Çocukların kalbinin ilacı ılık süt
Çocukların kalbinin ilacı ılık süt
Anneler; çocuğunuzun beslenmesinde sütten sakın vazgeçmeyin! Çünkü bir yaşından itibaren her gün yarım litre süt içen çocuklarda kolesterol sorunu olmuyor. Ancak sütü mutlaka ılık içirin. Çünkü soğuk süt demir eksikliği anemisine neden olabiliyor.
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Hilal Mocan, çocuk beslenmesinin kalp sağlığına etkisini anlattı:
* Beslenmenin çocuklardaki kalp hastalığı üzerinde etkisi var mı?
Evet; beslenmenin çocukluk çağından itibaren kalp hastalığı üzerinde etkisi var. Çocukluktaki beslenme bozukluğu, ileriki yaşlarda kalp hastalıkları riskini artırabilir. Bunlar içinde en önemlisi koroner kalp hastalıkları dediğimiz hiper tansiyon, kalp krizleri ve diyabet riskinin artması gibi sorunlardır. 'Atesikleroz' dediğimiz damardaki yağlanma ve lipitlerin yüksek olması da hep çocukluk çağında yanlış beslenme ile ilgili olarak ortaya çıkar. Bunların bir kısmı direkt olarak kötü beslenme sonucu ortaya çıkar. Bir kısmı da kötü beslenme sonucu obezitenin gelişmesiyle kendini gösterir.
* Anne karnındaki beslenme kalp hastalığı nedeni olabilir mi?
Evet olabilir. Yapılan araştırmalar; anne karnındayken çok yağlı diyetle beslenen bebeklerin ve gebenin kolesterolü yüksek olması durumunda anne karnındaki bebeğin damarlarında da 'aterom' plaklarının oluşabildiğini gösteriyor. Yani damarlarda yağ plakaları oluşuyor.
KİLO ALDIRMAYIN!
* Düşük ağırlıklı doğum ya da erken doğum kalp hastalığı riskini yükseltir mi?
Bu çocukların ileriki yaşlarda obeziteye daha çok yatkın olduğu kanıtlandı. Aşırı derecede beslenme riski oluştuğundan, bu çocuklarda obezite riski yükseliyor. Bu da obezitenin getirdiği kalp damar hastalıklara zemin hazırlıyor. Unutmayın ki kilo aldırmaya çalışmak doğru değil! Çünkü bu durumda çocuk sağlıklı beslenme oranlarında bozukluk oluyor. Aşırı derecede karbonhidratlı ya da yağlı beslenebiliyor. Çocuklarda yanlış beslenme erken yaşlardan itibaren oluşursa, damarlarda meydana gelen değişiklikler kronik bir süreç halinde yıllarca devam ediyor. Onun için çocuğun beslenmesi hayati önem taşıyor. Yanlış beslenen çocuğun dışarıdan bakınca kilolu görünmemesine aldanmamak gerekiyor. Çünkü damar duvarında bu hatalı beslenmenin sinsi izleri bulunuyor. Biz buna tıp dilinde 'kronik enflamatuvar süreç' diyoruz. Bu durum çocuklarda sinsi sinsi ilerleyen gizli bir düşman gibidir...
* Anne sütüyle beslenmenin, çocuk kalp sağlığı üzerine etkisi var mı?
Anne sütü dünyanın en hafif ve en özellikli gıdası. Bebek; anne sütüyle beslendiği zaman her şeyi dengeli olarak alıyor ve aynı zamanda organ ve damar koruyucu etkilerinden de yararlanıyor. Eskiden bir yaşına kadar anne sütü öneriyorduk. Bunun dört ila altı ayı yalnızca anne sütü şeklindeydi. Şimdi altı ay saf anne sütü, ondan sonra ek gıdalarla zenginleştirilerek tamamlayıcı besin veriliyor. Çünkü bir yaşından sonra anne sütünün çok fazla besleyici özelliği yok; çocuk için yetersiz kalıyor ama organ sağlığını ve organların hayatiyetini uzatıyor. Anne sütü, ileride nörolojik hastalıkların ortaya çıkma riskini azaltıyor. Bütün organların hayatiyetini, dolayasıyla kalbin de hayatiyetini uzatıyor. Yine anne sütü ile beslenen çocuklarda çölyak, diyabet, alerjik hastalıklar ve safra kesesi hastalıkları daha az görülüyor. Hipertansiyon ve obezite de anne sütü ile beslenen çocuklarda daha azdır. En önemlisi de enfeksiyonlar daha az görülür. Ayrıca anne sütünün böbrek yükü çok azdır.
* Mama ile beslenen çocuklarda ne gibi sağlık riskleri doğabilir?
