Işbirliğine dayalı öğrenme

İŞBİRLİĞİNE DAYALI ÖĞRENME


İşbirliğine Dayalı Öğrenme Ne Demektir?

İş birliğine dayalı öğrenme metodu (cooperative learning), “ortak öğrenme amaçlarını maksimum düzeyde gerçekleştirmek üzere öğrencilerin küçük gruplar halinde iş birliği içerisinde birlikte çalışması esasına dayalı bir öğrenme-öğretme metodu” olarak tanımlanmaktadır.

İş birliğine dayalı öğrenme metodu öğrencilerin küçük gruplar hâlinde birlikte çalışmasını gerektiren bir grup aktivitesi olmakla birlikte, çalışma grupları, proje grupları, laboratuvar grupları ve okuma grupları gibi diğer grup tekniklerinden farklıdır. Sadece öğrencilerin grup hâlinde birlikte çalıştıkları, öğrenmede birbirine yardımcı oldukları, öğrenme materyallerini paylaştıkları bir grup etkinliği olmanın ötesinde, iş birliğine dayalı öğrenme metodunun başarısı; pozitif dayanışma, bireysel sorumluluk, yüz yüze etkileşim, sosyal becerilerin kullanılması ve grubun kendi kendisini değerlendirerek geliştirmesi gibi öğelere sahip oluş derecesine bağlıdır.Bu öğeler:


1. Pozitif Dayanışma (Positive Interdependence):

İş birliğine dayalı öğrenmenin özünü oluşturan bu ilk ögesi, grup üyelerinin her birinin, gruptaki diğerlerinin de öğrenmesinden sorumlu oldukları bilincine sahip oluşunu ifade eder.


2. Bireysel Sorumluluk(Individual Accountability):

İş birliğine dayalı öğrenme gruplarının en önemli amacı, her üyesinin bilgi beceri ve davranış bakımından güçlü bireyler olmasını ve potansiyeli ölçüsünde grubun amaçlarının gerçekleşmesine katkıda bulunmasını sağlamaktır.


3. Yüzyüze Etkileşim (Face-to-face Interaction):

Bu öğe, öğrenmenin daha etkili ve verimli şekilde gerçekleşmesi için grup üyelerinin birbirini cesaretlendirmesi, desteklemesi ve yardım etmesini ifade eder.


4.SosyalBeceriler(SocialSkills):

İş birliğine dayalı öğrenme çabalarının etkili ve verimli olması, kişiler arası iletişim becerilerinin yanında diğer sosyal becerilerin de kullanılmasını gerektirir.


5. Grubun Kendini Değerlendirmesi (Group Processing):

İş birliğine dayalı öğrenmenin bu son öğesi, bizzat grup üyelerinin, bireysel ve grup amaçlarını ne düzeyde gerçekleştirip gerçekleştiremediklerini değerlendirmesini ve birlikte çalışma becerilerinin geliştirilerek devam ettirilmesini ifade eder.


İşbirliğine Dayalı Öğrenmenin Yararları

1. İşbirliğine dayalı öğrenme, öğrencilerin öğrenmeye güdülenmelerine ve dikkatlerini sürdürmelerine yardım eder.

2. Özellikle, düşük yetenekli öğrencilere, problem çözme ve üst düzey düşünme becerilerinin kazandırılmasında etkili olur.

3. Bireyin, dünyayı diğer insanların bakış açısından görme yetisini kazandırır. Böylece öğrencilerde empati kurma becerileri artar; özel eğitime muhtaç çocukları daha kolay kabul ederek onların gelişimleri için rehberlik ederler.

4. Öğrenciler, başkalarının fikirlerine saygılı olmayı, hoşgörülü olmayı, tartışmayı öğrenirler. Kısaca, demokratik yaşama alışkanlığını kazanırlar.

5. Öğrenme sırasında öğrencinin akranlarıyla etkileşimde bulunması öğrenme ortamını daha eğlenceli bir hale getirir.

6. Bu yöntem, gruptaki her bireyin katkısını gerektirdiğinden öğrencilerin öz saygı ve öz yeterlik duygularını geliştirmelerine yardım eder.

7. Öğrencilerin hata yapma korkusu ve kaygı düzeyini en aza indirerek öğretme-öğrenme sürecine etkin katılımlarını sağlar.

8. Öğrencilerin “ait olma” gereksinimlerini karşılamalarına yardım eder.


Bir işbirliğine dayalı öğrenme programının başarısı üç temel öğenin varlığına bağlıdır. Bu temel öğeler şunlardır:

1. Grup amaçlarına sahip olma:

Grup amacı, başarı sertifikası, notlarını etkileyecek ek puan, özgürce kullanabilecekleri boş zaman gibi öğrenciler için önemli olan herhangi bir şey olabilir. Grup amacı, öğrencilerin performanslarından dolayı onları ödüllendirici nitelikte olmalıdır.


