Tatil ve Ders

Tatil ve Ders

--------------------------------------------------------------------------------

Karnesinde kritik notları olan çocuklara uzmanlardan bir uyarı var: "İnsan yaşamda her dalda iyi olacak diye bir şey yok. Ama eğitim yaşamında kendini zayıf hissettiği konularda sınıfını geçecek kadar bir bilgiye mutlaka sahip olması gerekiyor." Ayrıca tatil boyunca beynin en iyi çalıştığı kahvaltı sonrası ve öğle uykusunun hemen ardından ders çalışmakta da fayda var


Dr. Psikolog Ödel İplikçioğlu, yarıyıl tatilinde çocuklar ve gençlerin tatil alternatiflerine yönelik soruları yanıtladı.

Sizce sömestr tatilinin bu kadar uzun olması, öğrencilerle okul arasında bir kopukluğa yol açacak mı?
Ben bu kadar uzun süreli bir tatile tamamen karşıyım. Tatil süresinin 10 günden fazla olmaması gerektiğine inanıyorum. Çocuklarda okula karşı müthiş bir kopukluk oluyor, tatilden önce bir haftada zaten tempolarını düşürmüş oluyorlar, tatilin ardından da bir haftaları adaptasyonla geçiyor. Bu kadar uzun tatiller, çocukları psikolojik açıdan olumsuz etkiliyor. Yurtdışında da 15 günü geçen tatil süreleri olduğunu hiç hatırlamıyorum. Tatilin maksimum 10 gün ile sınırlı tutulması gerekiyor. Yaz tatilleri de uzun ama ardından yeni başlangıçlar getirdiğinden yarıyıl tatillerine göre farklı algılanıyor. Yarıyıl tatilinin ardından gençlerin ya da çocukların çok daha hızlı tempoyla devam etmesi gereklidir. Bu sırada doğan boşluk hızlanmalarını zorlaştırabilir.

ÖZGÜVEN KAYBEDİLEBİLİR
Ara dönem karne uygulaması gerekli bir uygulama mı, çocuklar dört ayda okul performansı açısından değerlendirilebilir mi?
Gereklidir. Hatta mümkünse iki aylık periyotlarla, daha kısa süreli değerlendirmeler bile yapılabilir. Çocuk ve ailenin durumdan haberdar olmaları gerekir. Nelerde eksiklerinin olduğunun belirlenmesi gerekir.

İlk dönem okul başarısı çok düşük olan bir çocuk, ikinci dönemde bunları telâfi edebilir mi? Yoksa bu durum çocuklarda başarısızlığı kabullenme duygusu mu yaratır?
İlk dönem başarısızlığın neden olduğunun üzerinde durulmalı. Ama tek tarafın olaya el atması yeterli olmaz. Anne- baba kadar okulun da başarısızlık durumunun üzerinde durması gerekli. Sorunun kaynağı belirlenmeli. Başarısızlık çocuğun zekâsından da kaynaklanıyor, öğrenme güçlüğü mü çekiyor, aile ya da öğretmenle ilgili bir problem mi yaşıyor tüm bunlara bakılması gerekli. Eğer sorun bulunup çözülebilirse; çocuk hemen ardından başarıyı çok daha kolay yakalayabilir. Unutmamak gerekir ki; çok düşük notların ardında mutlaka sorunlar vardır ve bunlar keşfedilmelidir.

Düşük notları olan bir çocuğa ek dersler aldırmak yerine psikoloğa mı götürülmeli?
Önce bir rehberlik servisinin işe el atması gerekli. Notları kritik olan çocuklar, rehber eğitmenlerce ele alınır. Okulda herhangi bir rehberlik servisi yoksa anne babanın çok daha yakından ilgilenmesi gerekir. Milli Eğitim Müdürlüğü'nün rehberlik-danışmanlık büroları var oralara götürebilirler.

Kırık notlar çocukların başarıyı kabullenmesini mi, hırslanıp baş etmesini mi sağlar?
Bireysel farklılıklar vardır, itici güç de, kabullenme de olabilir. Çocuklar kişiliklerine göre olayı iki boyutlu yaşayabilir. Ama içe dönük hassas yapıda olan çocuklar; genelde çabuk pasifize olup, başarısızlığı kabullenmeyi seçerler. Özgüven duygularını bu sırada kaybedebilirler. Bilhassa ilköğretimde alınan yaralar insanın yaşamında çok büyük bir rol oynayabiliyor. Bu dönemde dikkat etmek gerekiyor.

