Bulaşıcı sarılıklar (Hepatit A ve B)

Hepatit çeşitli etkenlerin neden olduğu bir karaciğer iltihabıdır. Bu etkenlerden bazıları virüslerdir. Tespit edilebilen A , B, C, D ve E virüsleri vardır. Bunlar karaciğer hücrelerine yerleşerek, hücreleri hasara uğratır ve işlevlerini bozarlar.

Hastalık belirtileri nelerdir?
Aşırı halsizlik, çabuk yorulma, bulantı, kusma, çay rengi idrar yapma, eklem ağrıları, karın ağrıları ve bazen sarılık (göz içi ve tüm vücutta olabilir.)

Hepatit B Nedir?
Karaciğer iltihabı yapan virüslerin önemlilerindendir.

Nasıl bulaşır?
Bulaşma kan yoluyla (iğne, kesi, cerrahi müdahele vb.) ve cinsel yolla olur. Yani Hepatit B’yi taşıyan birinden alınan kanla ya da iyi steril edilmemiş jilet ve makasların kulak delme sırasında steril olmayan aletlerin kullanımıyla bulaşır. (Ayrıca hamilelikte anneden bebeğe geçebilir.)

Dünyada yaklaşık 300 milyon, ülkemizde de 5 milyon civarında kişi Hepatit taşıyıcısıdır.

Hepatit B taşıyıcısı ne demek?
Virüsün bulaştığı kimselerde hastalığın aktif olmaması ancak bağışıklığın gelişmemiş olup virüsü karaciğerde bulundurmaya devam etmesi ve kanında da virüsün bulunması durumudur. (Hasta değil, ama hastalık mikrobunu kanında taşır ve bulaştırabilir.) Taşıyıcı olmak siroz ve kanser riski taşımaktadır. Bu yüzden hastalığın aktifleşip aktifleşmediğini zaman zaman tetkiklerle takip etmelidir. (Hepatit antijen ve antikorları, karaciğer enzimleri olan AST, ALT testlerine bakılır.)

Hepatit B’den nasıl korunulur?
Aşılanarak. Birinci aşı yapıldıktan bir ay sonra ikinci aşı, altı ay sonra da üçüncü aşı yapılır. Beş yıl sonra ANTİ HBs bakılarak bir doz daha yapılır.

Kimler aşı olabilir?
Hepatit B taşıyıcısı olmayan ve bağışıklığı olmayanlar, yani anti HBs negatif olanlar aşılanabilir.

Aşılandıktan sonra bağışıklık nasıl anlaşılır?
Anti HBs denen antikor testi yapılır. Üç kez aşı yapıldıktan bir ay sonra Anti HBs testine bakılır. Pozitif (+) olmalıdır, eğer Negatif (-) ise, yani antikor oluşmamışsa bir daha aşı yapılabilir.

Tedavi ve korunma nasıldır?
En iyi tedavi, istirahat, dengeli ve yeterli beslenmedir. (Sindirimi kolay ve şekerden zengin gıdalar alınmalıdır.) Günümüzde değişik bir çok ilaçla sarılığın tedavisinin yapılmasına çalışılmakta ve önemli ilerlemeler kaydedilmektedir. Kan ürünleri ile ilişkisi olacak kişinin dikkatli olması, aşıları yoksa yaptırması uygun olacaktır. Ailede taşıyıcı biri varsa diğer tüm fertler mutlaka aşılanarak korumaya alınmalıdır.

Hepatit A nedir?
Karaciğerde iltihaplanma yaparak bulaşıcı sarılığa yol açar. Toplu yaşanılan yerlerde (ev içi, kreş, anaokulu, kışla gibi) salgınlara neden olur. Ülkemizde toplumun büyük bir kısmı çocukken bu hastalığı geçirir ve ömür boyu bağışık kalır. Sürekli vücutta taşınmaz, siroz ve karaciğer kanseri oluşturmaz.

Nasıl bulaşır?
Hepatit A virüsü bulunan idrar, tükrük, dışkıyla kirlenmiş su (deniz, tatlı su) ve besinlerin ağız yoluyla alınmasıyla bulaşır.

Hepatit A’dan nasıl korunulur?
Öncelikle hijyene dikkat ederek ve aşılanarak korunulur.
İkinci yaştan sonra altı ay ara ile iki kez olmak üzere, iki aşı yapılır. Ömür boyu bağışıklık sağlanır. Hastanın kullandığı eşyalar (tabak, bardak, çatal vs.) kullanılmamalıdır. Bu hastalar için kullanılmış olan malzemeler çamaşır suyuyla dezenfekte edilmelidir. En etkili kişisel korunma, hasta kişilerin sağlıklı kişilerle temasının denetlenmesidir. Salgınlar durumunda içme suları kaynatılmalıdır. Her bireyin yemek öncesi ve sonrası ellerini sabun ve su ile yıkaması, bulaşmayı çok büyük bir oranda önleyecektir.

Kimler aşılanabilir?
Hepatit A‘ya karşı bağışıklığı olmayanlar ve iki yaş üstündekiler aşılanabilir.

Hepatit A geçirmekte olan ve geçirmiş olana aşı yapılmaz. Aşı koruyuculuk süresi 10-20 yıl arasındadır.

C ve D Hepatitler, B’ye benzer şekilde bulaşır ve ciddi hasar yaparken, E Hepatit ise A gibidir. A ve B dışındaki Hepatitlerin henüz aşısı yoktur.