Şişmanlama, diyabetten korun

Şişmanlama, diyabetten korun

Türkiye'de 5 milyon kişide görülen diyabetin büyük hızla yayılmasında, bol yağlı ve şekerli hazır gıda tüketiminin artması, fiziksel aktivitenin azalması rol oynuyor




Adı "şeker" olarak bilinse de diyabet, tüm dünyada en yaygın görülen hastalıklar arasında bulunuyor, ilk 4 ölüm nedeni arasında sayılıyor. Yol açtığı sorunlar, hem yaşam kalitesini olumsuz etkiliyor hem de önemli bir ekonomik yük getiriyor. Sonucu ölümcül olabilen başka yan hastalıklara davetiye çıkarıyor. Tüm bu nedenlerle diyabet, Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından birinci derecede mücadele edilmesi gereken hastalık olarak kabul ediliyor.
Bu yıl Şeker Bayramı'na denk gelen '14 Kasım Diyabet Günü'nün sloganı, "Obeziteyle savaş diyabetten korun". Obezitenin hızla yayılmasıyla birlikte diyabetli sayısında da beklenenden öte artış gözleniyor. WHO ve Dünya Diyabet Federasyonu (WDF), çocukluktan itibaren şişmanlıkla savaşmaya çağırıyor.

Sinsi hastalık
Türk Diyabet Cemiyeti ve Obezite Araştırma Derneği Başkanı Prof. Dr. Nazif Bağrıaçık, diyabetin nasıl ortaya çıktığı, kimlerin risk altında olduğu, hastalığın neden arttığı konusunda sorularımızı yanıtladı...

Diyabet nasıl bir hastalık?
İnsülin azlığı, etkisizliği veya yokluğuyla ortaya çıkan, kan şekerinin yükselmesi, idrarda şeker çıkmasıyla karakterize, kronik, sinsi, bazen ani başlayan geç kalınırsa dönüşümsüz, yaşam boyu süren ve yaşam kalitesini bozan, sosyoekonomik yönden maliyeti yüksek ve sürekli eğitim gerektiren bir hastalık.

Belirtileri neler? Nasıl ortaya çıkıyor?
Ani kilo kaybı, anormal ağız kuruluğu ve su içme, sık idrara çıkma, halsizlik ve aşırı yorgunluk, sürekli açlık hissi, görme keskinliğinde azalma, bulanık görme, tekrarlayan enfeksiyonlar belirtilerdir. Tip2 diyabet çok sinsi gider.

Stres tetikliyor
Tip1 ve Tip2'nin farkları neler?
Tip1 diyabetin yüzde 20'sini oluşturur, 0 - 30 yaş arasında başlar. Çocuk yaşından başlayan, araya giren bir faktörle ani ortaya çıkan ateşli hastalık, stres, okul sınavları, travma, beslenme bozukluğuyla kendini gösterir. Çocuk zayıflar, iştahsız, devamlı su içme ve idrara çıkma, gece yatağını ıslatmayla ailesinin dikkatini çeker ve doktora götürülür. Kanlarında insülin ya azdır veya hiç yoktur. Tip2 ise 40 yaşından sonra ortaya çıkar. Bu tipte çevre faktörleri stres, ağır enfeksiyonlar, travmalar, şişmanlık tetikleyici rol oynar. İyi beslenmelerine rağmen halsizlik, yorgunluk, kol ve bacak ağrıları, uyuşma - karıncalaşma, gece gelen kramplar, vücudun çeşitli bölgelerinde kaşıntılar, diş eti hastalıkları ve dişlerin erken dökülmesi, göz bozuklukları öncü belirtileridir.

Görülme sıklığı hızla artan bir hastalık... Bu artışın nedeni nedir?
Öngörülenin çok üzerinde artıyor. Veriler dünyada 225 milyon, ülkemizde de 5 milyon şeker hastasının var olduğunu gösteriyor. 2025 yılında bu sayı dünyada 300, ülkemizde 8 milyona ulaşacak. Artışta etken faktörler; toplumların beslenme alışkanlıklarının değişmesi, hazır gıdaya yönelme, yağlı ve şekerli besinlerin tüketiminin artması. Buna karşın hareket, fizik aktivitenin azalması ve şişmanlığın artması ve bunların neden olduğu insülin direncidir.

Fazla gebelik riski artırıyor

Kimler risk altında?
Ailesinde diyabet hastası olanlar, şişmanlar, gebelikleri sorunlu geçen, iri çocuk doğuran, ölü doğum ya da sık düşük yapmış kadınlar. Dengesiz beslenme, enfeksiyon, stres, ameliyat, fazla gebelik, bilinçsiz ilaç kullanımı da riski artırıyor.

Şekerli gıdaları çokça tüketenlerin riski fazla mı?
Diyabete yatkın kişide aşırı karbonhidrat tüketimi pankreastaki insülin yedeğini harcatır.

Şeker hastaları için özel tatlı

Tulumba Bisküvisi (5 kişilik)
Malzemeler
120 gram un, 70 gram diyet şeker, 60 gram margarin, 3 adet yumurta akı veya sarısı, 1 ölçek kabartma tozu, 2 kaşık vanilya, limon kabuğu rendesi, 1/2 sıvı sakarin
Hazırlanışı
Margarin, şeker ve yumurtayla karıştırılır. Un ve kabartma tozu eklenip karıştırılır. Ardından vanilya, limon kabuğu ve sakarin eklenir. Hamur ikiye bölünür. 'S' ya da yüzük şekline getirilir. Yağlı tepsiye dizilip 200 derecede 15 - 20 dakika pişirilir.
NOT: 10 gram protein, 12 gram yağ, 220 kalori içerir.