Türün Devamliliğini Sağlayan Canlilik Olayi (üreme)
TÜRÜN DEVAMLILIĞINI SAĞLAYAN CANLILIK OLAYI (ÜREME)
Çiftleştiklerinde verimli döller verebilen, ataları ortak, benzer canlılar grubuna tür denir.
Türler devamlılığı, üremele sağlar.Canlının kendine benzer yeni canlılar oluşturmasına üreme denir.
Bir canlı türünün neslini devam ettirebilmesi için üreme ve ölüm arasındaki dengenin kurulması gerekir.Bugün bazı canlı türleri, neslinin tükenmesi tehlikesiyle karşı karşıyadır. Mavi balinalar, Afrika filleri, kelaynak kuşları, bufalolar bu canlı türlerinden bazılarıdır.
1. Canlının Özellikleri ve Geleceğinden Sorumlu Yapı
Canlılarda özelliklerin taşınmasını ve sonraki nesillere aktarılmasını sağlayan kalıtsal madde DNA’dır. Canlıya
ait özellikler yeni canlıya aktarılmadan önce DNA kromatin iplik denen ince, uzun ipliklerden oluşmuş bir yumağa benzer.Hücre bölünmesi esnasında kromatin iplik kısalıp, kalınlaşarak kromozomu oluşturur.
Kromozom canlıların özelliklerinin nesilden nesile aktarılmasını sağlar.
Bir hücreli ya da çok hücreli canlılarda üreme tek bir hücre ile başlar.
2. Hücre Nasıl Çoğalır?
Çok hücreli canlılarda, büyüyüp gelişme, organ, doku gibi yapıların yenilenmesi için, tek hücreli canlılarda üremenin gerçekleşmesi için hücreler çoğalmak zorundadır. Hücrelerin çoğalması bölünerek gerçekleşir.Hücrelerin bölünme hızı ve sıklığı canlının türüne göre, canlıdan canlıya, aynı canlının değişik dokularında farklılık gösterir. Embriyo, epidermis, kemik iliği hücrelerinde sürekli ve hızlı bölünme olur.Alyuvar, sinir hücresi, retina hücresinde bölünme olmaz.
Bölünmeden sonra oluşan yeni hücreler küçüktür.Hücrenin tekrar bölünebilmesi için belli bir büyüklüğü erişmesi gerekir. Embriyo hücrelerinde bölünme, yeni hücreler gelişimini tamamlamadan, peş peşe olur.
Hücre bölünmesi
Canlının büyüyüp gelişme, hücre sayısını arttırma ihtiyacı
Yaralanan veya zarar gören doku ve yapıların onarılması
Eşeyli üreyen canlılarda üreme hücrelerinin oluşumu
Bölünme ile üreyen canlılarda çoğalma
Hücrenin büyümesi sonucu artan hacim - yüzey oranına göre, sitoplazmanın besin, gaz alışverişi ve atık madde ihtiyaçlarını karşılamak için olur.
Hücre bölünmesi çekirdek tarafından yürütülür.
Hücrelerde mayoz ve mitoz olmak üzere iki çeşit bölünme görülür.
Canlıların vücut hücrelerinde bulunan kromozom sayısı “2n” ile gösterilir. Bu hücrelere diploit hücre denir.Her canlı türü için kromozom sayısı sabittir. Yani bir canlı türünün bütün bireylerinde aynı sayıda kromozom vardır.
Örneğin insanda 23 çift, 2n = 46 kromozom vardır. Bu sayı bütün insanlarda aynıdır. Tabloda bazı canlıların
kromozom sayıları gösterilmiştir:
http://www.fenokuluforum.com/Deneyler/genetik16.jpg
http://www.fenokuluforum.com/Deneyler/genetik17.jpg
Canlının kromozom sayıları farklıdır. Fakat farklı yapıdaki bazı canlıların kromozom sayısı ise aynıdır. Canlılardaki bu farklılık genlerden kaynaklanmaktadır
