-
Bilgisayar ağlari
Bilgisayarların birbirleriyle haberleşmeleri, birbirlerine veri aktarmalarıiçin genellikle bir kablo kullanılarak aralarında kurulan bağlantıylaoluşturulan bütün, ağ olarak isimlendirilir. Bir ağdaki veri iletimkapasitesini genellikle bilgisayarları bağlamak için kullanılan araç belirler.Bu araçlardan günümüzde en çok kullanılanlarına koaksiyel kablo, telefontelleri, fiber optik kablolar, makro dalgalar örnek verilebilir. Bu araçlardanhepsi değişen veri iletim kapasite ve hızlarına sahiptir. Fiber optik kablolarise günümüzde en hızlı iletim sağlayan bağlantı aracıdır.
Ağlar büyüklüklerine göre temelde LAN ve WAN olmak üzere ikiye ayrılırlar.Bir bina içindeki bilgisayarların bağlanmasıyla veya mesela bir üniversitekampüsündeki yan yana yer alan binalardaki bilgisayarların bağlanmasıylaoluşturulan ağlar yerel bölge ağları (LAN= Local Area Networks) olarakisimlendirilir. Coğrafi olarak birbirinden uzak bilgisayarların bağlanması ileoluşturulan ağlar ise geniş alan ağları (WAN= Wide Area Networks) olarakadlandırılır.
Yerel ağların en büyük faydası yazılım ve donanım kaynaklarını ağkullanıcıları tarafından ortak kullanılmasına izin vermesidir. Bu kaynaklarayazıcılar, sabit diskler, CD sürücüler, kelime işlemci, tablolama, veri tabanıprogramları örnek verilebilir. Yerel bir ağ ortamı oluşturulduğu zaman birbilgisayara bağlı olan yazıcı o ağ üzerindeki bütün bilgisayarlar tarafındankullanılabilir hale gelmektedir. Böylece bütün kullanıcılar o yazıcıdan çıktıalabilirler. Bu yapılar ekonomik olarak oldukça avantajlıdır. Mesela bir şirketböyle bir ağ yapısı kurduğu zaman bütün çalışanlar için ayrı ayrı yazıcıalmaktan kurtularak hem basım kalitesi hem de basım hızı daha iyi olan biryazıcıyı herkesin ortak kullanımına sunar. Benzer şekilde yazılımlar içindegereksiz masraftan kaçınılabilir. Mesela bir kelime işlemci programı herkesiçin ayrı ayrı satın almak yerine bir kopya satın alınıp ağ lisansı ilekullanılırsa yine çok daha ucuza gelecektir. Yine benzer şekilde donanım veyazılımın bakımı ve yenilenmesi daha kolay ve ucuz olacaktır. Ayrıca ağortamında dosyaların tek bir kopyasını tutmak yeterli olmaktadır. Böyleceherkes değişiklikleri bu dosya üzerinde yapacağı için tekrar tekrar kopyalamazahmetinden ve tutarsızlıklardan kurtulunur. Kopya sayısının azalması ile yineyedekleme ve güvenlik işlemleri de zahmetsiz bir şekilde gerçekleştirilir veitina ile yapılması sağlanır.
Bağlantı Araçları
Ağlar üzerinde bilgisayarları birbirine bağlamak için iletim yapılacakverinin miktarına ve biçimine göre değişik bağlantı araçları kullanılabilir.Her bağlantı şeklinin avantajları ve dezavantajları vardır. Bu yüzden ağyöneticileri bu bağlantı araçlarının hepsini tanımalı ve bir ağ için en uygunaracı seçebilmelidir. Veri iletim ortamı, sinyallerin bir bilgisayardan çıkıpdiğerine giderken takip etmek zorunda olduğu yoldur. Veri iletim araçları buyol düşünülerek ikiye ayrılmıştır.
a. Klavuzluiletim aracı (Guided transmission media)
b. Klavuzsuziletim aracı (Unguided transmission media)
Klavuzlu iletim araçları çeşitli kablo şekilleridir. Veri sinyalleri birnoktadan diğerine giderken takip edeceği yol belli olduğu için bunlar klavuzluolarak isimlendirilir. Klavuzsuz araçlarda da sinyaller belli bir yol izler.Fakat bunun bir kabloda olduğu gibi nereden olacağı tam belli değildir. Su vehava bu araçlara örnek verilebilir.
