İSİM CÜMLESİ(İsimle Başlayan Cümleye Denir) الجملة الإسمية
A-MÜBTEDA
1- Başa gelir
2- Son harfinin harekesi ötre olur. (ikildeانِ , kurallı müzekker çoğulda ونَ olur)
3- Başında ل أ(elif-lam) bulunur.
B-HABER( dir, dıra bitişen kelime veya kelimeler, haberdir) (Küllü dır dir in haber. Her dır dir haberdir.)
1- Sonra gelir
2- Son harekesi çift ötre olur. ( İkildeانِ , kurallı müzekker çoğuldaونَ olur)
3- Başında ل أ(elif-lam) bulunmaz.
4- Haber sadece şu konularda mübteda’ya uyar. (müzekker-müennes (Tekil-ikil-çoğul)Ancak İnsan dışındakilerin çoğullarının haberi, sıfatı, fiili, zamiri, ism-i mevsulü vb. müennes-tekil gelir.
5- Başında harf-i cer varsa kurala uymaz, sadece harf-i cer sonunu esre yapar.
6- Mübteda isim-sıfat tamlaması, masdar manalı fiil cümlesi olabilir Haber de isim-sıfat tamlaması, fiil ve isim cümlesi şeklinde gelebilir. Haber fiil cümlesi şeklinde gelirse fiil, tekil-ikil-çoğul ve müzekkerlik-müenneslik açısından mübtedaya uyar. Ancak İnsan dışındakilerin çoğullarının haberi, sıfatı, fiili, zamiri, ism-i mevsulü vb. müennes-tekil gelir.
ÖRNEKLER اَمْثِلة
Mübteda ve Haber
اَلْمُعَلِّمُ طَوِيلٌ Öğretmen uzundur
اَلْمُعَلِّمَانِ طَوِيلَانِ İki öğretmen uzundur
اَلْمُعَلِّمُونَ طَوِيلُونَ Öğretmenler uzundur
اَلْمُعَلِّمَةُ طَوِيلَةُ -k- öğretmen uzundur
اَلْمُعَلِّمَتَانِ طَوِيلَتَانِ İki-k-öğretmen uzundur
اَلْمُعَلِّمَاتُ طَوِيلَاتٌَ-k-öğretmenler uzundur
اَلْمُعَلِّمَاتُ فِى الْمَدْرَسَةِ-k-öğretmenler okuldadır.
اَلْكِتَابُ مُفِيدٌ Kitap faydalıdır
اَلْكِتَابَانِ مُفِيدَانِ İKİ kitap faydalıdır
اَلْكُتُبُ مُفِيدَة ٌKitaplar faydalıdır
اَلْمُعَلِّمَاتُ جِئْنَ إلى الْمَدْرَسَةِBu öğretmenler okula geldi
هَؤُلاَءِ اَلْمُعَلِّمَاتُ مُعَلِّمَاتُ مَدْرَسَتِنَا Bu öğretmenler bizim okulun öğretmenleridir.
HABERİN BAŞA GEÇTİĞİ YERLERNOT: (Mübteda elif-lamsız ise, haberin başında harf-i cer –zarf varsa)
Evde bir adam var فِى الْبَيْتِ رَجُلٌ
Bende-yanımda bir kalem var لَدَىَّ قَلَمٌ
Yanında bir kalem var mı? هَلْ عِنْدَكَ قَلَمـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــإسم الإشارة
İŞARET İSİMLERİ| Yakın için işaret zamirleri |
| Çoğul |
İkil |
Tekil |
|
| هَؤُلاَءِBUNLAR |
هَذانِ (هَاذيْنِ) nesne ; özneBU İKİSİ |
هََذاBU |
Müzekker |
| هَتَانِ ; هَاتَيْنِ nesne; özne |
هَذِهِ / هَذِي |
Müennes |
| Uzak için işaret zamirleri |
| Çoğul |
İkil |
Tekil |
|
| اُولاَئِكَ |
ذَانِكَ |
ذَاكَ ذَالِك |
Müzekker |
| تَانِكَ |
تَاكَ / تِيكَ تِلْكَ |
Müennes |
|
|
|
|
|
|
alıntıdır |
|
|
|
|
|
Not:
1- İsmin başına gelir.
2- İşaret ismi, tekil-ikil-çoğul ve müzekkerlik-müenneslikte işaret edilen isme uyar. Sadece insan dışındaki çoğullarda işaret ismi müennes tekil هَذِه *تِلْكَgelir.
3- İsmin başında mutlaka (ل أ)elif-lam bulunur.
4- İşaret isimlerinin sonlarına BAZEN eklenen “ك” harfi muhataba göre çekimlidir. Örneğin: ذَالِكَ ، ذَالِكِمَا ، ذَالِكُمْ v.b.
هَذَا الْمُعَلِّمُهَذَا الْمُعَلِّمُ: Bu -e-öğretmen
هَذَانِ الْمُعَلِّمَانِ:“iki-e- “
هَؤُلأء الْمُعَلِّمُونَBu -e-öğretmenler:
هَؤُلأء الْمُعَلِّمِين ل:Bu -e-öğretmenler için
هَذَيْنِ الْمُعَلِّمَيْنِ لِ: “ iki-e- “ için
هَذَا الْكِتَابُ: Bu kitap
هَذَانِ الْكِتَابَانِ: Bu iki kitap
هَذَيْنِ الْكِتَابَيْنِِ مِنْ: Bu iki kitaptan
هَذِهِ الْكُتُبُ: Kitaplar
ذَالِكَ الْكِتَابُ: O kitap
تِلْكَ الْكُتُبُ: Kitaplar
ÖRNEKLER
اَمْثِلة
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــإنّ وأخواتهااِنَّ VE KARDEŞLERİ
1- İsim cümlesinin başına gelirler.
2- Mübteda’yı üstün yaparlar. Mübteda ikilse يْنِ –kurallı müzekker çoğulsa ِينَ ) alır.Müennes çoğullar üstün alması gereken yerde onun yerine esre alır
3- Haber aynen kalırاِنَّŞüphesizاَنَّDığını, diğiniكَاَنَّSanki ,mış gibiلَكِنَّAma, fakatلَيْتَKeşkeلَعَلَّBelki, umulur ki ÖRNEKLER
اَمْثِلةİnnenin İsmi ve Haberiانَّ اَلْمُعَلِّمَ طَوِيلٌ -E-öğretmen uzundur
اِنَّ اَلْمُعَلِّمَيْنِ طَوِيلَانِŞüphesiz iki-öğretmen uzundur
لَيْتَ اَلْمُعَلِّمِينَ طَوِيلُونَ Keşkee-öğretmenler uzun olsa
كَاَنَّ اَلْمُعَلِّمَةَ طَوِيلَةٌ Sanki -k- öğretmen uzundur
لَعَلَّ اَلْمُعَلِّمَتَيْنِ طَوِيلَتَانِBelki ikik-öğretmen uzundur
لَكِنَّاَلْمُعَلِّمَاتِ طَوِيلَاتٌَFakat-k-öğretmenler uzundur
