Yüzmek ve yürümek beyin için en iyi vitamin

Yaz geldi. Kış boyunca yoğun bir tempoda çalışan insanlar, tatil yapıp dinlenmeye hazırlanıyor. Doç. Dr. Serdar Dağ; tatilde sadece bedeni değil, zihni de dinlendirmek gerektiğini söylüyor ve ekliyor: Tatilde bol bol yüzün ve yürüyün. Denizi ve güneşi vitamin niyetine kullanın. İşi aklınızdan çıkarın!..

Nörolog Doç. Dr. Serdar Dağ, yaz tatilinde beyni dinlendirmenin en etkin yollarını anlattı. Tatilin yan gelip yatmak anlamına gelmediğini belirten Dağ, zihni güçlendirecek formülleri açıkladı:

* Yorulan beyni dinlendirmenin en iyi formülü nedir?
Kural olarak herhangi bir ortamdan zarar görüyorsak, öncelikle o ortamdan uzaklaşmak gerekir. Yorulan beynimizin daha fazla yıpranmasını önlemek ve onu dinlendirmek için en iyi formül; zaman zaman iş ortamından uzaklaşmak, yani tatile çıkmaktır . Tatil süresince spor yapmak, mümkün olduğunca açık havada bulunmak, işi düşünmemek ve hobilerimizle ilgilenmek; bizi zinde kılar.

HUZUR DENİZ VE GÜNEŞTE!
* Beyin tatilde dinlenir mi?
Beyin ancak amaca uygun bir tatil yapılırsa dinlenir. Bazen tatil süresince ertelenen işler yapılmaya çalışılır. Bu durum, sadece beynimizi bir işten diğerine yönlendirmek ve onu daha fazla yormaktır. Nasıl ki bilgisayarda biriken mail'leri hafıza dolduğunda temizlemek zorundaysak, tatili de sadece iş ortamından uzaklaşmak olarak algılamamalı ve bu süreci beynimizi işgal eden olumsuz düşünceler ile iş takıntılarını temizleyecek şekilde değerlendirmeliyiz.

* Deniz ve güneş, beynin dinlenmesine yardımcı olur mu?
İnsanın ruh yapısı mevsimlerle yakından ilgilidir. Güneşli havalarda insana mutluluk ve heyecan veren maddeler daha çok salgılanır. Yoğun ve stresli bir iş temposundan sonra çıkılan tatilde güneşle denizin birarada olması, beynin dinlenmesi için bulunmaz bir fırsattır. Yüzme, insan bedenine çok faydalıdır. Bunun yanında deniz suyu özellikle güneş ışınlarıyla birleşince, birçok hastalığa karşı koruyucu etki gösterir. Bazı hastalıkların tedavisine de yardımcı olur. Örneğin; deniz suyunun sinüzitli hastalarını, yarattığı burun akıntısı sayesinde rahatlattığı herkes tarafından bilinmektedir. Deniz ve güneş ikilisi sayesinde salgılanan hormonlar, insana huzur verir. Ayrıca seks dürtüsünü arttırır ve duygusal heyecanı doruk noktasına çıkarır. Böyle bir ortamda zaten iş akla gelmez. Böylece beynimiz, olumsuz düşüncelerden temizlenir.

* Bütün yıl yoğun çalışanlara nasıl bir tatil öneriyorsunuz?
İş dünyasının yoğun temposuna kendini kaptırarak yıl boyu çalışan insanlarda; beynin kapasitesinin üzerinde zorlanmasına bağlı olarak yorulmasının yanında, yıpranma da gözlenir. Bazen bu durum depresif ruh hali, uykusuzluk, isteksizlik, panik atak, aşırı sinirlilik ve her şeyi kafaya takma gibi hastalık belirtilerine yol açar. İyi bir tatil; beyni dinlendirdiği gibi bozulan ruh halini de düzeltir.

