Mahmuthisar Köyü

İlçemizin 15 km. güneydoğusunda Sultan dağlarının uzantısı olan Ambayıt dağı, Çardaktepe ve Atuçuran dağlarının eteğinde Yeşil göl su kaynağının yaklaşık 700 m. yakınında İlice çayı ve Cami çayı etrafında ovaya açık vaziyette kurulmuş bir orman köyüdür. İlice çayı ve Cami çayı, Yeşil göl su kaynağından çıkar Beykonak (Tekke) Kasabası'ndan gelen Hatıllı suyu ile birleşerek Mahmuthisar çayı adını alır. Ilgın Şeker Fabrikası yakınlarında Bulasan deresine katılarak çevresindeki araziyi sular. Kış mevsiminde Mahmuthusar'ın 500 m. kuzeyinde DSİ'nin kurduğu şantiyede beton kanallarla Battal deresi yoluyla Ilgın gölüne dökülür. Köyün kuruluş tarihi ile ilgili kesin bilgiler bulunmamasına rağmen Romalılar döneminde bir sanat ve ticâret merkezi olduğu bilinmektedir. Topraklık mevkisinde bulunan Roma kral mezarı Konya Arkeoloji Müzesi'nde sergilenmektedir. Yeşil gölün üzerindeki tepelerde İslâmiyet öncesi dönemlerde şarap ve pekmez yapımında kullanılan üzümlerin ezildiği taş tekneler, çoğu toprağın altında olmasına rağmen görülmektedir. Oflazların evinde 600 kg. buğdayı içine alabilen, şarap veya pekmezin içinde saklandığı Romalılar'ın izlerini taşıyan süslü bir küp mevcuttur. Köy içinde İlice ve Cami çayları arasında bulunan Mahmuthisar höyüğü üzerinde antik bir kaleye ait sur izleri bulunmaktadır. Doç. Dr. Hasan BAHAR'ın yaptığı incelemede höyükte İlk Tunç Çağı, Antikçağ ve Ortaçağ'a ait buluntular saptanmıştır. Höyüğün altında bir yer altı şehri olduğu, yakın zamana kadar güneybatıdan, şimdi taşlarla kapatılmış ve göçmüş 1 m. çapında giriş kapısı olduğu, girişte bir oda ve odadan ayrılan yolların olduğu buraya çocukluğunda giren emekli öğretmenler Şakir ERTOK ve Necati ÇAM tarafından anlatılmaktadır.
Mahmuthisar höyüğü şimdi bir sit alanıdır. Dibek köyü, Kara köy, Yukarı köy, Sungur Bey adlı köyler şimdi mevkii adları olarak kullanılan eski yerleşim birimleridir. Bu mevkiler, eski temelleri ve mezarlıkları mevcut olan ören yerleridir. Ayrıca Dibek köyü ören yerinin altında da bir yer altı şehri olduğu girenler tarafından anlatılmaktadır. Köylülerin “Olimpus heykeli” diye anlattıkları ve Roma Olimpiyatları'nda ödül olarak verilmiş bir heykelin Akşehir Müzesi'nde olduğu söylenmektedir. 15. yüzyılda yazılmış vakıf defterlerinde ve İstanbul baş vekâlet arşivindeki Tımar Defterleri'nde Mahmuthisar'ın 2 esas tımar sipâhisinden bahsedilmektedir. Aynı defterde 5600 akçelik verginin, 1934 akçesinin Dediği Dede oğlu Genç Aslan'a ait olduğu, ayrıca köyde vergi vermeye mükellef 58 kişinin bulunduğu yazılıdır. Köylülerin “Kubbe” dediği, içerisinde mezar bulunan, dikdörtgen yapılı, Selçuklular döneminden olabileceğini tahmin ettiğimiz, medreseyi andıran bir yapı, Abbas höyüğü, Yeşil göl mağarası, içinde sarkıt ve dikitlerin bulunduğu Astım mağarası ve saymakta zorlandığımız ören yerleri ile Mahmuthisar şirin bir orman köyü ve mesire yeri olma özelliğiyle birlikte, bir tarih hazinesidir.
2 katlı, kerpiç yapılı, çoğunluğu kiremit çatılı evlerden oluşan Mahmuthisar'da 250 hanede 970 nüfus yaşamaktadır. Her hanede telefon mevcuttur. Halkın geçim kaynağı tarım ve hayvancılıktır. Meyve ve sebze üretimi kendi ihtiyaçlarını karşılayacak kadar yapılmaktadır. 80 traktör, 2 saman makinesi, çok sayıda mibzer olan köyde tarım, modern âlet ve makinelerle yapılmaktadır. 400 büyükbaş hayvanla süt inekçiliği yapılmaktadır. 12 000 dekar arazisinin yarısında Yeşil göl ve Ilgın gölünden kanaletlerle sulu tarım yapılmaktadır. 1 000 dekâr meranın yanı sıra meşe, ardıç vb. çalılarla kaplı 50 000 dekâr orman arazisi vardır. 2 derslikli, 2 öğretmenli okulu, 2 camisi, 2 imamı vardır. Köy konağı inşaat halindedir. 3 köy boğası, Boğadamı, selektör binası, PTT acentası, 3 hizar 2 un değirmeni vardır. Köy odası geleneği devam etmektedir.
Eski Ahmetlerin, Ali Efendilerin, Atçekenlerin, Memişlerin, Davulcuların, Topalların, Tezenin ve Çontuların oda köye gelen misafirleri ağırlamakla birlikte bayramlarda ve cenâzelerde toplanma yeridir. Kıyı mahalle, Orta mahalle, Zübütyaka mahallesi olmak üzere 3 mahallesinde Atçekenler, Noriler, Mangırlar, Topallar, Memişler lakaplı sülâleler yaşamaktadır. Okuma oranı çevreye göre yüksek olan Muhmuthisar'da Prof. Dr. Servet MUTLU, Doç. Hakan SARI, gümrük müdürü Erdoğan KÖK, Panko Birlik Müdürü Derman ESER, Büyükelçilik ataşesi Muzaffer KÖK, Ilgın Belediyesi eski başkanı Muzaffer NADAROĞLU ve Kemal TÜRELİ, müh. A. İhsan SAĞLAM, Ilgınlılar Derneği başkanı Veysel SAĞLAM köyün yetiştirdiği kişilerden bazılarıdır. Ayrıca öğretmen, emniyet görevlisi, subay, astsubay, mühendis vb. meslek dallarında 1000 civarında çalışanı ve eğitim düzeyi ile çevrede dikkati çekmektedir. Mahmuthisar'ın içme ve sulama suyunu karşılayan Yeşil gölün, bir kültür merkezi olması için köy muhtarı emekli hemşire Zeynep ŞİMŞEK tarafından bu mevkide çevre düzenlemesi çalışmaları yapılmaktadır. Bu çalışmalar yapılırken çevredeki tarihi dokunun korunacağını ümit ediyoruz. İçme suyu deposu ve şebek yenileme çalışmaları devam eden Mahmuthisar'da kanalizasyon yapımı ve köy içindeki sokakların tanzimi proje aşamasındadır.

alıntıdır