Tanzimat Sanatçıları Özeti

TANZİMAT EDEEBİYATI 1. DÖNEM TEMSİLCİLERİ

ŞİNASİ

• Klasisizmin etkisindedir.
• Tanzimat edebiyatını başlatmıştır.
• Dil ve folklor çalışmaları yapmıştır.
• Noktalama işaretlerini ilk kullanan kişi odur.
• Şiirlerinde konu birliğine ve bütün güzelliğine önem verir.
• İlk makale(Tercüman-ı Ahval Mukaddimesi) ve ilk tiyatroyu (Şair Evlenmesi) yazmıştır.
• İlk şiir çevirisi onundur.
• Cümleleri kısaltmış paragraf birimini ilk kez o kullanmıştır.
• Tercüman-ı Ahval ve Tasvir-i Efkar gazetelerini çıkarmıştır.
Eserleri:Şair Evlenmesi,Müntehabat-ı Eş’ar(şiir),Terceme-i Manzume(çeviri şiir),Durub-ı Emsal-i Osmaniye(atasözleri derlemesi)

NAMIK KEMAL

• Vatan Şairi olarak anılır.
• Romantizmin etkisindedir.
• Toplum için sanat anlayışını benimsemiştir.
• Bilinçli bir vatanseverdir.
• Divan edebiyatı geleneğini reddeder,dilin sadeleşmesini savunur.
Şiirler:Vaveyla,Vatan Mersiyesi,Vatan Şarkısı,Vatan Türküsü,Hürriyet Kasidesi
Tiyatro:VatanYahut Silistre,Gülnihal,Akif Bey,Zavallı Çocuk,Celaleddin Harzemşah,Karabela
Roman:İntibah,Cezmi
Eleştiri:Tahrib-i Harabat,Takip,Renan Müdafaanamesi,Mukaddeme-i Celal
Anı:Magosa Anıları

ZİYA PAŞA

• Gazel,Terkib-i Bend ve Terci-i Bendlerin eski temalarını terk ederek,bunları yeni düşüncelerin aktarılmasında araç olarak kullanmıştır.
• Doğu kültürü ve batı kültürü arasında bocalamıştır.
• Şiir ve İnşa makalesinde Halk edebiyatını savunmuş Divan edebiyatına karşı çıkmıştır.Harabat’ta ise bunun tersini söylemiştir.Bu yüzden Namık Kemal tarafından Tahrib-i Harabat adlı yapıtta sert bir biçimde eleştirilmiştir.
Eserleri:Zafername,Terkib-i Bend,Terci-i Bend,Rüya,Defter-i Amal,Harabat,Eş’ar-ı Ziya.

AHMET MİTHAT EFENDİ

• Halkı aydınlatması nedeniyle Hace-i Evvel(ilk öğretmen)olarak anılır.
• Roman ve hikayelerinde olayın akışını keserek bilgi verir.
• Çok okuyup yazdığı için yazı makinesi olarak da anılmıştır.
Roman:Felatun Bey’le Rakım Efendi,Hasan Mellah,Hüseyin Fellah,Jön Türk,Henüz 17 Yaşında,Dürdane Hanım
Hikaye:Letaif-i Rivayet,Kıssadan Hisse.
Gezi:Avrupa’da Bir Cevelan.

AHMET VEFİK PAŞA

• Tiyatroya en çok hizmet eden sanatçıdır.
• Bursa valisiyken orada tiyatro binası yaptırarak,Moliere’den yaptığı çevirileri oynatmıştır.
Eserleri:
Lehçe-i Osmani(sözlük),
Hikmet-i Tarih,Fezleke-i Tarih-i Osmani(tarih alanındaki yapıtları)
Zor Nikah,Zoraki Tabip,Meraki,Azorva,Dekbazlık,Yorgaki Dandini(çeviri)

ŞEMSETTİN SAMİ

Tanzimat edebiyatının ilk büyük dilcisi ve ilk telif roman yazarıdır.
Roman:Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat(ilk yerli roman)
Sözlük:Kamus-ı Türki,Kamus-ı Fransevi,Kamus-ı Arabi
Ansiklopedi:Kamus-ı Alam

TANZİMAT EDEBİYATI 2. DÖNEM TEMSİLCİLERİ

RECAİZADE MAHMUT EKREM

• Şiirde “fikri güzellik”,”hissi güzellik”,”hayali güzellik” olmak üzere üç türlü güzellik olduğunu söylemiştir.
• Üç çocuğunun ölümü üzerine ölüm konusuna çok değinmiştir.
• Batı edebiyatı yolunda gelişen yeni edebiyatı savunmuştur.
• Edebiyat-ı Cedide hareketinin başlamasına öncülük etmiştir.
• Devrinde Üstad Ekrem olarak anılmıştır.
Roman:Araba Sevdası(ilk realist roman)
Hikaye:Muhsin Bey,Şemsa
Tiyatro:Afife Anjelik,Çok Bilen Çok Yanılır,Vuslat,Atala
Diğer eserleri:Nağme-i Seher,Yadigar-ı Şebab,Pejmürde(şiir),Takdir-i Elhan,Zemzeme

ABDÜLHAK HAMİT TARHAN

• Romantizmin etkisindedir.
• Hayat,tabiat,ölüm gibi konuları işler.
• Tanzimat şiirine biçim ve içerik yönünden yenilikler getiren şair Şair-i Azam olarak anılır.
• Tiyatroları oynanmak için değil okunmak içindir.
• Bu oyunlar sahne tekniği açısından zayıftır.
Şiir:Makber,Sahra,Baladan Bir Ses,Ölü,Halce,Validem
Tiyatro:İçli Kız,Macera-yı Aşk,Duhter-i Hindu,Tarık,Nesteren,Fitnen,Serdenapal.

SAMİPAŞAZADE SEZAİ

• Batı tarzında yazdığı hikayeleriyle tanınır.
• En küçük şeylerin bile hikayenin konusu olabileceğini savunur.
Eserleri:Sergüzeşt(roman),Küçük Şeyler(hikaye),Şir(oyun),İclal(anı)

NABİZADE NAZIM

• Realizm ve naturalizm akımlarını benimsemiştir.
• İlk olarak köy yaşamını ve köy insanını konu edinmiştir.
Eserleri:Karabibik(ilk köy romanı),Zehra(ilk tezli roman)

MUALLİM NACİ

• Eski edebiyat taraftarlarının öncüsüdür.
• Türkçeyi bozmadan aruza uydurması yönüyle Tevfik Fikret’i ve Mehmet Akif’i etkilemiştir.
Eserleri:Ateşpare,Şerare,Firuzan(şiir),Demdeme(ele ştiri)Lugat-ı Naci (sözlük), Ömer’in Çocukluğu(anı)