KAS YAPIN AMA...
* İnsan beyni, basit yöntemlerle daha verimli çalışabilir mi?
Beynin öğrenme kapasitesi sınırsız ama biz çok az bir kısmını kullanabilmekteyiz. Beyni verimli kullanmak için kullanabildiğimiz sınırlı kapasiteyi, lüzumsuz işgal etmemeliyiz. Düzenli ve doğru beslenme, spor yapma, stresten uzak durma, konsantre olunan iş yapılırken belli aralıklarla dinlenme ve bol bol kitap okuma ile beyin daha verimli çalışır.

* Vücut geliştirmek için yapılan egzersizler, beynin dinlenmesine yardımcı olur mu?
Spor beyni dinlendirir, kan akımını arttırır ve beynin beslenmesini düzenler. Ama ağır spor
yapmak doğru değildir. Vücudumuz için en kolay yapılacak spor; düzenli ve tempolu yürüyüştür. Vücut geliştirmek için yapılan ağır tempolu sporların, bazen beyin açısından zararları olur. Fazla efor sarf etmek ve vücudu ağırlıklarla zorlamak; kan basıncını aşırı derecede arttırabilir. Bu da beyin kanamalarına sebep olabilir. Ayrıca vücut geliştirmek için alınan bazı ilaçların ve hormonların, beyin ve sinir sistemine olumsuz etkisi vardır.

İKİ TARAFINI DA GELİŞTİRİN
* İki yıldır sınavlara hazırlanan çocuklar, sınav bitiminden hemen sonra sizce defteri kitabı birkaç ay kapatmalı mı?
Ülkemizde öğrenciler robot gibi çalışarak sınavlara hazırlanıyor. Zaman azlığından dolayı beyni dinlendirecek ve rahatlatacak spor ya da müzik gibi sosyal faaliyetlerden yoksun kalıyorlar. Sınavın bitmesi, yoğun çalışma temposundan çıkan öğrenciler için büyük rahatlıktır. Sınav sonrasında ders kitapları birkaç ay kapatılmalıdır. Bu dönemde roman okumak, spor yapmak veya tatile çıkmak; beyni dinlendirir ve gelişimine yardımcı olur. Matematik, Türkçe ve Fen Bilgisi gibi dersler; beynin sadece sol tarafını geliştirir. Beynin sağ tarafını ise spor, kitap okuma, tiyatro gibi sosyal faaliyetler geliştirir. Dahilere bakıldığında; bu kişilerin beyinlerinin her iki tarafını da geliştirdiklerini görürüz. Sadece beynin sol tarafını geliştirmek, beynin olaylar karşısında düşünme kabiliyetini azaltır. Bu yüzden sınavlara hazırlanırken de, sosyal faaliyetlerde bulunmak gerekir.

Zinde olmak için nasıl bir tatil yapmalı?

Bütün bir yıl boyunca iş ortamından bunalıp, kendini çok yorgun hisseden insanlar; bugünlerde vücutlarını dinlendirmek için tatil programı yapıyorlar. Bunlar içinde ben de varım. Bu yazı dizisini tatil planları yaparken hazırladım. Tatilde vücudumu nasıl dinlendireceğimi biliyorum ama planladığım tatil, yorgun zihnime de iyi gelecek mi acaba? Tatil dönüşü zinde ve mutlu olabilmek için denize girip, güneşlenmek yeterli mi? İşin uzmanı Nörolog Doç. Dr. Serdar Dağ; beyni dinlendirmenin etkin yöntemlerini anlattı. Nasıl bir tatil yapmalı? Yaylaya mı çıkmalı, deniz kenarına mı gitmeli? Tatil aşkları beyni nasıl etkiler? Çoluk çocuk yapılan tatilden, yorgun argın işe dönmemek için ne yapmalı? Yoğun iş temposundan bir anda kopmak doğru mu? Sınav sonrasında gençler, kitaplardan uzak bir tatil mi yapmalı? Beyni besleyen mönüler var mı? Bu yazı dizisini, yıl boyunca yorulanlar için hazırladım. "Hafızam zayıfladı, hep başım ağrıyor, beynimin yorulduğunu hissediyorum" diye yakınanlardansanız; bu dizi size ilaç gibi gelecek.

