Glokom Dünyanızı Karartmasın!

Tüm dünyada en sık kalıcı görme kaybına neden olan ve halk arasında Karasu ya da "göz tansiyonu" olarak bilinen Glokom, kırk yaşın üzerindeki her 40 kişiden 1'inde görülür ve hastalığın ortaya çıktığı 20 kişiden 1'inde körlüğe neden olur. Dünya’da ilk kez kabul edilen 6 Mart Dünya Glokom Günü’nde, Vehbi Koç Vakfı Amerikan Hastanesi, “Glokom’un Dünyanızı Karartmasına İzin Vermeyin” başlığı altında düzenleyeceği konferansla, kalıcı görme kaybına sebep olan glokom hastalığında erken tanının önemine dikkat çekiyor.

VKV Amerikan Hastanesi Göz Hastalıkları Kliniği Şefi Doç. Dr. Osman Oram, Glokom’un geri dönüşü olmayan en önemli görme hastalığı olduğunu, 40 yaşın üzerinde olup, ailesinde Glokom bulunan, Hipotansiyon, Hipertansiyon, Diyabet, Migren ve Miyopisi olan kişilerin Glokom için normalden fazla risk altında olduğunu belirtiyor. Ayrıca, hastalık önemli bir belirti vermediği için dünyada Glokom hastalığı bulunan kişilerin yüzde 50’sinden fazlasının hastalıktan habersiz yaşadığını vurguluyor.

Doç. Dr. Osman Oram, Glokomla ilgili merak edilen soruları ise şu şekilde yanıtlıyor:

Glokom Hakkında Merak Edilen Sorular

Glokom(göz tansiyonu) hastalığı nedir?
Göz tansiyonu adıyla da bilinen Glokom, göz sinirini tutan yaygın bir göz hastalığıdır. Göz içindeki sıvı basıncının görmeyi sağlayan göz sinirine zarar verebilecek düzeyde olmasıyla ortaya çıkar. Tedavi edilmezse total görme kaybına yol açabilir.

Görülme sıklığı nedir?
Glokom tüm dünyada en sık kalıcı görme kaybı nedenidir ve kırk yaşın üzerinde yaklaşık olarak her 40 kişiden 1'inde görülür. Hastalık ortaya çıktığı 20 kişiden 1'inde her iki gözde kalıcı görme kaybına sebep olur. Dünyada 2010 yılında 6 milyon ve 2020 yılında 8 milyonun üzerinde kişinin Glokom’dan dolayı her iki gözde de görme kaybına uğraması beklenmektedir.

Glokom nasıl oluşur?
Normalde göziçi oluşumların beslenmesi için göz içerisinde sürekli olarak bir sıvı mevcuttur. Bu göziçi sıvı, aynı zamanda sürekli olarak bazı kanallarla göz dışına atılır. Glokom, göziçi sıvısını dışarı boşaltan bu kanallarda yapısal olarak tıkanıklık oluşması nedeniyle ortaya çıkar. Göziçi sıvısının yeterli boşalamamasına bağlı olarak göz içinde basınç yükselir ve yükselen göziçi basıncı da görmeyi sağlayan göz siniri hücrelerine zarar verir. Göz siniri hücreleri yükselen göziçi basıncı nedeniyle hasar görerek yavaş yavaş öldükçe çevreden merkeze doğru görme kaybı ortaya çıkar. Göz sinirinin yapısal nedenlerle göz içi basıncına hassas olduğu gözlerde aynı olayın basınçta belirgin artış olmadan da gerçekleşmesi mümkündür. Hücrelerin tümü öldüğü zaman kalıcı total görme kaybı oluşur.

Belirtileri nelerdir?
Glokom’un en önemli özelliği sinsi seyirli olması ve hemen hiçbir belirti vermeden yavaş yavaş çevreden merkeze doğru görme kaybı yaratabilmesidir. Bazı hastalarda başağrısı, çevrede bazı bölgeleri görememe ve göz önünde renkli ışık haleleri görme gibi bazı belirtilerin erken dönemde farkedilebilmesine karşın çoğu hastada belirgin görme kaybı yaratıncaya kadar hastalığın varlığı anlaşılamaz. Bugün dünyadaki en ileri ülkelerde bile Glokom hastalarının yarısından çoğu hastalığından habersiz olarak yaşamaktadır.

