıldık, artık kime güveneceğiz?' diye sitemde bulunuyor. Tarım ve Köyişleri Bakanı Mehdi Eker, konuyla ilgili olarak inceleme başlattıkları bilgisini verirken, TÜBİTAK'a müracaat edeceklerini, alkolün sonradan ilave edildiğinin ortaya çıkması halinde de gereğini yapacaklarını açıklamıştı.

Üreticiler ise sessizliğini korumada ısrar ediyor. Firmalar açıklama için Meşrubatçılar Derneği'ne işaret ederken, dernek üretimin hiçbir safhasında hariçten alkol takviyesinin yapılmadığını, tespit edilen alkolün tamamen üretim sürecindeki doğal fermantasyondan kaynaklandığını duyurmuştu. Analizi yapılan ürünler arasında Sensun ve Sprite gazozlarının üretimini Coca-Cola firması gerçekleştiriyor. Fruko ve Seven Up, Pepsi firmasının markaları iken, Akmina süt ve yoğurt ürünleri ile kamuoyunda bilinen Danone'ye ait. Adese, Kipa ve Tansaş ise kendi adlarına başka firmalara üretim yaptırıyor. Çamlıca, Ülker Grubu'nun ürünü iken, Uludağ Bursa merkezli ve gazoz konusunda ün yapmış bir marka.

Gazozda alkol bulunmasından en çok perakende ve bakkal sektörü etkilendi. Bakkallar ve Bayiler Federasyonu Genel Başkanı Bendevi Palandöken, bakkal esnafının bu yüzden büyük zarar gördüğünü duyurdu. Palandöken, TÜBİTAK'a konuyla ilgili olarak bir yazı gönderip bilgi istediklerini belirtirken, haberler yüzünden satışların önemli oranda azaldığını açıkladı. Öte yandan Tüketici Koruma Derneği Gıda Komitesi Başkanı Kemal Özçelik, okullarda satılan içecekler konusunda da araştırma yapmayı planladıklarını söyledi.

Uzmanlara göre, bütün gazozların üretiminde tat ve kokuyu düzenleyen esansların suda çözülebilmesi için etil alkol kullanılıyor. Üretim aşamasından sonra da etil alkol asli unsurunu kaybetmiyor. Alkol yerine başka bir maddenin de kullanılabilmesi mümkün, ancak maliyet nedeniyle propylen glycol denilen bu madde tercih edilmiyor. Tüketici Haklarını Koruma Derneği ise geçen aylarda Coca-Cola'ya içeriğinin şişelerde tam olarak yer almaması ve tüketiciye sunuluş biçiminde yasal eksiklikler bulunduğu gerekçesiyle, üretiminin durdurulması ve satışının engellenmesi talebiyle dava açmıştı.

Gelişmiş ülkelerde tüketici haklarının korunmasına özellikle sağlık alanında çok büyük önem gösteriliyor. Amerika'da Los Angeles Mahkemesi, 40 yıl boyunca günde iki paket Marlboro içen Boeken'ın, 'sigaranın zararları konusunda yeterince uyarılmadığı' sonucuna vararak üretici firmayı 3,5 milyar dolar tazminata mahkum etmişti. Hindistan Yüksek Mahkemesi Coca-Cola ve Pepsi'de tarım ilacı kullanıldığını gerekçe göstererek içeriğinin açıklanmasını, aksi takdirde yasaklanacağı kararını almıştı. Yine Amerika'da teflona kayganlığını veren C-8 maddesi, çevreye ve insan sağlığına zararlı' diyen ABD'deki Çevre Koruma Kurumu'nun, 'DuPont' firmasına dava açma hazırlığı yapması büyük tartışmalara neden olmuştu.