Metnin konusu ve ana düşüncesi
METNİN KONUSU VE ANA DÜŞÜNCESİ
Okuduğumuz metinlerde üzerinde durulan düşünce, olay, durum ya da sorun metnin konusudur. Bir metnin konusunu bulmak için;
* Metinde ne anlatılıyor?
* Bu metinde ne hakkında söz ediliyor? gibi sorulara yanıt aranır.
ÖRNEK:
Ailemizi çok severiz. Evimiz bizim mutlu olduğumuz ve büyüdüğümüz yerdir. Annemiz, babamız ve kardeşlerimizle orada mutlu yaşarız.
Yukarıdaki metnin konusu nedir?
Metinde ne anlatılıyor? Ailemiz ve evimiz.
ÖRNEK:
Bir gün karınca dereye düşmüş. Karınca kurtulmak için çırpınırken, oradan geçen güvercin karıncaya acımış. Gagasına aldığı çöpü uzatarak onu sudan çıkarmış.
Başka bir gün ormana bir avcı gelmiş. Elindeki tüfeği güvercine doğrultmuş. Güvercini vurmak istiyormuş. Bunu gören karınca, avıcının ayağını ısırmış. Tüfek, avcının elindne düşmüş ve boşa patlamış.
Böylece karınca da güvercinin hayatını kurtarmış.
La Fontaine
Metnin konusu nedir? Aşağıdaki soruyu kendimize sorarak metnin konusunu bulabiliriz.
Metinde ne anlatılıyor? Güvercin ile karıncanın birbirlerine yardım etmesi.
ÖRNEK :
Baykuş Bay Kuş, görkemli bir ağaçta yaşıyordu. Diğer baykuşlardan biraz farklıydı.Pek öyle cesur ve becerikli biri değildi. Aslında çok sakar ve korkaktı. Arkadaş canlısı da sayılmaz hatta oldukça huysuz ve yalnızdı. Üstelik tüylerinin rengide diğer baykuşlar gibi gri, siyah. beyaz ya da alacalıd eğildi.Koyu pembeydi.
Yukarıdaki metnin konusu nedir? Aşağıdaki soruyu sorarak metnin konusunu bulabiliriz.
Bu metinde ne anlatılıyor? Bay Baykuş Kuş'un özellikleri.
ÖRNEK :
Atatürk,çocukları çok severdi.Onları oyun oynarken izlemekten mutluluk duyardı.
O, çocukların oyuna ve spora ihtiyacı olduğunu bilirdi.Geleceğin büyükleri olan çocukların iyi yetiştirilmesini isterdi.
Savaştan çıkmış bir ülkeyi yönetirken,çocuklara bayram hediye etmeyi unutmadı.Başka bir deyişle o,tüm çocuklara değer verdiğini her zaman hissettirdi.
Yukarıdaki metnin konusu nedir? Aşağıdaki soruyu kendimize sorarak bulabiliriz.
Metinde ne anlatılıyor? Atatürk'ün çocuk sevgisi.
ÖRNEK :
Okulun son günüydü. Kaan heyecanla öğretmeninin karnelerini dağıtmasını bekliyordu.Acaba karnesi nasıldı? kalbi küt küt atıyordu. Öğretmeni sınıfın kapısında elinde karnelerle göründü. Sırayla karnelerini verdi. Bütün dersleri çok iyidi. Öğretmeniyle ve arkadaşalrıyla vedalaştı. Koşa koşa eve geldi. Zile tüm gücüyle bastı. Kapıyı açan annesinin boynuna atladı. Annesi karnesini inceledi. Oğluna bir daha sarıldı. Onu tebrik etti.
Metnin konusu nedir?
Metinde ne anlatılıyor? Kaan'ın karne sevinci.
ÇİÇEKLENDİRME YARIŞMASI
Sokakları çiçeklendirme yarışması başlayalı, çocuklar oyuna pek az zaman ayırabiliyorlardı. Çiçeklere hizmet etmek, onlara oyundan daha çok keyif veriyordu.
Her mevsimde en güzel çiçekli sokak yarışması yapılıyordu. Her sokağın uygun bir yeri, ödül köşesi olarak düzenlenmişti. Ödül plaketleri buralara yerleştiriliyordu. Herkes bu onur köşesinin ödüllerle bezenmesi için canla başla çalışıyordu.
Küçük bahçıvanın sokağı her yarışmada onur belgesi kazanıyordu. Çünkü onun sokağındaki çiçekler ötekilerden daha göz alıcı oluyordu.
Çocuklar, küçük bahçıvana şu soruyu soruyorlardı: ‘’Bu kadar güzel çiçekleri nasıl yetiştirebiliyorsun?’’ Küçük bahçıvan şu cevabı veriyordu: ‘’Ben bitkileri seviyorum. Onlar da beni seviyorlar. Bunun için de güzelleştikçe güzelleşiyorlar.’’