Hangi yaş grubunda görülür?
Glokom herkeste ve her yaşta görülebilir. Ancak, 40 yaşın üzerinde olanlar, ailesinde Glokom bulunan kişiler, şeker hastalığı, hipertansiyonu, yüksek miyopisi ve damar hastalığı bulunanlar Glokom’un daha sık görüldüğü grupta yer alırlar.
Özellikle, Glokom hastalığının ailesel geçişinin önemli olduğu ve ailesinde göz tansiyonu bulunan kişilerin bu hastalığın görülmesi açısından normale göre 8 kat daha fazla risk altında olduğu göz önünde tutulmalıdır.

Hangi sıklıkta kontrolden geçilmelidir?
Bugün için önerilen, herkesin 40 yaşına kadar en az 3 yılda bir, 40 yaşından sonra ise en az 2 yılda bir Glokom yönünden kontrolden geçmesidir. Ailesinde göz tansiyonu bulunan ve bu nedenle hastalığın daha sık görüldüğü grupta olan kişiler ile şeker hastalığı, hipertansiyonu, yüksek miyopisi ve damar hastalığı bulunanların ise yılda bir kez düzenli olarak kontrolden geçmesi önerilir.

Hastalığın tanısı nasıl konulur?
Glokom tanısında konunun uzmanı göz hekimi tarafından yapılan detaylı bir göz muayenesi çok önemlidir. Bu muayenede görme keskinliğinin belirlenmesinin ve rutin göz kontrollerinin yanısıra göziçi basıncının yani göz tansiyonunun ölçümü, göziçi sıvısının dışa boşaldığı kanalların yeraldığı bölgenin kontrolü ve göz sinirinin durumunun değerlendirilmesi büyük önem taşır. Gerektiği takdirde bilgisayarlı görme alanı ve göz siniri analiz yöntemleri tanıda önemli rol oynar. Göz tansiyonu 21 mmHg'ya kadar normal kabul edilir ve bunun üzerindeki değerler yüksek göz tansiyonu olarak değerlendirilir. Buna karşın göz tansiyonu tek kriter değildir ve göz tansiyonu normal ölçülen ve göz siniri hassas olan kişilerde de Glokom hastalığı görülebilir. Göz tansiyonunun normalden yüksek olduğu veya normal olduğu halde göz sinirinin hasar gördüğünden şüphelenilen olgularda bilgisayarlı görme alanı ve göz siniri analiz tetkikleri, göz sinirinin hasarının varlığının ve derecesinin belirlenmesinde, zaman içindeki değişimin saptanmasında önemlidir.

Tedavisi nasıl yapılır?
Glokom hastalığının tanısı konulduktan sonra bugün için tedavide amaç, göz tansiyonunu düşürerek göz sinirinin hasarını durdurmak ve görme kaybının ilerlemesini engellemektir. Bu amaçla uygulanabilecek yöntemler ilaç tedavisi, laser tedavisi ve cerrahi tedavi olarak üçe ayrılabilir. Bugün için genelde tanı sonrası ilk seçilen yöntemin ilaç tedavisi olmasına, ilaç tedavisine yeterli derecede yanıt vermeyen hastalarda laser tedavisinin ya da cerrahi tedavi yöntemlerinin uygulanmasına karşın, özellikle geç dönemde tanı konulan ya da sürekli ilaç kullanımının uygun olmadığı olgularda doğrudan laser girişimleri ya da cerrahi yöntemler de kullanılabilir. Glokom’da ilaç tedavisinde son yıllarda önemli gelişmeler sağlanmış, etkili yeni ilaçlar tedavinin başarısını büyük ölçüde artırmıştır. İlaç tedavisinde önemli olan hastanın ilaçları sürekli olarak düzenli kullanmasıdır. İlaç kullandırılmayan veya ilaç tedavisine yanıt vermeyen olgularda kullanılan cerrahi yöntemler de son yıllarda giderek artan oranda başarılı olmakta, sürekli ilaç kullanım zorunluluğunu da ortadan kaldırarak etkili tedavi sağlayabilmektedir.