2. Bireysel sorumluluğu gerekli kılma:

Grubun başarısı, her bir grup üyesinin en üst düzeyde öğrenmesine bağlıdır. Bu koşul, grup ödülü, her üyenin ortalama izleme puanlarına göre verildiğinde sağlanabilir. Bu durumda da her bir üyenin ortalama puanının yüksek olması gerekir. Aksi takdirde, bireysel sorumluluğun olmadığı bir durumda gruptaki en iyi öğrenci, tüm sorumluluğu üstlenip işi yapabilir ve gruptaki diğer kişilerin öğrenmesi göz ardı edilebilir.


3. Başarı için eşit şansa sahip olma:

Takımdaki her üye, takımın başarısına katkıda bulunma şansına sahip olduğunda, öğrencilerin tümü yapabildiğinin en iyisini yapmak için güdülenmektedir. Her birinin katkısı değerlidir.


İşbirliğine Dayalı Öğrenme Gruplarının Oluşturulması

İşbirliğine dayalı öğrenme gruplarını oluştururken çeşitli öğrenme düzeylerine sahip öğrencilerin aynı grupta bir arada çalıştırılmasına ve takım başarısının gruptaki her bireyin başarısına bağlı olarak belirlenmesine özen gösterilmelidir.



İşbirliğine Dayalı Öğrenme Teknikleri

> Takım Oyun Turnuvaları Tekniği
> Öğrenci Takımları Başarı Grupları Tekniği
> Ayrılıp Birleşme Tekniği
> Küçük Grupla Öğrenme Tekniği
> Grup Araştırması Yöntemi
> Tartışma Grubu Tekniği


> Takım Oyun Turnuvaları Tekniği

Öğrenciler;

Beceri, cinsiyet ve yarışçı özelliklerine göre 4-5 kişilik takımlara ayrılır.
Her hafta turnuva yapılır ve her takımın görevi turnuvaya katılacak arkadaşını hazırlamaktır.
Öğretmen ön bilgi verdikten sonra konu ile ilgili materyali dağıtır.
Her grup kendisini temsil edecek olanı hazırlar.
Turnuva masaları hazırlanır
Her takımdan bir veya iki öğrenci yarışır ve aldıkları puan takımın puan hesabına yazılır.
Her hafta turnuva masasındaki öğrenci değişir.


> Öğrenci Takımları Başarı Grupları Tekniği

Öğrenciler 4-5 kişilik takımlara ayrılır.
Takımlar kendi içlerinde çalıştıktan sonra bir test uygulanır.
Öğrenciler testten aldıkları puana göre başarı sırasına dizilir.
En başarılı 6 öğrenci 1. grup, sonraki 2. grup vb… olarak ayrılır.
1. gruptakiler takımlarına 8,
2. gruptakiler örneğin takımlarına 6,
3. gruptakiler örneğin takımlarına 4 puan kazandırırlar.
Her öğrenci becerisi ve başarısı oranında takımına katkı getirir. Öğrenci kendisini kendi başarı grubundakilerle karşılaştırır.


> Ayrılıp Birleşme Tekniği

Konular, üye sayısı kadar küçük parçalara ayrılır.
Her gruptan bir üye ayrılır ve yeni bir grup oluşur.
Yeni grup üyeleri çalışma yapar.
Öğrendiklerini eski grup üyelerine aktarır.
Gruplara sınav verilir, sonuçlar bireysel olarak değerlendirilir.


> Küçük Grupla Öğrenme Tekniği

2-6 kişilik gruplar, öğretmenin belirlediği ana konunun alt konularından birini seçerek araştırırlar.
Grubun her üyesi alt konunun bir bölümünü alır.
Kendi grup arkadaşlarıyla tartışırlar.
Sınıfa sunu yaparlar.
Öğrenciler bu sunuyu değerlendirir.


> Grup Araştırması Yöntemi

Bir konu alt konulara ayrılarak gruplara dağıtılır
Grup üyeleri bu alt konuyu bölümlere ayrılır ve iş bölümü yapılır.
Her bir grup üyesi diğer grup üyelerinin çalışmasına bağımlıdır.
Öğrenciler arası iletişim sağlanır
İletişim ve sosyal becerilerinin gelişmesi için etkinlikler yapılabilir
Öğretmen rehberdir.
Burada Öğrenciler;
Bir plan geliştirerek bu planı uygularlar
Bilgi toplayarak, bir probleme çözüm getirirler
Araştırmalarından elde ettikleri bilgileri paylaşırlar.


> Tartışma Grubu Tekniği

Tartışma konusunun belirlenmesi
Öğrenme ünitesinin belirlenmesi
Kaynaklardan yararlanılması
Grup raporunun hazırlanması
Raporun sınıfa sunulması
Tartışma yapılması ve değerlendirme


--------------------------------------------------------------------------------
KAYNAKLAR:

Eğitimde Yeni Yaklaşımlar / Prof. Dr. Özcan DEMİREL
Gelişim Öğrenme ve Öğretim / Prof. Dr. Nuray Senemoğlu
Milli Eğitim Dergisi-Sayı 150

paylaşım için teşekkürler