Rahatlamak için bu önerilere kulak verin
TELEFONUNUZU KAPATIN
Tatilde işle olan irtibat kesilmelidir. Eğer mümkünse; telefonunuz kapalı olsun.

YAZ AYLARINI TERCİH EDİN
Tatil zamanlarının bahar ve yaz aylarına denk gelmesi, beyni mevsimlerin etkisi ile yükselen hormonlardan dolayı olumlu etkiler.

KIŞIN DAĞA GİDİLEBİLİR
Eğer kış tatili tercih ediliyorsa; en iyi dinlenme yolu dağ sporlarıdır. Beyaz kar ortamı beyni stresten arındırır.

MUTLAKA SPOR YAPIN
Tatil boyunca mutlaka yürüyüş ya da yüzme gibi sporlar yapılmalıdır. Çünkü bu tür bedensel aktiviteler, beynin dinlenmesini sağlar.

MANGALDAN KAÇININ
Beslenmeye dikkat etmek gerekir. Tatil boyunca, canınızın çektiği her şeyi yemeyin. Ağır hayvansal gıdalar yerine, bitkisel sebze ve meyve ağırlıklı olarak beslenin. Izgara ve mangal tüketiminizi tek öğünle kısıtlı tutmaya çalışın. Alkol tüketiminizi de mümkün olduğunca sınırlı tutun.

AŞKI TAKINTI YAPMAYIN
Bu kısa süre içinde rahat ortamın ve hormonların da etkisiyle başlayan aşklardan kaçınmak gerekir. Çünkü aşk beyni yorar ve birtakım takıntılara sebep olabilir.

Klasik müzik bilgi detoksu etkisi yapar
* Beyni dinlendirmek amacıyla dinlenebilecek en iyi müzik; klasik müzik midir? Rock ya da pop müzik dinlemek, beyni yorar mı?
'Müzik ruhun gıdasıdır' sözü klasik ama doğrudur. Müzik ezgileri, beyinde salgıladıkları maddeler sayesinde ruh yapısını değiştirir. Hiçbir meyhanede oyun havası dinlenmez çünkü meyhane genelde kederli insanların içmeye gittikleri bir yerdir. Yurtdışında bazı müzik makamlarının bazı ruh hastalıklarını tedavi ettiği, depresyonu ve panikatağı iyileştirdiği yönünde ciddi çalışmalar yapıldı. Özellikle Klasik Batı Müziği ve Klasik Türk Müziği'nin bazı makamları beyni dinlendirir, konsantrasyonu arttırır ve bilgi detoksu yapar. Rock ve pop ise; genellikle yüksek sesle dinlenen, tempolu müziklerdir. Coşkuya sebep olur ve beyni daha çok yorarlar.

Düzenli check-up yaptırın
* Kitap okumanın, satranç oynamanın ve bulmaca çözmenin, beyni geliştirmeye yaradığı biliniyor. Bunlar dışında önereceğiniz bir aktivite var mı?
Saydığınız klasik tavsiyeleri yapmak masrafsız ve kolaydır. Beyni geliştirmek için yapılabileceklerin yaşı ve sınırı yoktur. Beyni geliştiren en önemli olaylardan biri; okuduğunu uygulamaktır. Daha açık bir ifadeyle, deney yapmak ve gezmektir. Ayrıca çocuklara yetenek testi yaptırılmalı ve kabiliyetli oldukları alanlarda eğitim almaları sağlanmalıdır. Bu tür bir eğitimin okuldaki derslerle paralel götürülmesi, ileride zekanın maksimum düzeyde kullanılmasını sağlar. Ayrıca beynin yıpranmasını geciktirir. Öte yandan, zaman zaman besinsel ve zihinsel detoks yapılması da şarttır. Türk insanının en kötü alışkanlıklarından biri; genellikle sağlık sorunu yaşamadan, sadece kontrolden geçmek için doktora gitmemesidir. Oysa ki; belli bir yaştan sonra düzenli olarak doktor kontrolü yaptırmak; beyni etkileyebilecek hipertansiyon, şeker, damar sertliği, yüksek kolesterol gibi hastalıkların erken teşhis ve tedavi edilmesini sağlar.