Mitokondri

Mitokondri, hücre organelerinden biridir. Yunanca mitos (iplik) ve khondrion (tane) kelimelerinden üretilmiştir.

Boyları 0,2-5 mikron arasında değişir. Şekilleri ise ovalden çubuğa kadar değişkenlik göstermektedir. Bazı hücreler tek bir büyük mitokondri içerebilse de çoğunlukla büyük sayılarda bulunurlar. Bir karaciğer hücresinde sayıları 2500 civarına ulaşabilir. Bölünüp çoğalma özelliğine sahiptirler.

Mitokondriler, oksijenli solunum yapan ökaryotik hücrelerde bulunur. Prokaryotik hücrelerde ve memelilerin alyuvarlarında bulunmaz.

Yapısı
Dış ve iç zarlara sahiptir. Zarlar çift katlı fosfolipid tabaka ve bunun içine gömülü proteinlerden oluşur; yapısal olarak hücre zarına benzer.

İç ve dış zarların farklı özellikleri vardır. Dış zar %50 oranında fosfolipidden oluşmaktadır ve çeşitli enzimler ihtiva etmektedir. İç zar ise fosfolipidden çok proteinlerden oluşmuştur. Düzgun dış zar içinde, iç zar kıvrımlı yapısı ile geniş bir yüzey oluşturmaktadır. Bu kıvrımlara krista (cristae) denmektedir. Cristae, Latince tarak demektir. Ribozom, DNA, RNA moleküllerinden oluşmuşlardır.

Mitokondrial (mitokondriye ait) matriks çeşitli enzimlerin yanı sıra ribozomlar ve küçük bir miktar da DNA molekülü barındırır. Bu da mitokondriyi bazı diğer organellerden ayırır. Mitokondrial matriksin bu tür özellikleri ökaryot hücre oluşumu ve mitokondrinin ilkel zamanlarda bir hücre organeli olarak nasıl oluştuğu konusunda çeşitli teorilere neden olmuştur.

Görevleri
Hücre içindeki hayatsal olaylara gerekli enerjinin %95'ini sağlarlar. Solunum, oksidasyon ve fosforilizasyon için gerekli enzim ve koenzimlere sahiptirler.

Bu organeller besin maddelerinin oksitlenip parçalanarak enerjinin açığa çıktığı yerlerdir. Metabolizma olayları yönünden çok aktif olan hücrelerde, fazla enerjiyi sağlamak üzere çok sayıda mitokondri vardır.