Yukarıdaki metnin konusu nedir?
Metinde ne anlatılıyor? Çocukların, sokaklarını güzelleştirme çabaları.
ÖRNEK:
BALIKÇIL
Bir gün balıkçıl uzun bacakları üzerinde, su kenarında dolaşıyordu. Suda bir sazan balığı gördü. Beklemesi gerekliydi çünkü basit yiyecekleri beğenmezdi. Kendi kendine ‘’Sazana mı kaldı, benim gibi kuşların beyi?’’ diye söylendi.
Balıkçıl böyle düşünürken, sazan ortadan kayboldu. Suda bir kayabalığı belirdi. Bu kez de burnunu büküp ‘’Bu kötü balığa mı kaldım? Nasıl doyarım onunla?’’ dedi balıkçıl.
Kaya balığı da süzülüp gitti. Suda tek bir balık bile kalmamıştı. Karnı iyice acıkan balıkçıl, ne bulsa yiyecekti. Sonunda bir sümüklüböcek bulup karnını onunla doyurdu.
Metnin konusu nedir?
Metinde ne anlatılıyor? Bir balıkçılın karnını doyurmak isterken yaşadıkları.
ANA DÜŞÜNCE (ANA FİKİR)
Metnin yazılma ya da söylenme amacıdır. Her metnin bir ana düşüncesi vardır.
Bir metnin ana düşüncesini
"Bu metinden ben nasıl bir ders çıkardım?" sorusuna cevap vererek bulabiliriz.
ÖRNEK:
BALIKÇIL
Bir gün balıkçıl uzun bacakları üzerinde, su kenarında dolaşıyordu. Suda bir sazan balığı gördü. Beklemesi gerekliydi çünkü basit yiyecekleri beğenmezdi. Kendi kendine ‘’Sazana mı kaldı, benim gibi kuşların beyi?’’ diye söylendi.
Balıkçıl böyle düşünürken, sazan ortadan kayboldu. Suda bir kayabalığı belirdi. Bu kez de burnunu büküp ‘’Bu kötü balığa mı kaldım? Nasıl doyarım onunla?’’ dedi balıkçıl.
Kaya balığı da süzülüp gitti. Suda tek bir balık bile kalmamıştı. Karnı iyice acıkan balıkçıl, ne bulsa yiyecekti. Sonunda bir sümüklüböcek bulup karnını onunla doyurdu.
Metnin ana düşüncesi ( ana fikri ) nedir?
Metnin ana düşüncesini bulmak için kendimize " Bu metinden ben nasıl bir ders çıkardım?" sorusunu sorarak bulabiliriz.
Metnin ana düşüncesi : Elimizdekilerle yetinmeyi bilmezsek var olanları da kaybederiz.
ÖRNEK:
ÇİÇEKLENDİRME YARIŞMASI
Sokakları çiçeklendirme yarışması başlayalı, çocuklar oyuna pek az zaman ayırabiliyorlardı. Çiçeklere hizmet etmek, onlara oyundan daha çok keyif veriyordu.
Her mevsimde en güzel çiçekli sokak yarışması yapılıyordu. Her sokağın uygun bir yeri, ödül köşesi olarak düzenlenmişti. Ödül plaketleri buralara yerleştiriliyordu. Herkes bu onur köşesinin ödüllerle bezenmesi için canla başla çalışıyordu.
Küçük bahçıvanın sokağı her yarışmada onur belgesi kazanıyordu. Çünkü onun sokağındaki çiçekler ötekilerden daha göz alıcı oluyordu.
Çocuklar, küçük bahçıvana şu soruyu soruyorlardı: ‘’Bu kadar güzel çiçekleri nasıl yetiştirebiliyorsun?’’ Küçük bahçıvan şu cevabı veriyordu: ‘’Ben bitkileri seviyorum. Onlar da beni seviyorlar. Bunun için de güzelleştikçe güzelleşiyorlar.’’
Metnin ana düşüncesi nedir? Severek yapılan işlerden güzel sonuçlar alınır.
ÖRNEK :
Bir bahar günü Gökkuşağı Güneş’e seslendi:
— Bak Güneş kardeş, ben senden daha güzelim, dedi.
Güneş ona:
— O renkleri sana ben verdim, dedi.
Gökkuşağı:
— Hayır, o renkler benimdir, dedi.
Güneş, ona cevap vermedi. Hemen bulutların arasına saklanıverdi. Gökkuşağı artık görünmez oldu. Güneş, kendini beğenen gökkuşağını böyle cezalandırdı.
Metnin ana fikri nedir? Başkalarını küçümsememeli, kendini beğenmişlik yapmamalıyız.
