Türkmenistan Hakkında Bilgi

TÜRKMENİSTAN


Coğrafi Verileri


Konum: Orta Asya'da, Hazar Denizi kıyısında, İran ile Kazakistan arasında yer alır.
Coğrafi konumu: 40 00 Kuzey enlemi, 60 00 Doğu boylamı
Haritadaki konumu: Orta Asya'da
Yüzölçümü: 488,100 km²
Sınırları: toplam: 3,736 km
sınır komşuları: Afganistan 744 km, Iran 992 km, Kazakistan 379 km, Özbekistan 1,621 km
İklimi: subtropikal çöl iklimi
Arazi yapısı: Kuzeyde dağlar ve kum çölleri, İran sınırında alçak dağlar, batıda hazar denizi yer almaktadır.
Deniz seviyesinden yüksekliği: en alçak noktası: Vpadina Akchanaya -81.00 m
en yüksek noktası: Gora Ayribaba 3,139 m
Doğal kaynakları: petrol, doğala gaz, kömür, sülfür, tuz
Arazi kullanımı: tarıma uygun topraklar: %3
daimi ekinler: %0
otlaklar: %63
ormanlık arazi: %8
diğer: %26 (1993 verileri)
Sulanan arazi: 13,000 km² (1993 verileri)


Nüfus Bilgileri


Nüfus: 4,603,244 (Temmuz 2001 verileri)
Nüfus artış oranı: %1.85 (2001 verileri)
Mülteci oranı: -1.04 mülteci/1,000 nüfus (2001 tahmini)
Bebek ölüm oranı: 73.25 ölüm/1,000 doğan bebek (2001 tahmini)
Ortalama hayat süresi: toplam nüfus: 61 yıl
erkeklerde: 57.43 yıl
kadınlarda: 64.76 yıl (2001 verileri)
Ortalama çocuk sayısı: 3.58 çocuk/1 kadın (2001 tahmini)
HIV/AIDS - hastalıklarına yakalanan yetişkin sayısı: 100 den az (1999 verileri)
HIV/AIDS - hastalıklarından ölenlerin sayısı: 100 den az (1999 verileri)
Ulus: Türkmen
Nüfusun etnik dağılımı: Türkmen %77, Özbek %9.2, Rus %6.7, Kazakistanlı %2, diğer %5.1 (1995)
Din: Müslüman %89, Doğu Ortodoks %9, diğer %2
Diller: Türkmence %72, Rusça %12, Özbek %9, diğer %7
Okur yazar oranı: 15 yaş ve üzeri için veriler
toplam nüfusta: %98
erkekler: %99
kadınlar: %97 (1989 verileri)


