Dis Hekimi Korkusu (Dentofobia)
Disci korkusu, psikolojik olarak disciye gitmekten korkma veya hoslanmama ile disciye gitmeyi igrenc bulma gibi mantikdisi korkulari icerir. Bu korkular, disci koltugunda geriye dogru yatirilma, ellerin veya diger dis aletlerinin agzin icine sokulmasi, (özellikle de discilikte sikca kullanilan delici aletin), igne korkusu ve kullanilan aletlerin steril olmayacagi düsüncesiyle, HIV ve hepatit gibi bulasici cesitli hastalik ve mikroplarin kapilabilecegi korkularindan olusabilir. Aslinda bu korkular bir bakima kabul edilebilir korkulardir ve kisinin bu tür korkular icinde olmasinda kendine göre hakli nedenleri de bulunabilir. Ancak her seye ragmen, yasantimizda her zaman icin disciye gitme olasiligimizin bulundugu ve hoslanmadigimiz bu gibi durumlarla karsilasmak zorunda kalabilecegimiz gercegi göz ardi edilmemeli ve hosumuza gitmese de günün birinde bu duruma katlanmak zorunda kalabilecegimiz unutulmamalidir.
Hepimizin bildigi ve bize önerildigi gibi saglikli bir gülüs icin en az alti ayda bir olmak üzere bir dis hekimine giderek agzimizi ve dislerimizi kontrol ettirmemiz gerekmektedir. Agiz ve dis sagligimiz icin oldugu kadar diger organlarimizin sagligi icin de gerekli olan bu durum, bazilarimiz icin büyük bir korku ve endiseye yol acmaktadir. Bu korku ve endise; degil dis hekimine gitmek bu düsüncenin akla getirilmesiyle dahi yasanabilmekte ve kiside panik hali yaratabilmektedir. Dis hekimine gidildiginde yapilacak islemlerin zihinsel olarak deneyimlenmesi dahi bu kisiler icin son derece korkutucu olabilmektedir. Bu kisiler ve disci korkusu olan diger kisilerin büyük cogunlugu daha önce disci koltugunda cesitli kazalar geciren ya da olumsuz deneyimler yasayan kisilerdir. Bu nedenle ayni durumun yeniden yasanabilecegi endisesi, korkunun devamina neden olmakta ve kisilerin bu olaylari hatirlamasiyla da korku hali ortaya cikmaktadir.
Yasanan bu aksilikler ve olumsuzluklarin yaninda tedavi sirasinda ve sonrasinda ortaya cikan agri ya da diger cesitli problemler disci korkusunun kaynagini olusturabilecegi gibi hicbir deneyim yasanmadan yalnizca baskalari tarafindan anlatilan disci hikayeleri ve bu tür duyumlar ile de disci korkusu gelistiren kisiler bulunmaktadir. Bu durum kisilerin disciye gitmelerini engellediginden ortaya cok daha ciddi dis sorunlari cikmakta ve giderek büyüyen sorunlar nedeniyle de disciye gitmek zorunda kalan kisiler daha uzun süre ve daha cok sayida tedavi islemlerine maruz kalmaktadir. Bu islemlerin dis problemine bagli olarak uzamasi ve kisiye sikinti vermesi de disci korkusunu pekistirmektedir.
Hasta bu korkusundan discisine önceden söz edebilir ve korkularinin kaynagi ile nedenleri konusunda doktoruyla konusabilirse cok cesitli nedenlerle ortaya cikabilen ve cok cesitli korkulari da iceren (igne korkusu, kan görme korkusu, agri duyma korkusu, hastalik ya da mikrop kapma korkusu vb.) disci korkusunun üstesinden gelebilmek cogunlukla mümkün olabilmektedir. Aksi halde yasanan. korkular konusunda hastasi ya da hasta yakinlari tarafindan önceden bilgilendirilmeyen doktorun bu durumu kendiliginden anlamasi beklenemeyeceginden fobik hastaya bu anlamda yaklasiminda korkusu olmaya diger hastalara göre hicbir farklilik olmayacak ve hasta korkusuyla bas etmede zorluklar yasayabilecektir. Üstelik bu korku hem paylasilmadigi hem de bu konuda doktordan yardim alinmadigi icin giderek siddetlenebilecektir. Dis tedavisinden önce bu korkunun mutlaka yenilmesi ve paylasilmasi gerekmektedir.
Bazi durumlarda hastanin disci korkusu tedavi sirasinda ortaya cikabilir ve dolayisiyla bu korku ancak tedavi basladiginda fark edilebilir. Bu geciken fark etmenin hastanin tedavisi konusunda cesitli alternatiflerin arastirilmasinda ve gelistirilmesinde de gecikmelere yol acabilecegi unutulmamalidir.
