Davranış & Disiplin

Davranış & DisiplinOlumlu davranışı fark edin ve takdirin gücü sizi şaşırtsın!
Çocuk yaramazlık yaptığında doğal olarak müdahale ederiz. Hem yanlış davranışını önlemeye, hem de doğrusunu anlatmaya çalışırken de farkında olmadan çocuğun bu davranışı üzerinde uzun uzun durmuş oluruz.

Örneğin çocukların kavga etmesi ya da yapmamaları gereken başka bir şeyi yapmaları halinde anne-baba olarak bol bol ilgi gösterme eğiliminde oluruz. Bu ilgi çoğunlukla negatif bir ilgi olsa da, çocuklar bazı davranışların dikkat çektiğini öğrenirler.

Öte yandan anne-babalar olarak çocuklar iyi davranırken çoğunlukla aynı ölçüde tepki vermeyiz. Çocuklar soruna neden olmuyorsa herhangi bir şekilde karışma ya da yorumda bulunma gereği dahi hissetmeyiz.

Oysa, çocukların en hoşlandığı şey anne-babalarının ilgisini çekmektir. Sizin ilgi ve dikkatinizi en kolay ve en fazla hangi davranış ile çekebiliyorsa, o davranışı tekrarlama olasılığı da yüksek olacaktır.

Olumlu davranışları yakalayın
Çocukları doğru şeyi yaparken, iyi davranırken yakalamak ve bunu takdir etmek olumlu davranışları pekiştirme olanağı verir. Takdir edilmek çocukları iyi davranışları devam ettirmek için motive eder. Ayrıca bu olumlu etkileşim tarzı çocukların anne-babalarına daha fazla dikkat vermelerini sağlar ve başkaları ile daha iyi etkileşim kurmayı öğrenmelerine yardımcı olur.

Nasıl ve neleri takdir etmeli?
Takdir etmek çocukların davranışlarını etkilemenin en iyi ve en kolay yoludur. Ancak takdir ederken anne-babalar çocuğa neyi iyi yaptığını ve bunun nasıl bir olumlu etki yaratacağını net olarak belirtmelidirler. Örneğin “bu sabah herşeyi kendi başına giyinmen çok hoşuma gitti! Bu beni gururlandırdı!” Sabahları genellikle tüm aile için telaşlı, yoğun zamanlardır. Çocuğun sabah takdir edilmesi gününün olumlu bir havada başlamasına yardımcı olacaktır.

Takdir ettiğiniz şey net ve belirli olmalı
Çocukların kendilerinden beklenen davranışı anlayabilmeleri için takdir spesifik, belli konuda ve net olmalıdır.

Örneğin masayı hazırlamaya yardımcı olan küçük çocuğa “peçeteleri çok güzel katlamışsın. Sen ne kadar iyi bir yardımcısın!” gibi.

Ya da daha büyük bir çocuğa “hatırlatılmasına gerek olmadan ödevini tamamladın, bu çok güzel!” ya da “kardeşinle böyle güzel bir oyun oynadığın için teşekkür ederim. Sizin iyi geçindiğinizi görmek harika”.

Beden dili önemli
Beden dili ise bazen sözlerden bile daha etkili olur. Bu nedenle takdir ederken yetişkinler çocuğa yaklaşmalı, gülümsemeli ve direkt olarak çocuğa bakmalıdırlar. Çocuk küçükse onun seviyesine göre çömelmeniz gerekebilir.

Çocuğu değil davranışı takdir etmelisiniz
Dikkat etmeniz gereken bir diğer nokta da takdir ederken, çocuğu değil davranışı takdir etmek olmalı. Örneğin “ne iyi bir kızsın sen” demek yerine “kitaplarını kitaplığa yerleştirmen çok güzel, işte sorumlu olmak budur” diyebilirsiniz. Çocuklar kucaklamak ya da sarılmak gibi yollarla takdirin fiziksel olarak belirtilmesinden de hoşlanırlar.

Zamanlama çok önemli
Takdirin hemen olumlu davranışın peşinden verilmesi de önemlidir. Çabuk olumlu geri bildirimler son derece etkilidir. Üzerinden zaman geçtikten sonra çocuğunuz söyledikleriniz ile takdir ettiğiniz davranışı arasında bağlantı kurmakta zorlanabilir.

Dürüst olun
İyi bir davranışın takdir edilmesi önemli olmakla birlikte, ortada takdir edecek bir şey olmadığı halde bunu sizin üretmeniz ya da abartılı, gerçekçi olmayan övgüler takdirin gücünü zayıflatacaktır. Çocuklar duygularınızı hissetmekte ustadırlar. Bu nedenle yapmacıklı davrandığınızı fark edeceklerdir.

Takdir edilmek özgüveni pekiştirir
Çocukların bağımsızlık ve özgüven oluşturması çok önemlidir ve takdir etmek bunu sağlamanın önemli yollarından biridir. Anne-babalar çocuklarını takdir ettiklerinde onlarla olumlu bir etkileşimde bulunmuş olurlar ve sevgi dolu bir ilişkinin temellerini kurarlar.

Olumlu davranışların farkında olmanız ve bunları takdir etmeniz o davranışların kalıcılık göstermesini sağlar. Bu nedenle çocukların iyi davranışlarının farkında olmanız ve bunları takdir etmeniz çocuğunuzda olumlu değişim ve gelişim sağlamanızın en kolay ve etkili yollarından biridir