Yönetimi


Ülke adı: kısa şekli: Türkmenistan
eski adı: Türkmen Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti
Yönetim biçimi: Başkanlık Tipi Cumhuriyet
Başkent: Aşkabat
İdari bölümler: 5 vilayet: Ahal (Ashgabat), Balkan (Nebitdag), Dashhowuz (eski Tashauz), Lebap (Charjew), Mary
Bağımsızlık günü: 27 Ekim 1991 (Sovyetler Birliğinden)
Milli bayram: Bağımsızlık günü, 27 Ekim (1991)
Anayasa: 18 Mayıs 1992
Üye olduğu uluslararası örgüt ve kuruluşlar: AsDB (Asya Kalkınma Bankası), CCC (Gümrük İşbirliği Konseyi), CIS (Bağımsız Devletlerin Topluluğu), EAPC (Avrupa - Atlantik Ortaklık Konseyi), EBRD (Avrupa Yatırım ve Kalkınma Bankası), ECE (Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu), ECO (Ekonomik İşbirliği Örgütü), ESCAP (Asya ve Pasifikler Ekonomik ve Sosyal Komisyonu), FAO (Tarım ve Gıda Örgütü), IBRD (Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası), ICAO (Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü), ICRM (Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Hareketi), IDB (İslam Kalkınma Bankası), IFC (Uluslararası Finansman Kurumu), IFRCS (Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Toplulukları Federasyonu), ILO (Uluslarası Çalışma Örgütü), IMF (Uluslararası Para Fonu), IMO (Uluslararası Denizcilik Örgütü), Intelsat (Uluslararası Telekomünikasyon ve Uydu Örgütü), IOC (Uluslararası Olimpiyat Komitesi), IOM (Uluslararası Göçmen Teşkilatı), ISO (Uluslararası Standartlar Örgütü), ITU (Uluslararası Haberleşme Birliği), NAM, OIC (İslam Konferansı Örgütü), OPCW (Kimyasal Silahları Yasaklama Organizasyonu), OSCE (Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Örgütü), PFP (Barış için Ortaklık), UN (Birleşmiş Milletler), UNCTAD (Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı), UNESCO (Eğitim-Bilim ve Kültür Örgütü), UNIDO (Endüstriyel Kalkınma Örgütü), UPU (Dünya Posta Birliği), WFTU (Dünya İşçi Sendikaları Federasyonu), WHO (Dünya Sağlık Örgütü), WIPO (Dünya Fikri Mülkiyet Teşkilatı), WMO (Dünya Meteoroloji Örgütü), WToO (Dünya Turizm Örgütü), WTrO (Dünya Ticaret Örgütü)


Ekonomik Göstergeler


GSYİH: Satınalma Gücü paritesi - 19.6 milyar $ (2000 verileri)
GSYİH - reel büyüme: %16 (2000 verileri)
GSYİH - sektörel bileşim: tarım: %25
endüstri: %43
hizmet: %32 (1999 verileri)
Enflasyon oranı (tüketici fiyatlarında): %14 (2000 verileri)
İş gücü: 2.34 milyon (1996)
Endüstri: Doğal gaz, petrol ürünleri, tekstil, gıda maddeleri
Endüstrinin büyüme oranı: %18 (2000 verileri)
Elektrik üretimi: 8.371 milyar kWh (1999)
Elektrik tüketimi: 4.785 milyar kWh (1999)
Elektrik ihracatı: 4.1 milyar kWh (1999)
Elektrik ithalatı: 1.1 milyar kWh (1999)
Tarım ürünleri: Pamuk, tahıl, çiftlik hayvanları
İhracat: 2.4 milyar $ (2000 verileri)
İhracat ürünleri: gaz %33, petrol %30, pamuklu kumaş %18, tekstil %8 (1999)
İhracat ortakları: Ukrayna, İran, Türkiye, Rusya, Kazakistan, Tacikistan, Azerbaycan
İthalat: 1.65 milyar $ (2000 verileri)
İthalat ürünleri: Makine ve parça %60, gıda maddeleri %15 (1999)
İthalat ortakları: Ukrayna, Türkiye, Rusya, Almanya, ABD, Kazakistan, Özbekistan
Dış borç tutarı: 2.5 milyar $ (2000 verileri)
Para birimi: Türkmen Manatı (TMM)
Para birimi kodu: TMM
Mali yıl: Takvim yılı


İletişim Bilgileri


Kullanılan telefon hatları: 363,000 (1997)
Telefon kodu: 993
Radyo yayın istasyonları: AM 16, FM 8, kısa dalga 2 (1998)
Radyolar: 1.225 milyon (1997)
Televizyon yayını yapan istasyonlar: 3 (1997)
Televizyonlar: 820,000 (1997)
Internet kısaltması: .tm
Internet kullanıcıları: 2,000 (2000)


Ulaşım ve Taşımacılık


Demiryolları: 2,187 km (1996 verileri)
Karayolları: 22,000 km (1996)
Boru hatları: Ham petrol 250 km; petrol ürünleri 4,400 km
Limanları: Türkmenbaşı
Hava alanları: 76 (2000 verileri)