Başarısızlığıyla ilgili çocuklarla konuşmak mı gerekir?
Sorunun çözümü için bu gereklidir. Başarısız olan çocuk, başarısızlığının nedenini tam olarak bilemediği için kendince saptamalar yapıp bunlara inanabilir. Örneğin zekâsının yeterli olmadığını düşünür, sonra buna inanır. Özellikle zeki olan çocuklar bunu çok daha kolayca yapar, küçük dünyasında kendine göre analizlerde de bulunabilir. Anlamadığını bir imaj yaratıp onu kabullenmeye başlar. Onu kabullendiği zaman kısır döngüye girer.

Yalnızca matematiği ya da Türkçe'si zayıf olan çocuklarda da sorun olabilir mi, onlara nasıl davranmalı?
Bazı çocukların matematik yeteneği sınırlıdır. Ama bu 'çocuğun başarısız olacağı' anlamına gelmez. Çocuk o noktada belki takviye almak zorundadır. Bazı çocuklar dil bazıları da fen derslerine daha az ilgili olabilirler. Bu noktalarda onlardan üstün performans beklenemez ancak sınıflarını geçebilecek notlar alabilirler. Buralarda eksik not almış olan çocuklara şu mesajı vermek lazım: "İnsan yaşamda her dalda iyi olacak diye bir şey yok. Ama eğitim yaşamı boyunca kendini zayıf hissettiği konularda sınıfını geçecek kadar bir bilgiye mutlaka sahip olması gerekiyor. Yoksa bu her zaman gerilim yaratacaktır."

1 SAAT EGZERSİZ YAPILMALI
Sizce okuma-yazmayı yeni öğrenen bir çocuk, üç haftalık tatili nasıl değerlendirmeli?
Okuma yazmayı yeni öğrendikleri için günde mutlaka bir saat okuma-yazma egzersizleri yapmaları gerekiyor. Henüz yeni kavramaya başladıkları için uzaklaşmamakta fayda var. Bu yıl uygulanan yeni sistemde çocuklar için olay çok daha karmaşık hal aldı. Bu yüzden daha özenli olmaları gerekiyor. Mutlaka bu tatili en azından sabah yarım saat, öğleden sonra da yarım saat veya 40 dakika çalışarak geçirmeliler. Çalışma dönemlerini sistemli olması gerekli değil, ama sabah ve öğlenden sonraki saatlere belli dönem olarak yayarlarsa daha yararlı olur.

Sömestre ailece planlı bakış

Uzun bayram tatilinin ardından başlayan sömestri çocuğunuz en iyi nasıl değerlendirebilir? Çalışması için ona baskı mı yapmalısınız, yoksa tamamen dinlenmesini mi sağlamak en doğrusudur? Çalışan anne-babalar, çocuğunuzu aile büyüklerinin yanına gönderme konusunda kararsız mısınız? Okul başarısızlığı sömestrde nasıl telâfi edilebilir, zayıf notları yüzünden onu cezalandırmanız mı gerekiyor? Tüm bu sorular kafanızı karıştırıyorsa, hazırladığımız yazı dizisi sizin için rehber olacak. İşin uzmanı psikologlar, sizler için çocuğunuzun psikolojisine göre sömestrin yollarını anlattı.

Anne-baba çocuğunu çok iyi tanımalıdır

Sizce tatillerde en iyi çalışma saatleri ne zamandır?
Beynin en iyi çalıştığı saatler sabah saatleridir, kahvaltının ardından çalışmak verimi arttırır. Ayrıca öğlenleri bir ya da yarım saatlik uykunun ardından çalışmaya başlamak öğrenmek açısından son derece yararlıdır. Yine ders çalışmak için bu saatler tercih edilebilir. Ayrıca öğrencilere gecelere yatmadan önce, o gün öğrendiklerini küçük kağıtlara yazıp bunları okumalarını öneriyorum. Öğrenmeyi son derece kolaylaştıran bir uygulamadır.

Ailesiyle birlikte tatilde neler yapabilir, arkadaşlarıyla neler yapmasına izin verilebilir?
Bu sınav, belirli psikolojik özellikler istiyor. Burada her şeyden önce çocuğun motivasyonu, psikolojik direnci çok önemli, ona dayanabilmesi gerekiyor. Motivasyonun güçlü olması, zekâsının iyi olması gerekiyor. Kendine güvenli olması, motivasyonun çok dayanıklı olması öğrenmeye dayanıklı olması gerekiyor. Buna dayanıklı değilse performansını gösteremiyor. Kapasitesi mevcut olanlar bile buna dayanamayabiliyor. Hem ÖSS hem de LGS'de psikolojik açıdan zayıf olan çocuklarda, bu dönemde psikolojik rahatsızlıklar ortaya çıkıyor. Bu konuda anne ve babanın çocuğunu çok iyi tanıması gerekiyor. Çocuğun üzerine fazla gidilirse başka psikolojik problemler çıkar, o zaman da ne ÖSS diyebilirsiniz ne de LGS