Erken menopoz korkusu!

Bir kadının ortalama menopoza girme yaşı 49 olarak belirtiliyor. Ancak bazı kadınlar 35 yaşından önce bu duruma maruz kalabiliyor. Peki erken menopoz neden ortaya çıkıyor? Erken menopozun belirtileri ve riskleri neler? Tedavi için ne yapmak gerekiyor? İşte yanıtlar...
Anadolu Sağlık Merkezi’nden Kadın Hastalıkları Uzmanı Op. Dr. Mete Bostancı'nın verdiği bilgilere göre, Latince'de meno (adet) ve pause (duraklama) kelimelerinin birleştirilmesi ile oluşmuş menopause (adet kanamasının durması) kelimesinin dilimize uyarlanmış hali olan menopoz, kadında düzenli adet kanamalarının sona erdiği dönemi ifade ediyor.

Türkler Ortalama 46 Yaşında Menopoza Giriyor

Dünya sağlık örgütü verilerine göre, bir kadının ortalama menopoza girme yaşı 49.3± 5 olarak kabul ediliyor. Türkiye için yeterli istatistiksel çalışma yapılmamış olsa da 4-5 yıl daha erken olduğu (46 yaş) varsayılıyor. Menopoza girme yaşının kalıtsal olarak belirlendiği ve ilk adet kanaması yaşı, emzirme, doğum kontrol hapı, ırk, eğitim, boy ya da son gebelik yaşı gibi değişkenlerden etkilenmediği belirtiliyor. Sigara kullanımı yumurta hücrelerinin ölümüne neden oluyor. Özellikle günde 20 paket ve daha fazla sigara içenlerde menopoza girme yaşı 1-2 yıl öne geliyor. Kadınların yaklaşık yüzde 1’i 40 yaşından önce menopoza giriyor.

35 Yaş Öncesi Erken Menopoz...

Kadınlarda adet kanamasının 35 yaşında önce kesilmesine erken menopoz adı veriliyor. 35 yaş – 49 yaş arası olgular normal menopoz olarak değerlendiriliyor. 35 yaşından önce menopoza girilmesi durumunda, erken menopozun nedenlerini belirlemeye yönelik ileri tetkikler yapılması gerekiyor. 30 yaşından önce menopoza girilmesi durumunda ise bu tetkiklerin mutlaka yapılması ve olası nedenlerin ortaya konması gerektiği vurgulanıyor.

Erken Menopozun Sebepleri Neler?

Herhangi bir nedenle yumurta hücrelerinin hızla tükenmesine yol açan tüm durumlar erken menopoza neden oluyor. En sık karşılaşılan nedenler ise şöyle:
Otoimmun hastalıklar: Bağışıklık sisteminin henüz bilinemeyen nedenlerle kendi yumurtalıklarını yabancı olarak algılaması ve onlara saldırarak tahrip etmesi sonucu ortaya çıkar.
Operasyonların sonrası: Tıbbi bir gereklilik sonucu yumurtalıkların çıkarılması ya da başka amaçla yapılan operasyon sırasında yumurtalıkların zarar görmesi sonucunda ortaya çıkar.
Kanser tedavisi: Kanserli kadınlarda uygulanan ışın yada ilaç tedavisi sırasında yumurtalıklarda hasar ortaya çıkar.
Irsi faktörler: Ailede erken menopoza giren kadınların varlığı (anne, kız kardeş) erken menopoz riskini arttırır.

Yaşam tarzı ve enfeksiyonlar: Özellikle aşırı sigara içimi yumurtalıklarda tahribat yapmaktadır. Genital organ enfeksiyonları da yumurtalıkları etkileyerek erken menopoza yol açarlar.
Stres: Pek çok hastalıkta olduğu gibi diğer faktörlerle birleşen stres erken menopoza da yol açabilir.
Beslenme: Beslenme bozuklukları olanlar ve vejeteryan olanlarda daha sıklıkla görülür.

Erken Menopozun Belirtilerine Dikkat!

Erken menopozda görülen belirtiler, normal menopozda görülenlerle aynı:
Adet düzeninin bozulması: Yumurtlama seyrekleşir, adet miktarı azalır, gebe kalma olasılığı azalır.
Vazomotor bozukluklar: Ateş basması,terleme,çarpıntı,yüz ve boyunda kızarıklıklar
Psiklojik bozukluklar: Sıkıntı, gerginlik depresyon ve uyku kalitesinde bozulma
Vagen mukozası: Cinsel ilişki sırasında ağrı, idrar yapmada zorluk, kaşıntı, kuruluk hissi
Kemik erimesi: Kemik ve eklem ağrıları,kırıklar.
Kalp damar hastalıkları: Düşük dansiteli kolesterolde hızlı bir yükselme görülür ve koroner kalp hastalığı riski iki katına çıkar.
Erken Menopozun Riskleri!
Menopozda, trabeküler (sırt ve bel) kemik kütlesinde yüzde 50 ve kortikal kemikte yüzde 30 kayıp oluyor. Bunun sonucunda da boy kısalması ve kırık eğiliminde artma görülüyor. Ayrıca menopozda koroner kalp hastalığı riski 2 katına çııyor. Menopoza her 3 yıl erken giriş ölüm riskini yaklaşık yüzde 1.6 artırıyor.

Nasıl Tedavi Edilir?

Erken menopozda uygulanacak en etkili tedavinin östrojen tedavisi olduğu belirtiliyor. Herhangi bir nedenle hastanın rahmi alınmış ise tek başına, diğer durumda progesteron eklenerek uygulanıyor. Tedavi ardışık ya da devamlı uygulanabiliyor. Tedavi ağızdan ya da cilde yapıştırma şeklinde olabiliyor. Östrojen ile menopoz tedavisi yapılan kadınlarda; Alzheimer hastalığının, kolon kanserinin, karpal-tünel sendromunun, romatoit artiritin ve fibromyaljilerin daha az görüldüğüne dair araştırmalar olduğu da belirtiliyor. Östrojenin meme kanseri riskini artırdığına ilişkin tartışmalar varsa da yapılan çalışmalar bu riskin çok küçük olduğunu gösteriyor. Meme kanseri olma riski ile koroner kalp hastalığı riski karşılaştırıldığında kanser riskinin çok düşük olduğu vurgulanıyor. Amerika’da her yıl 250 bin kadın koroner kalp hastalığından ölüyor. Meme kanserinden ölenlerin sayısı ise yaklaşık 45 bin olarak kaydediliyor. Ayrıca östrojen tedavisi alan kadınlar 6 ayda bir ayrıntılı bir kontrolden geçiyor olduklarından olası hastalıklar erken tanınıyor ve tedaviler daha başarılı oluyor. Unutulmaması gereken en önemli nokta ise, östrojen tedavisinin mammografi duyarlılığını azaltabileceği...