Hemen hemen tüm dis hekimleri disci korkusu yasayan hastalarla calismak durumunda kalmislar ya da kalacaklardir. Ayni sekilde siz ya da bir yakininiz bu korkuyu halen tasiyor olabilir ya da günün birinde bu korkuyla siz ya da bir yakininiz karsilasabilirsiniz. Böyle durumlarda atilmasi gereken ilk adim dis hekiminden randevu alinirken bu korkudan söz edilmesidir. Bu adim alinacak randevu saatinin en uygun bir zaman icin ayarlanmasini saglayacak dolayisiyla randevu hem doktor hem de hasta icin daha uygun bir hale getirilebilecektir. ikinci olarak yapilmasi gereken, hastanin korkulari konusunda hekimiyle acik bir sekilde konusmasidir. Hasta, dis hekiminden neden korkuyor ve bu konuda neler yapilabilir? Korku ve kaynaklari konusunda doktorla hastanin konusmasi ve bu anlamda alinacak önlemlerin yani sira yapilabilecek degisiklikler konusunda ortak kararlar alinmasi korkunun yenilmesinde önemli yararlar saglayacaktir. Ayrica unutulmamasi gereken. bir baska konu da disci korkusu olan hastalarin daha önceden tanidiklari ve iyi bir iletisim kurduklari doktorlari tercih etmeleridir. Tanidik bir doktorla calismak yabanci bir doktorla calismaya göre daha rahatlatici ve gerilimi azalticidir.
Diger yandan, özel olarak disci korkusu olan hastalarla calisan dis hekimlerinin bulundugu da bilinmelidir. Bu alanda calisan ve deneyimi olan dis hekimlerinin secilmesi hasta acisindan kolayliklar saglayabilecegi gibi dis hekimi acisindan da kolaylik saglayacaktir. Bunun icin önceden bir arastirma yapilabilir. Disci korkusu cok sik yasanilan ve pek cok kisinin basina gelen bir durum oldugundan bu alanda calisan kisilere ulasmak cok da zor olmayacaktir. Diger yandan bazi dis doktorlarinin disci korkusu olan hastalarla calismak istemedikleri de bilinen bir gercektir. Bu nedenle randevu alinirken disci korkusundan mutlaka söz edilmelidir.
Disci korkusunda göreceli olarak digerlerine göre sonuclandirilmasi daha kolay olan bazi korkular vardir. Bu korkular belirlendikten sonra bazi önlemler alinabilir ve korku ortadan kaldirilabilir. Örnegin; dis hekimliginde kullanilan delici aletin cikardigi sesten rahatsizlik duyanlar icin tedavi sirasinda walkman kullanilmasi önerilebilir. Bu yolla aletin cikardigi ses müzik sesiyle bastirilacagi icin korku nedeni ortadan kaldirilmis olur.
Pis kokular ve yabanci kokular nedeniyle olusan korkulari gidermede arama terapi uygulanabilir.
Diger yandan Dis hekimi ya da asistaninin hastaya yumusak bir bicimde temasi, sicak ve icten tavrinin yani sira sakinlestirici konusmalari. da duyulan gerginligi gidermede yardimci olabilecegi gibi duyulacak agriyi hafifletmede de yardimci olabilir. Bazi durumlarda ise meditasyon denenebilir.
Yine cok heyecanli kisiler icin cesitli relaksasyon yöntemleri kullanilabilir ve hastaya gevseme eksersizleri ögretilebilir.
Dis hekimi tarafindan hastaya tedavi sirasinda yapilacak olan islemler.adim adim anlatilabilir ve agri duyuldugunda hastanin elini kaldirilarak haber verilmesi istenebilir. Böylece hastaya islemin agri duyuldugu anda kesilebilecegi garantisi verilerek korku azaltilabilir.
Bazi insanlarin ise daha ciddi korkulari olabilir. Bu durumlarda oral veya damardan sakinlestiriciler verilmesi gerekebilecegi gibi bazen genel anestezi dahi gerekli olabilir. Ayrica psikoterapinin yaninda hipnoz kullanilarak bu korkularin yenilmesinde yardimci olunabilir. Bunun icin dis hekimi ile diger bazi alanlardaki doktorlarin ve psikologun isbirligi yapmalari gerekmektedir.
Burada önemli olan, öncelikle hangi teknigin hasta icin uygun olduguna karar verilmesi ve o teknigin uygulamaya konulmasidir. Hasta disci koltuguna oturduktan sonra bu konuda yasanacak kararsizliklar hastanin ya da hekimin tedaviden vazgecmesine yol acabilir ve hastaya gitmesi icin izin verildiginde de disten kaynaklanan sorunlar daha da artabilecegi gibi hasta daha siklikla dis hekimine gitmek zorunda kalabilir. Bu durumda hasta cok daha cesitli islemlerden gecmek durumunda kalabilir. Bu nedenle disci korkusu ya da disciye gitme korkusu mutlaka yenilmelidir.