Mama eğer aşırı derecede verilirse çocuk aniden kilo alır ve bunun da bazı zararları ortaya çıkar. Çünkü anne sütü ile beslenirken çocukların yağ hücrelerinde aşırı derecede hacim artması olmaz. Ama mamayla beslenirse yağ hücrelerinin hem hacmi hem de sayısı artar. Bu da obezite için en önemli kriterdir. Ayrıca anne sütünde büyüme faktörleri vardır; bir mamaya her şeyi koyabilseler bile bu büyüme faktörlerinin konulması mümkün değil. Anne sütü ile beslenen çocuk daha çeviktir, IQ'su daha yüksektir. Anne sütünün avantajları ileriki yaşlarda ortaya çıkar. Dünyanın en pahalı ilaçlarından biri olan 'İnterferon' diye bir ilaç var; viral enfeksiyonlara karşı çocuğu korur ve kanser tedavisinde de yeri vardır. İşte bu ilacın içeriği anne sütünde doğal olarak vardır ama mamada yoktur!
* Beslenme, kaç yaşından sonra kalp hastalığı sorunu doğurur?
Annede, babada ve ailede kalp hastalığı ve kolesterol varsa, bu çocuğun 2 yaşından itibaren kolesterol ölçümleri yapılmalı. Burada, ailedeki kalp hastalığı olanların yaşı da çok önemli.
* Çocukların mutlaka yemesi gereken gıdalar var mı?
Çocukların hazır meyve suları veya asitli içecekler yerine taze sıkılmış meyve suları veya süt içmeleri gerekir. Süt; kolesterol yapımını engeller. Ayrıca sütte kalsiyum da yüksek olduğu için kolesterolü düşürücü etki yapar. Ortalama yarım kilo kadar süt, bir yaşından itibaren bir çocuk için uygundur. Bunun yanısıra 250 CC'lik süt ürünü olabilir; kahvaltıda yediği peynir, ekstra yediği bir kase yoğurt ve bir de sütlü tatlı gibi... Yalnız sütün ılık verilmesi gerekli. Çünkü eğer soğuk içerse bağırsakta mikroskopik kanamalar olabileceği için demir eksikliği anemisi ortaya çıkabilir. Çocuğun eğer özel bir hastalığı yoksa sütten vazgeçmeyelim; çocuk obezite riski taşıyorsa bile yağı alınmış süt içebilir. Ailede koroner arter riski olsa bile bir çocuğa iki yaşından önce light gıdalar, ürünler verilmemeli. Ama iki yaşından sonra verilebilir. Çocuğun büyüme ve gelişmesi için sütün içindeki büyüme faktörlerini alması gerekli.
TÜRK KAHVALTISI YAPIN!
* Süt dışında neler yemelerini öneriyorsunuz?
İki yaşına kadar fındık kadar tereyağı veriyoruz; beyin, göz ve sinir sistemi gelişmesi için buna ihtiyaç var. Çocuklar altıncı aydan sonra ceviz ve fındık yemeliler. Kahvaltısının içine toz halinde karıştırılarak da verilebilir. Beş yaşından sonra da mutlaka 5-6 fındık, 5-6 bedem yemeli. Bizim geleneksel Türk kahvaltıları çok sağlıklıdır; omega-3 yönünden çok zengindir..
* Bebeği olan ve ek gıdalara geçen annelerin dikkat etmesi gereken püf noktaları var mı?
Bebeğin beslenmesinde sebze çorbası öneriyoruz. Buharda pişmiş koyu yeşil yapraklılar tavsiye ediyoruz. Yedinci aydan itibaren bir diş sarımsak ve yeşil soğan koydurtuyoruz. Bir bebeği n0-50 yaşını düşünerek büyütmek gerekli! Brokoli, semizotu ve ıspanak çok faydalı. Sebze çorbasına katılan domatesin kabuklu konması gerekli. Et, tavuk ve balığın mutlaka sebze ile pişmesi gerekiyor. Çünkü et suyunun besin değeri yoktur, yalnızca lezzet verir. Daha iyi damar, daha iyi kalp sağlığına sahip olması için ve omega-3 dengesi açısından bir çocuk, erken bebeklik döneminden başlayarak haftada iki gün mutlaka balık tüketmeli.
* Zayıf ve gelişme geriliği olan çocuklar mı yoksa obez olan çocuklar mı kalp hastalığı açısından daha riskli?
İkisi de olabilir. Eğer çocuk çok zayıfsa doğuştan bir kalp hastalığı olabilir. Doktorun üzerinde durması gerekli. Kalbin mutlaka 5 odakta dinlemesi gerekli. Gelişmeyen çocuklarda doğuştan kalp hastalığı mutlaka olmaz ama yine de şüphelenilmeli.
--->: Çocukların kalbinin ilacı ılık süt
