Dünyada her yıl yaklaşık 3 milyon insan AIDS'den ölüyor

Dünyada her yıl yaklaşık 3 milyon insan AIDS'den ölüyor

1 Aralık Dünya AIDS günü nedeni ile gözler bir kez daha son yılların en korkutan bulaşıcı hastalığına çevrildi. Dünyada her gün 14 bin kişiye AIDS'e neden olan HIV virüsü bulaşırken, araştırmacı ilaç firmaları, bu hastalıkla mücadelede etkili olacak yeni ilaç ve aşıları geliştirmek ve hastaların hizmetine sunmak için zamana karşı yarışıyor.

Günümüzde gelişmiş ülkelerin yanı sıra, Asya ve Afrika'daki pek çok ülkede ciddi bir salgın boyutuna ulaşan AIDS'e karşı mücadele aralıksız sürüyor. Araştırmacı İlaç Firmaları Derneği (AİFD), tüm dünyada olduğu gibi Türkiye'de de görülen AIDS hastalığı için 82 yeni ilaç adayı ve aşı adayı üzerinde çalışma yapıldığını açıkladı.

Bunlar arasında yer alan 18 yeni aşı ve 36 antiviral ilacın ise klinik araştırma veya Amerikan Gıda ve İlaç Kurumu'nun (FDA) incelemesi aşamasında olduğu belirtiliyor.

AİFD'den alınan bilgilere göre, geliştirilme aşamasında olan aşılardan biri, AIDS'e neden olan HIV virüsü ile mücadele edebilmek için genel bağışıklık sistemini güçlendirmeyi hedefliyor. Bir diğeri ise hücrenin yüzeyinde koruyucu bir tabaka oluşturarak HIV'in içeri girmesini engelliyor.

Bir diğer çalışmada ise bağışıklık reaksiyonunu güçlendirmek için yeni bir teknoloji olan gen tedavisi uygulanıyor.

Dünyanın dört bir köşesindeki laboratuarlarda çalışan bilim insanları AIDS'e karşı etkili tedaviler geliştirebilmek için zamana karşı yarışıyorlar. Halen araştırmacı ilaç firmalarının üzerinde çalıştıkları ilaçların araştırma – geliştirme çalışmaları tamamlandığında AIDS hastalığına karşı son derece etkin yeni nesil ilaçların ortaya çıkacağı kaydediliyor.

AIDS hastalarının yaşam süresi beklentisi artık 15 yıl
AIDS hastalığına neden olan HIV virüsünün 25 yıl önce ilk kez teşhis edilmesinden bu yana bu hastalığın tedavisi için 86 ilaç geliştirildi. AIDS'e karşı ilk ilaç ise virüsün teşhis edilmesinden 6 yıl sonra, 1987 yılında hastalara sunuldu. Bugün ise laboratuar çalışmaları yürütülen 82 ilaç ve aşı adayı bulunuyor. Bu adaylardan bir kısmının ilaç haline gelerek hastalara sunulmasıyla AIDS ile mücadelede ciddi bir yol alınmış olunacak.

Amerika Birleşik Devletleri'nde yayımlanan Ulusal Sağlık Kurumu (NIH) raporuna göre, proteaz inhibitörlerinin (HIV bulaşmış hücrelerin virüsün yeni kopyalarını üretmelerini engelleyen bir anti-HIV ilaç grubu) hastalara sunulduğu ve kombine ilaç tedavisinin kullanılmaya başlandığı 1990'lı yılların ortalarından bu yana ABD'de AIDS'den kaynaklanan ölüm oranı %70 azaldı. Uluslararası saygın bir tıp dergisi olan New England Journal of Medicine'de 2001 yılında yayımlanan bir çalışma, yeni tedavilerin hastaneye yatışları ve toplam bakım maliyetlerini de azalttığını ortaya koydu.

Yapılan yoğun araştırmalar ile HIV virüsünün gizemi çözülmeye çalışılırken hastalığın ilk tanımlanmasından bugüne kadar geçen sürede geliştirilen ilaçlar ile hastalarının yaşam süresinin uzaması dikkat çekiyor.

Türkiye'de de artıyor

HIV/AIDS hastalığı ilk kez 1985 yılında görüldüğü Türkiye'de de oldukça hızlı bir artış gösteriyor. 1992 yılına kadar her yıl 30'lu rakamlarda olan yeni hasta sayıları, 2000'li yılların başından itibaren 150-200'lü rakamlara ulaştı. Sağlık Bakanlığı'nın Aralık 2005 verilerine göre, sadece 2005 yılı içinde 332 yeni vaka teşhis edildi. Yine Sağlık Bakanlığı verilerine göre Aralık 2005 itibarı ile Türkiye'de 2254 HIV/AIDS hastası bulunuyor. Bu hastaların 588'i AIDS basamağına ulaşmış durumda. 1666 kişi ise HIV virüsü taşıyor. HIV enfeksiyonuna ülkemizde en sık 15-49 yaş arasında rastlanıyor. Hastalık erkeklerde %68.6, kadınlarda ise %31.4 oranında görülüyor.

Gelişmekte olan ülkelerde büyük bir sağlık tehditi oluşturuyor

Tedavi sürecinde verilen büyük mücadelelere rağmen, AIDS dünya genelinde ve özellikle de Afrika, Çin, Rusya ve Hindistan'da büyüyen bir sağlık tehditi olmaya devam ediyor.

İlaç firmaları, gelişmekte olan ülkelerdeki sağlık hizmetlerini iyileştirmek ve AIDS'le mücadeleye destek olmak amacıyla 1998 yılından beri 411 milyar doların üstünde katkı yaptılar. Uygulamaya konulan projeler arasında HIV/AIDS kliniklerinin yapılması, AIDS eğitim ve önleme programları, HIV'in anneden çocuğa bulaşmasını engellemeye yönelik programlar, AIDS ve ilgili hastalıklara yönelik ilaçların bağışlanması yer alıyor.

Birleşmiş Milletler HIV/AIDS Programı'na (UNAIDS) göre, 2004 yılında dünyada yaklaşık beş milyon yeni HIV enfeksiyonu –– meydana gelirken, dünyada yaklaşık 3 milyon kişi bu hastalıktan öldü.

AIDS hastalığı dünyada ilk defa 1981 yılında Amerika Birleşik Devletleri'nde bir grup erkekte ve Haiti'den gelen göçmenlerde rastlandı. Tüm dünyada ise bugüne kadar 20 milyondan fazla insanı öldürdüğü ve yaklaşık 40 milyon kişiye bulaştığı belirtiliyor. ABD'de HIV virüsü taşıyanların sayısının ise 1,1 milyon kişiye ulaştığı tahmin ediliyor