Modern hayatın korkulan hastalığı
Modern hayatın korkulan hastalığı
En çok 20 - 30'lu yaşlarda görülen panik atak, genelde aniden ortaya çıkan yoğun sıkıntı ya da korku nöbetleridir. Hastayı, sosyal hayattan koparıp eve bağımlı hale getirir. Kadınlarda erkeklere oranla 2-3 kat daha sık görülür
Modern çağın getirdiği görülme sıklığı artan ruhsal sorunlardan biri de panik atak. Son yıllarda artan bir sorun olan panik atak, hafife alınmayacak kadar ciddi bir hastalık.
Kentlilerin sorunu olarak da tanımlanan panik atak en çok 20-30'lu yaşlarda başlayıp, hastayı sosyal hayattan koparıyor ve eve bağımlı hale getirebiliyor.
İstanbul Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı, Konsültasyon-Liyezon Psikiyatrisi Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Sedat Özkan, panik atakla ilgili merak edilenleri yanıtladı...
Panik atak nedir?
Panik atak ve panik bozukluk anksiyete bozuklukları içinde tanımlanır. Anksiyete (kaygı, bunaltı), yaşamın sürdürülmesi ve uyum davranışının gelişimini sağlayan bir duygudur. Bir yere kadar sağlıklı olan bu duygunun yaşanması bir noktadan sonra kişinin yaşamını ve diğer insanlarla olan ilişkilerini olumsuz etkilemeye başlar.
Panik atağı korku mu tetikler?
Panik, egonun kendisini tehdit altında hissetmesidir. Dış dünyadan gelen bir tehlikeye karşı gelişen tepki, korkudur. Korkan insan, bedeni ve iç güdüleriyle tepki verir, kaçar ya da korktuğu nesne veya durumla savaşır. Kaçamayınca ya da kaynağı yok edemeyince ciddi zorlanma yaşar.
Belirtileri nelerdir?
Aniden başlayan ve tekrarlayan, yoğun sıkıntı ya da korku-kriz nöbetleridir. Atak, birden başlar ve hızla doruk düzeyine ulaşır (genellikle 10 dakika ya da daha kısa sürede). Buna, yakında bir tehlikenin doğacağı ya da kişinin sonunun geldiği duyumu ve kaçma dürtüsü eşlik eder.
Kaç şekilde görülür?
İlki, beklenmedik panik ataklardır. Bir neden olmaksızın aniden ortaya çıkar. İkincisi, duruma bağlı panik ataklardır. Bir yılan görme gibi tetikleyici bir etkenle karşılaşma durumunun ardından ya da karşılaşacağının düşünülmesi sonucu ortaya çıkar. Üçüncüsü, tetikleyici bir etkenle karşılaşmanın ardından ortaya çıkan, her zaman için bununla bağlantılı olmayan 'durumsal eğilim gösterebilen panik ataklar'dır.
Sıklıkla ne gibi hastalık veya durumlarla karıştırılır?
Panik atak sırasında ölüm korkusu, delirme korkusu, kontrolünü kaybetme korkusu gibi bulgulara ek olarak çarpıntı, göğüs ağrısı, bayılacakmış gibi olma ve nefes darlığı gibi kardiyovasküler belirtiler ön planda hissedilir. Sıklıkla kalp kriziyle karıştırılır. Ruhsal belirtilere, bedensel belirtiler de eşlik ettiği için hastalar yaşadıklarının ruhsal bir sorun olabileceğini akıllarına getirmez ya da kabul etmek istemez. Bu hastaların panik atağı geçirdiği genelde anlaşılamaz ve bu nedenle yanlış tanı ve tedavi sık görülür.
Hastaların çoğu kadın
Kimlerde daha sık görülür?
Kadınlarda erkeklere göre 2-3 kat daha sık görülür. Hastaların yüzde 75-80'i kadındır. Terk edilme endişesi fazla olan insanlarda artar. Çağımız insanının birey olarak yalnız kaldıkça panik atağın artması bekleniyor.
Görülme sıklığı nedir?
Yaşam boyu yaygınlığı değişik çalışmalarda yüzde 1.5 - 3.5 arasında saptanmıştır. Bu oran gittikçe artmaktadır.
Eve bağımlı hale getirir
Yol açtığı sosyal sorunlar neler?
Hastalar, eve bağımlı bir duruma gelebilirler. Yanlarında bir başkası olmadan sokağa çıkamadıkları görülür.
Tedavide izlenen yol nedir?
Panik atak sistematik, sabırlı ve uzun süreli bir tedaviyle çok büyük oranda tedavi edilebilir. Tedavide hem ilaçların, hem psikoterapinin hem de sosyal düzenlemelerin yeri var.
Korunmanın yolu var mı?
Geleceğini güven ve emniyette hisseden insan daha az panik yaşar. Kendisini sağlıklı var eden, çalışıp üreten, seven, sevilen insan kolay kolay paniğe kapılmaz.
Hastalığın belirtileri
Çarpıntı
Terleme
Titreme ya da sarsılma
Nefes darlığı ya da boğuluyor gibi olma
Soluğun kesilmesi
Göğüs ağrısı ya da göğüste sıkıntı hissi
Bulantı veya karın ağrısı
Baş dönmesi ya da sersemlik hissi
Gerçekdışılık algısı
Kontrolünü kaybedeceği veya çıldıracağı korkusu
Ölüm korkusu
Üşüme, ürperme ya da ateş basmaları
Ataklar genelde aniden ortaya çıkar ve atak ortaya çıktığında bunu durduracak bir yol yoktur