Yerel ağlarda ağ kablolarının bağlantı düzeni topoloji olarakisimlendirilir. Başlıca üç çeşit topoloji vardır. Doğrusal (Bus), Halka (Ring)ve Yıldız (Star) topolojileri.
1.) Doğrusal (bus) topoloji
Bu ağ düzenlemesinde bütün bilgisayarlar doğrusal olarak uzanan bir kabloyabağlanırlar. Kablonun iki ucunda ise sonlandırıcı dirençler yer alır. Günümüzdeen çok kullanılan topoloji bus topolojisidir.
2.) Halka (ring) topolojisi
Bu topolojide ağ üzerindeki bilgisayarlar halka şeklinde yer alan bir kablosayesinde haberleşirler. Bu halka şeklindeki kablo üzerinde veriler tek yöndehareket eder ve halka üzerinde daire çizerler.
3.) Yıldız (star) topolojisi
Yıldız topolojisinde bütün bilgisayarlar merkezi bir sunucuya direk olarakbağlanırlar. Fakat çoğu zaman direk bağlantı için gereken kablo sayısınıazaltmak için yıldız topolojisi biraz değiştirilerek arada Hub ismi verilencihazlar kullanılır.
LAN (Local Area Network): Yerelağ sistemidir. Bir kurum veya kuruluşta, bir oda içerisinde; bir veya birkaçbina arasında Ethernet kartları, kablo ve sonlayıcı veya Hub ile oluşturulan ağsistemidir.
Peer-To-Peer Network : Butamamen yerel ağ sistemi içerisinde yer alan bir ağ yapısı biçimidir.Bilgisayarların bir grup içerisinde birbirini görmesi ve kaynakları paylaşmasıesasına dayanır. Windows98/Me, Nowell, Lansmart gibi işletim sistemi yadadoğrudan ağ yönetimi yazılımlarınca iletişimi düzenlenir.
MAN (Metropolitan /Middle Area Network) : Ortaölçekli ağ sistemidir. Bir kampus içerisinde veya şehir içerisinde yönlendirme,güçlendirme ve doğrulama işlemleri için yardımcı ağ aygıtlarına gereksinimduyar; bünyesinde birden çok LAN sistemi barındıran ve birbirine bağlayan ağsistemidir. Bunlara en güzel örnek, İntranet sistemidir.
WAN (Wide Area Network) : Genişkapsamlı ağ sistemidir. Birden fazla MAN sistemini birbirine bağlayan veyadoğrudan dışarıdan modemler yardımıyla bağlanılarak, ağa bağlanılabilensistemlerdir. Bu sisteme en güzel örneği İnternet teşkil eder.
Ağ Sisteminin Bileşenleri
Bilgisayar : Bir ağ sistemi enaz bir SERVER (Sunucu) ve buna bağlı olarak CLIENT (İstemci)’lerden oluşur.Sunucuların belli noktalara (NOD) yerleştirilerek en üstte başka bir sunucuyabağlanmasıyla, geniş tabanlı bir bağlantı sistemi oluşturulabilmektedir.
Bağlantı ve İletişim Elemanları
Ethernet : (Network Interface Card - NIC): Yerel ağların oluşturulmasında veri alışverişini yöneten vegerçekleştiren elemanlardır. Teknolojileri 100 Megabit veri transferiyapabilecek kapasiteye kadar çıkmıştır. PCI veya ISA yuvalara takılan bukartların kablo bağlantıları BNC ya da RJ45 konnektörleri ile yapılabilmekte; yaniiki tip kablo ile kullanılabilmektedirler.
Kablolar : Yaygın olarakTwsistedPair (UTP) yada Koaksiyel (BNC) kablo kullanılmaktadır.
Hub : TwsistedPair kablo veRJ45 konnektörlerle oluşturulan ağ sistemlerinde, ağın temel dağıtımelemanlarıdır.
Switch : Hub gibi dağıtımelemanı olup, veri anahtarlama ve iletinin güçlendirilmesini sağlar.
Gateway : Haberleşme kontrolünüüstlenen ağ geçididir. Ağa giren ve çıkan tüm veriler bu aygıttan geçerler.
