-
Romatizmal hastalıklar
Romatizma kelime anlamı ile eklemlerde kötü özellikli iltihaplı sıvı birikmesi demektir. Romatizmal hastalıklar genel itibariyle kronik (süreklilik gösteren) olup, hastalık tanısı konduğunda, kişi bu hastalıkla yaşamayı öğrenmelidir.
Romatizmanın ne gibi çeşitleri vardır?
Romatizmalar oturdukları dokulara göre çeşitlenir. Eklem romatizmaları (osteoartrit, romatoid artrit), yumuşak doku romatizmaları (fibromiyalji, boyun ağrısı, bel ağrısı) ve kemik erimesi (osteoporoz) bunlar arasında en sık görülenleridir. Çoğunlukla romatizmal hastalıklar eklemlerden başlayıp, hastalığın tipine göre eklemlerde şekil bozukluklarına ve kalıcı değişikliklere neden olurken, bir kısmında iç organlarda da (akciğer, böbrek, karaciğer vb.) harabiyet yapabilmektedir. Vaskülitler (damar romatizmaları) dediğimiz grupta ise öncelikli hedef damarlardır. Eğer iç organları besleyen damarlar etkilenmişse solunum, böbrek yetmezliği, sindirim sistemi yakınmalarına neden olabilmektedir.
Sıklıkla hangi şikayetler olur?
Ağrı: En sık rastlanan, hastayı en fazla rahatsız eden bir şikayettir. Başta eklemler olmak üzere kaslar, yumuşak dokular ve iç organlara ait olabilir.
Şişlik: Yine, en çok eklemlerde ve daha seyrek olarak da yumuşak dokularda ortaya çıkar. Eklem şişi iltihabı değişikliklere bağlı olarak gelişirse, buna artrit denir.
Hareket kısıtlaması: Ağrı ve şişler hareket fonksiyonunun bozulmasına neden olur. Hareket bozukluğu ve kısıtlanması da hastanın yaşantısını zorlaştıran önemli bir sorundur.
Şekil bozuklukları: Ağrı ve şişlik geçici olabildiği gibi zaman zaman tekrarlayarak sürebilir. Eğer sürekli ve ilerleyici ise şekil bozuklukları ve sakatlıklar ortaya çıkar.
Her cins ve yaşta görülür mü?
Romatizmal hastalıklar genel olarak kadınlarda daha sık görülmekte ve yaş ilerledikçe sıklığı artmaktadır. Bununla birlikte erkeklerde daha sık görülen (gut, ankilozan spondilit) ya da ön planda gençlerde görülen (örnek: sistemik lupus eritematozus) hastalıklar da vardır. Romatizmal hastalıklar çocukluk çağında da görülebilir
En sık görüldüğü şekiller neler?
Romatizmal hastalıkların en sık görülen hem de en önemli olanları yumuşak doku romatizmaları, artroz (kireçlenme), romatoid artrit, ankilozan spondolit (belkemiği romatizması), kollajen hastalıklar (yaygın iltihabi bağ dokusu hastalıkları), akut eklem romatizması ve guttur.
Tedavide neler yapılır?
Romatizmal şikayetleri olan bir hastada yapılması gereken ilk iş, doğru ve kesin teşhistir.
Daha sonra nasıl bir tedavi uygulanacağına karar verirken romatizmanın süresi, yaygın olup olmadığı, belirtilerin şiddeti, hastanın yaşı, genel durumu ve eğer varsa diğer hastalıkları dikkate alınmalıdır.
Tedavide 4 temel yöntem kullanılır:
1. İlaç tedavisi
2. Fizik tedavi ve rehabilitasyon
3. Cerrahi tedavi
4. Psikoterapi
İlaç tedavisi:
Romatizmal hastalıkların tedavisinde çeşitli ilaçlar kullanılmaktadır. Bunlar:
Ağrı kesiciler, iltihabı önleyen ve düzelten ilaçlar (endol, voltaren, naprosin), kortizon grubu ilaçlar, hastalıkların durdurulması veya baskılanmasında kullanılan ilaçlar (Bu gruptaki ilaçların etkileri 3-6 ay arasında ortaya çıkar. İlaçlara bağlı yan etki gelişmemişse, bunları hiç kesmeden devam etmelidir.) ve diğer ilaçlar (kas gevşeticiler, vitaminler, kalsiyum, mide koruyucu ilaçlar, tansiyon düşürücü ilaçlar gibi)
Romatizmalı hastaların dikkat etmesi gereken genel özellikler:
1. Ağrı ve şişlik şiddetli iken yatak istirahati yararlıdır. Ancak bu mümkün olduğu kadar kısa sürmelidir. Tedavi ile birlikte tarif edilen çeşitli hareketler ve egzersizler yapılmalıdır. Uzun süre hareketsiz kalmak, kaslar ve eklemler için zararlıdır.
2. Romatizmada belli besin kısıtlamaları yoktur, ancak dengeli beslenmelidir. Şişmanlık hasta eklemlerin yükünü arttırır.
3. Diyet, doktor tarafından önerilmişse, dikkatle uygulanmalıdır. Örneğin gut diyeti, kortizon alanların tuzsuz diyet uygulamaları gibi.
4. Romatizmalı hastaların aşırı soğuk ve aşırı sıcaktan korunmaları gerekir.
5. Evdeki yaşamın, iş ve okuldaki ortamın, hastalığın, özelliklerine göre değiştirilmesi gerekebilir.
