Kontrolsüz Beyaz Ekmek Tüketimi Hasta Ediyor

Kepek, çavdar, tam buğday ekmeği, beyaz, zeytinli ekmek, mayasız ekmek, mısır, odun ekmeği….Bir çok çeşidi olan ekmek, sofralarda mutlaka bulunan ve herkesin günlük tüketiminde yer alan çok önemli bir besin maddesi.
Günlük enerji gereksiniminin karşılanmasında büyük önem taşıyan ekmek tüketimi, çeşidi ve miktarına dikkat edilmediği takdirde başta; obezite, şeker hastalığı, kanser, kalp hastalıkları gibi kronik hastalık oluşma riskini de artırmakta.

Memorial Hastanesi Beslenme ve Diyet Uzmanı Dyt. Seçil Kenar, tüketilmesi gereken ekmek miktarı ve fazla ekmek tüketiminin yol açtığı hastalıklar hakkında bilgi verdi.

Ekmek tüketimi Türkiye’de kişi başına ne kadardır?
Türkiye’de kişi başına tüketilen ekmek miktarı, 350 gr (14 ince dilim ekmek) kadardır. Yani ortalama olarak enerjinin % 45’i ekmekten alınmaktadır. Doygunluk vermesi ve ucuz bir besin olması nedeniyle araştırmalarda sosyo-ekonomik seviyesi düşük ailelerde ekmek tüketiminin arttığı görülmektedir.

Ekmek tüketimi ile ilgili yanlışlar nedir?
Ekmek tüketimi ile ilgili yapılan yanlışlardan ilki, tek başına ekmek ağırlıklı beslenmek, vitamin-mineral ve diğer besin gruplarının yeterli alınmasını engellemektedir. Özellikle ekmek ağırlıklı beslenen kişilerde hayvansal protein alımının, meyve ve sebze tüketiminin yetersiz olması sonucunda başta anemi olmak üzere birçok sağlık problemi ortaya çıkabilmektedir. Bu yüzden günlük; 6-8 porsiyon meyve ve sebze, ağırlıklı et, tavuk, balık, hindi gibi hayvansal proteinler ile haftada 2 gün kurubaklagil, her gün düzenli 2-3 porsiyon süt grubu tüketilmesi gerekmektedir.


Fazla ekmek tüketimi şişmanlığa yol açıyor
Özellikle günlük enerji ihtiyacı düşük olan, hareketsiz kişilerde ekmek miktarının fazla alınması, kalori alımının artmasına sebep olacağından obezite ( şişmanlık) oluşma riski de artacaktır. Hareket ve egzersiz seviyesi düşük olan kişilerde, öğünlerde ekmek miktarı tüketimi, 1-2 dilim ile sınırlandırılmalıdır. Ekmek yerine geçen pilav, makarna v.b gıdalar tüketilirken yanında ekmek yenmesi tercih edilmemelidir.


Beyaz ekmek yerine tam buğday ekmeği
Beyaz ekmek yapımında B2, B6, niyasin, folik asit, çinko miktarları azalmakta ve ekmekteki vitaminler beyaz ekmek olarak işlenme sırasında kayba uğramaktadır. Bu nedenle tam buğday ekmeği tüketimine ağırlık verilmesi gerekmektedir. B grubu vitaminler; enerji üretiminde,beyin fonksiyonları ve sinir sistemi ile cilt sağlığı üzerinde büyük önem taşır. Bu yüzden işlenmemiş ekmek tüketiminin yaygınlaştırılması gerekmektedir.


Esmer ekmek şeker hastalığı riskini azaltıyor
Posa içeren esmer ekmek tüketimi, glisemik indeksi (kan şekerini yükseltme oranı referansı) değeri beyaz ekmeğe oranla daha düşük olduğu için, şeker hastalığı riskini de azaltacaktır.

Yüksek posa içeriği, kan lipitlerinin yükselmesinin engellenmesi, kolesterolün bağırsaklardan emilmesini engellediği için kolesterolün kanda düşmesine sebep olur. Glisemik indeksinin düşük olması ve posanın besin hacmini arttırması sonucunda tokluk hissi artar. Bu da, zayıflama ve kilo kontrolünde avantajlıdır. Ayrıca posa, bağırsak hareketlerini ve gaita miktarını arttırması nedeniyle kabızlık şikayetlerinin azalmasına yardımcı olur. Ekmek tüketiminde kepekli ekmek tüketimi olması, hijyen açısından poşette olması, günlük tüketim miktarlarına dikkat edilmesi gerekmektedir.