Repeaters : Bir repeaterkablodaki sinyali yükseltir ve erişim mesafesini uzatır. Data transferi için ekbir yazılıma ihtiyaç duymaz. Hiç beklemeye gerek kalmadan, giriş sinyaliniyükseltilmiş olarak çıkışa verir. Ayrıca bazı repeaterler gürültüler içinfiltrasyon görevi de yaparlar.
Bridges : Bridge’lerrepeaterlere göre daha akıllı cihazlardır. Aynı ya da farklı topolojilerkullanan iki network’ü, data-link seviyesinde birbirine bağlar. Basit olarak,bir server’a iki ayrı sınıftan network kartı takmak suretiyle bir bridgeyapılabilir. Örneğin, bir server’a aynı anda hem ethernet hem de token-ringkartla kurulan network kullanıcıları, her iki topolojideki bilgisayarlarlailetişim kurabilirler. Ayrıca bir server’a aynı tip iki ethernet kart takılarakda geniş bir LAN’ı iki parçaya ayırarak, daha basit bir yapı elde edilebilir.Bu yolla da bir bridge yapılmış olur.
Bir Bridge, Data-Link seviyesindeki Media Access Control alt seviyesini(MAC) kullanır. Bu seviye, hedef worstation adresini içerir. Gerçekte doğruWorkstation adresini tespit eden bu seviye, kendine bağlı olan tümWorkstationları tanımakla yükümlüdür.
Routers: RouterlarRepeaterlerden bir üst seviyede işlem yapar. Bu seviye IPX’inde çalıştığınetwork seviyesidir. IPX’ler, routerler ile ilgili emir ve talimatlarıdaiçerirler. Bir Novel Netware Server, iki ya da daha fazla network interfacekartını otomatik olarak kullanabilir. Bir routerin Bridge’den farkı, paketiçindeki LAN adreslerini ve Workstation adreslerinin her ikisini de okur vekullanır. Bridge’ler sadece kendilerine bağlı Workstationların adresleri hakkındabilgi sahibi iken Routerler hem Workstation hem de diğer LAN adresleri hakkındabilgi sahibi olmalıdırlar. Aksi halde, en doğru route bilgisini tespit etmelerimümkün olamazdı.
Modem:Uzak ağ sistemlerine erişimiçevirmeli ağ, (Dialup Networking) erişimini sağlayan aygıttır. Modem(MOdulation DEModulation) temel olarak Analog veriyi Digital’e, Digital veriyiAnalog’a çevirerek, telefon hatları ile iletilmesini sağlar.
Modemler bilgisayara bağlanma biçimi olarak iki türlüdür.
Harici Modemler(External) :BilgisayaraCOM portlarını kullanarak takılan bu tip modemler, genişleme yuvası problemiyaşanan kasalar için idealdir. Baskı devrelerde yaşanabilen eleman yetiştirmeproblemleri bunlarda daha az olduğundan, hata doğrulama ve parazit engellemegibi özellikleri barındırabilmekte; bu özellikleriyle de hat kopmaları bumodemlerde daha az yaşanmaktadır.
Dahili (Internal) Modemler: Doğrudanana kart üzerine ISA ve PCI slotlara takılan bu modemler, yazılımla veri yoluüzerine açılan COM3 veya COM4 iletişim kanalını kullanarak haberleşirler.Modülasyon işlemlerinin bir kısmını üzerlerindeki chipler yerine aygıt sürücüsüyazılımlarıyla yapan modeller daha ucuzdur.
Modemler, iletişim standartlarını ve iletişim komutlarını içeren chipsetlerine sahiptirler. Bu chip setlerinden Hyes, Rockwell, Motorola en yaygınolanlarıdır.
Modemler veri iletim kapasitelerine göre değerlendirilirler. Bu nedenle dahayüksek değere sahip olanlar her zaman tercih edilenlerdir. Günümüzde 56K lıkmodemler yaygın olarak kullanılmaktadır.
Unix, Linux, SCOUnix, Windows NT gibi doğrudan ağ yönetimine yönelik işletimsistemlerinin yanı sıra, Novell Netware, Lantasti gibi bir işletim sistemialtında ağ yönetimini destekleyen yazılımlar, Windows98/Me gibi kısıtlı yerelağ sistemlerini destekleyen işletim sistemleri, bu yazılımları oluştururlar.
alıntıdır
